1
Thủy đứng yên trước một hàng rào hoa quỳ. Mùi hoa quỳ tỏa ra hơi ngai
ngái. Đôi bàn tay Thủy vò nát một chiếc lá, nước trong lá xanh nhờn dính
đầy cả mấy ngón tay. Thủy nhìn qua những hoa quỳ vàng và lá quỳ xanh,
và Thủy bắt gặp một quang cảnh rất xinh, khiến Thủy kiễng chân lên để
ngắm cho rõ.
Một cô bé trạc bằng tuổi Thủy ngồi trên bậc thềm gạch, trước một cái
rổ tre, trong đựng đầy những hoa ngũ sắc và lá thông. Cô bé cúi xuống,
mái tóc xõa ngang vai che lấp nửa khuôn mặt, nhưng Thủy cũng nom thấy rõ
sống mũi thanh thanh và bờ môi nho nhỏ của cô bé. Cô cắm cúi nhặt từng
lá thông lên, xâu vào những cánh hoa đủ màu, xâu cho đến khi lá thông đã
bị che lấp bởi hoa ngũ sắc, chỉ chừa một tí ở đàng đuôi, cô bé sắp xâu
hoa cạnh những xâu hoa khác, rồi lại nhặt một lá thông lên, xỏ vào những
cánh hoa ngũ sắc. Chiếc rổ của cô bé trông như một giỏ hoa kỳ lạ, với
những xâu hoa rực rỡ mà Thủy chưa hề thấy ở đâu bao giờ.
Chân Thủy chợt đạp lên một cành cây khô, tiếng động nhỏ vang lên đủ
làm cô bé trong sân ngừng tay. Cô ngẩng mặt lên. Đôi mắt sáng ngời đảo
quanh tìm bóng người. Đôi mắt ngừng lại khi thấy màu áo của Thủy nổi lên
sau màu hoa lá quỳ. Thủy không ngừng được, mon men theo hàng rào, và ló
đầu nhìn vào trong sân.
Cô bé vẫn nhìn Thủy đăm đăm, làm Thủy ngại ngùng không bước tới. Một
phút yên lặng. Cô bé vẫn nhìn và Thủy vẫn đứng yên. Chợt cô bé toét
miệng ra cười:
– Vô đây!
Thủy ngần ngừ. Cô bé lại bảo:
– Vô đây!
Thủy bước nhè nhẹ đến. Cô bé ngoắc tay:
– Ngồi xuống chơi.
Giọng dịu dàng của cô bé khiến Thủy cũng nói để “đáp lễ”:
– Ừ. “Ấy” làm cái gì vậy?
– Xâu hoa ngũ sắc, làm chùm ruột bán chơi.
– Chùm ruột màu đỏ, sao cái này nhiều màu vậy?
– Chùm ruột này của… của “tiên” ăn mà!…
Rồi cô bé lại mỉm cười, tay vẫn xỏ cọng lá thông vào những bông hoa. Im lặng… Chợt cô bé nhìn lên, hỏi:
– “Ấy” chơi hông?
Thủy gật đầu. Không đợi cô bé nói thêm, Thủy nhặt một cọng lá thông, một
nụ hoa ngũ sắc, xỏ vào. Đôi tay Thủy lúng túng. Cô bé phá lên cười:
– Bậy rồi, ai lại xâu rứa? Xâu cái đầu nhọn tề!
Thủy hơi ngượng, trở cọng lá thông lại. Bây giờ Thủy xâu thế nào mà nụ hoa bé xíu bị rách ra. Cô bé lại cười:
– Làm rách hoa hết. “Ấy” ni kỳ ghê nơi!
Gớm, nhỏ này “hách” lạ nhỉ! Thủy giận giận thế nào ấy. Thủy dợm đứng
dậy, chẳng thèm chơi với nhỏ này nữa, thì cô bé đã nhanh nhẩu nói:
– Để Gái bày cho làm. Bộ… muốn về sao hở… gì nhỉ?
– Thủy.
– Ừ, Thủy. Thủy ngồi đây chơi với Gái hỉ!
Thủy không đáp, chỉ hơi gật đầu nhẹ. Gái nhặt một cọng lá thông, xỏ thật
cẩn thận vào đuôi nụ hoa. Rồi từng nụ, từng nụ tiếp theo… Nó sắp đặt
thật khéo, cứ một hoa đỏ thì đến một hoa vàng, rồi tím, rồi trắng. Đến
lúc cọng lá thông chỉ còn chừa một tí ở gốc thì thôi, nó đặt xuống ngay
ngắn cạnh những xâu khác.
Thủy tẩn mẩn nhìn Gái, làm theo như thế. Thủy làm rách rất nhiều cánh
hoa. Nhưng cuối cùng Thủy vẫn xâu được một xâu. Thủy vui mừng giơ xâu
hoa lên, ngắm nghía. Gái cười:
– Dễ chứ, “ấy” hỉ!
– Ừ. Thế xâu rồi mình đi bán hở Gái? Bán cho ai?
– Bán cho… người giả.
– Sao không kêu tụi bạn lại chơi, mà bán cho người giả?
Nụ cười tắt trên môi Gái. Nó thẫn thờ nhìn ra đường:
– Đâu có đứa nào mà chơi!
Thủy ngạc nhiên. Gái tiếp:
– Bộ “ấy” không biết à? Ở quanh đây, có người lớn không thôi.
– Thế con nít… không có sao? Lạ vậy?
Mặt Gái buồn rười rượi:
– Tụi con nít vô ở tạm trong ký nhi viện hết. Chỉ có ba má chúng về đây cất lại nhà cửa thôi.
Thủy hiểu ra, nhìn quanh nhà. Thảo nào từ lúc theo mẹ lên thăm làng Số
Bốn, Thủy thấy vắng lặng thế nào ấy. Từ sáng đến tối Thủy chẳng thấy ai
ngoại trừ một vài người cắm cúi trên những nền xi-măng trơ trụi, đục đục
đóng đóng với những cây cột, những tấm tôn… Họ dựng lại ngôi nhà của họ
đấy! Hơn một tháng sau ngày tàn phá, họ đang lập lại tổ ấm của gia đình
họ.
Thủy thở dài, quay sang nhìn Gái đang xâu những cánh hoa. Thủy hỏi:
– Vậy sao Gái không ở ký nhi viện?
– Gái không thích. Gái đòi ba mạ Gái cho Gái ra đây.
– Ở đây không có ai, buồn chết.
Gái dõi mắt nhìn lên ngọn thông cao ngất:
– Tại Gái nhớ lá thông với hoa ngũ sắc. Trong ký nhi viện không có mấy
thứ ni. Gái thích về đây đi lượm lá thông, hái hoa ngũ sắc để bán chùm
ruột chơi. Mà không có ai chơi với Gái hết, Gái bán cho… “tiên”.
Gió chiều thổi hây hây lạnh, Thủy kéo vạt áo ấm, tay Thủy hơi buốt rồi
đây! Gái thản nhiên như không. Đôi má của Gái ửng hồng lên thật xinh.
Gái lại cười:
– “Ấy” lạnh không?
Thủy gật đầu. Gái nhích sát lại bên Thủy. Gió thổi, lá thông như đang hòa nhạc vi vu trên cao. Gái chỉ cây thông:
– Cây thông này, đố “ấy” biết nó sống bao lâu? Cả chục năm rồi đó “ấy”
ạ! Rứa mà lá nó vẫn cứ xanh hoài. Trên làng Số Bốn ni, có nhiều cây
thông rùng rợn lắm. Một cây thì… có ma, mạ Gái bảo rứa, nên bị sét đánh
chỉ còn gốc thôi. Một cây thì có sâu róm trên ấy, con nít không đứa nào
dám lại gần. Còn nhiều nữa. Ban đêm mà “ấy” ra ngoài, “ấy” thấy mấy cây
thông trắng xóa qua màn sương, “ấy” hoảng hồn luôn.
Thủy tuy nghe rờn rợn, nhưng phì cười với Gái. Gái đã xâu đến cọng lá
thông cuối cùng trong rổ. Đôi bàn tay nhỏ nâng niu từng xâu hoa. Gái
nói:
– Gái lượm lá thông dưới gốc cây ni cũng đủ mệt luôn. Lá thông nhiều ghê, biết bao giờ cho hết hỉ!
Thủy hỏi:
– Còn hoa ngũ sắc Gái tìm ở đâu?
– Thiếu chi! Quanh đây có nhiều lắm! Xuống cái dốc sau nhà Gái là thấy
toàn hoa ngũ sắc mọc thành từng bụi, hay trên hàng rào nhà họ. Gái hái
hoa ngũ sắc khôn lắm, lựa chùm nào mà hoa màu thật tươi mới lấy. Trái
của nó thì tròn như viên bi nhỏ xíu thôi!
Thủy ngắm toàn cả rổ hoa. Song Thủy lấy làm lạ, hoa chỉ có màu đỏ, tím, trắng và vàng, sao gọi là ngũ sắc? Thủy hỏi Gái. Gái ngập ngừng:
– Gái… chả biết nữa. “Họ” kêu rứa. Thôi tụi mình đi bán chùm ruột đi!
Hai đứa men theo con đường dốc đầy đất đỏ sau nhà. Mùa mưa, đất đỏ trơn
trợt, lầy lầy, Thủy phải nắm lấy tay Gái, đi run run. Gái thật hay, một
tay ôm rổ hoa, một tay dắt bạn, mà vẫn đi như thường. Thủy ở thành phố,
đi đường bằng, chân Thủy không quen đất đỏ. Thủy khâm phục Gái quá! Thủy
mến đứa bạn miền cao nguyên, đứa bạn ở làng Số Bốn u buồn này rồi!
Thủy đã nhìn thấy những bụi hoa ngũ sắc. Lá ngũ sắc xanh hơn lá quỳ. Hoa ngũ sắc mọc thành từng chùm. Hàng rào hoa ngũ sắc che khuất những ngôi nhà sụp đổ bên trong. Có nơi, hàng rào hoa ngũ sắc quỵ xuống, nhưng hoa vẫn thắm và lá vẫn xanh um.
Gái thỉnh thoảng lại vẫy tay, nói đon đả:
– Chào bác, bác mua chùm ruột không? Chùm ruột “tiên” đó, bác thích chứ
hỉ! Bán rẻ lắm, bác trả bằng “tiền lá quỳ” đi, không lấy “tiền chì” đâu!
Rồi chỉ sang Thủy, Gái bảo với người khách hàng vô hình:
– Chị Thủy, bạn mới của tui đó! “Chỉ” cũng xâu chùm ruột khéo lắm đó! Bác muốn làm quen với “chỉ” không?
Thủy nhìn Gái, cười. Mấy người đàn ông đứng trên thềm nhà trống, ngừng
tay đục, nhìn hai đứa. Bóng hai đứa nhỏ lẻ loi giữa cảnh hoang vắng của
làng Số Bốn làm họ ngạc nhiên. Thủy đã dạn chân, không phải nắm tay Gái
nữa. Dưới dốc, mái chùa màu xám với vài chỗ lở ngói hiện ra. Gái kéo
Thủy đi nhanh:
– Mau mau xuống chùa dưới tê, bán cho mấy bà đi chùa cũng khá. Đi Thủy!
Thoăn thoắt, hai cô bé nắm tay nhau đi xuống. Gió chiều thổi nhè nhẹ, tiếng lá thông trên cao kêu vi vu… vi vu…
2
Sài Gòn, ngày 12 tháng 5 năm 1968
Gái thân mến,
Thủy về Sài Gòn, đi học đã được một tuần rồi. Tụi bạn Thủy đi học lại từ
đầu tháng trước cơ, thấy Thủy vô tụi nó mừng lắm. Có đứa bảo là tưởng
Thủy “bị gì” rồi chứ. Thủy kể cho tụi nó nghe chuyện Thủy đi thăm Đà Lạt
với mẹ Thủy, nên mất một tháng không đi học lại cùng lúc với tụi nó.
Thủy kể chuyện bán chùm ruột “tiên” với Gái cho tụi nó nghe, tụi nó
thích lắm. Ít đứa biết hoa ngũ sắc lắm Gái ạ! Tụi nó ở Sài Gòn làm sao
biết được, Gái há!
Về đây Thủy thấy nhớ Gái ghê đi! Nhớ Gái, nhớ luôn lá thông với hoa
ngũ sắc. Ở đây nhìn quanh chả có cây cối gì cả, toàn nhà với nhà không.
Thủy chán ghê Gái ạ! Nhưng Thủy còn tí hy vọng, Gái biết cái gì không?
Hè này có lẽ mẹ Thủy cho Thủy lên Đà Lạt chơi đó! Thủy sẽ đến tìm Gái
ngay.
Gái ơi, bi giờ Gái đang làm gì đó? Thủy đoán ra rồi. Gái đang xâu hoa ngũ sắc chứ gì! Thủy nhớ hoa ngũ sắc quá chừng. Về đây đâu có hoa ngũ sắc mà xâu, chắc bữa nào lên Đà Lạt Thủy sẽ quên hết, Thủy lại làm rách hoa, làm gãy lá thông, làm ngược đầu nữa bây giờ.
Gái này, bao giờ nhà của Gái mới dựng xong? Lúc đó Gái nhớ viết thư cho Thủy biết nhé! Chắc khi Thủy lên, nhà của Gái đã xong, Gái dẫn Thủy vào thăm nhà của Gái nhé! Không cần nhà đẹp Gái ạ, chỉ cần mau xong thôi. Có nhà, tụi mình sẽ vào nhà khi thấy lạnh, nhất là khi mưa, eo ơi Thủy sợ mưa lắm!
Nói đến mưa, Thủy lại nhớ đến đất đỏ. Ở đây không có đất đỏ Gái ạ.
Đất ở Sài Gòn đen sì, nhất là gần sông Cầu Kiệu thì đất biến thành bùn,
hôi ghê lắm! Ở trên đó mát mẻ, yên lặng, Thủy thích lắm!
Tụi bạn Thủy hỏi Thủy là ở Đà Lạt con nít có tốt không, Thủy nói con nít trên đó rất hiền, nói năng thưa dạ đàng hoàng và không biết chửi thề. Con nít trên đó phần đông nói giọng Huế vì ba má chúng là người ngoài Huế vào. Con nít trên đó phụ ba má chúng dựng nhà, giúp ba má chúng đi buôn bán. Con nít trên đó tuy mặc áo ấm có khi sờn rách cả tay mà vẫn không thấy lạnh, vẫn đạp xe chạy vù vù dưới mưa. Và con nít trên đó có nhiều trò chơi đẹp lắm, như nhặt lá thông xâu hoa ngũ sắc để bán chùm ruột “tiên” chẳng hạn. Gái ơi, Thủy lên Số Bốn Thủy có thấy con nít trên đó đâu! Thủy chỉ thấy có mình Gái thôi, nên Thủy tả Gái cho tụi bạn nghe đó! Tụi nó cũng mến Gái lắm.
Thủy mong đến hè mau mau để Thủy lên chơi với Gái, Gái ơi!
Thủy.
3
Xe vừa rời Định Quán, mình cũng vừa ăn một đĩa cơm gà ngon lành. Mẹ lại
mua cho mình mấy phong bánh đậu xanh nữa. Nhưng mình không ăn đâu, để
dành cho Gái cơ. Vui quá, thích quá! Mình sẽ gặp lại Gái, sẽ nhìn lại
nét mặt, mái tóc, và giọng nói dễ yêu của nó. Mình sẽ đứng nấp sau hàng
rào, đợi nó ra mình sẽ “hù” nó. Ấy, không được, nó tinh mắt lắm, nó sẽ
nhìn ra ngay. Chả là hôm ấy nó cũng nhìn thấy mình nấp sau hàng rào hoa
quỳ mà! Thôi, mình sẽ chạy vào vậy. Gái sẽ mừng rỡ lắm nhỉ! Mình thương
nó quá đi thôi! Mình sẽ cho nó hết mấy phong bánh, và rủ nó đi nhặt lá
thông về xâu hoa ngũ sắc, rồi lại đi bán nữa…
Gió thổi lồng lộng thật mát. Nhưng đã hơi lạnh rồi đây! Mẹ khoác cho
mình một chiếc áo ấm. Mẹ thiu thỉu ngủ. Mình lại không muốn ngủ tí nào.
Cảnh vật bên đường lôi kéo mình nhìn. Ngắm những cây cối đều đặn chạy
lùi lại sau lưng, mình lại nghĩ đến những đồi thông ở Đà Lạt, và nghĩ
đến Gái…
Mình bỗng nghe đâu đây tiếng súng nổ thật dòn. Bác tài biến sắc mặt.
Một vài hành khách tỉnh giấc, ngạc nhiên nhìn nhau. Bác tài ngó lui, nói
giọng hoảng hốt:
– Đánh nhau bà con ơi!
Mẹ giật mình mở mắt, hỏi mau:
– Hả, cái gì?
Tiếng súng nổ càng rõ hơn, gần hơn. Mẹ lo sợ ôm lấy mình. Hành khách
trên xe nhốn nháo. Mình nhìn bác tài, thấy da mặt bác nhăn lại, nhưng
bác vẫn cố gắng bình tĩnh cầm lái. Mẹ kêu to:
– Bác tài ơi! Dừng xe lại đi!
Trả lời mẹ, một tiếng nổ ù tai vang lên. Mình òa khóc, sợ hãi. Xe đã
dừng, nhưng rõ ràng là bác tài gục đầu trên tay lái, im lìm. Hình như
máu đỏ vương đầy cổ và vai áo bác. Đôi mắt mình như nhòa đi. Mình khiếp
hãi ôm chặt mẹ. Hai ba tiếng nổ lớn nữa tiếp theo. Mình thấy con đường
trước mặt tung đất lên. Một người tông cửa xe lao xuống. Hai người, ba
người… lao xuống. Mẹ cũng bế mình lao xuống, không suy tính. Tất cả chạy
thật nhanh xuống cái hố đọng đầy nước mưa bên lề đường. Mình bị mẹ dúi
đầu xuống để tránh đạn, nhưng mình cũng vừa kịp thấy chiếc xe chở mẹ,
chở mình đã bị một trái đạn rơi phải, nổ tung và cháy ngùn ngụt. Mình
nhắm mắt lại. Điếc tai quá! Tiếng mẹ lâm râm cầu nguyện bị át đi. Ôi,
thật hãi hùng!… Mình như người mê man trong cơn sốt. Trong phút giây,
mình nghĩ đến ba, đến các anh chị ở nhà. Ba nào có biết. Anh chị nào có
biết. Và nghĩ đến Gái ở trên Đà Lạt kia, mình khóc thật tức tưởi… Gái
ơi! Gái cũng đâu có biết. Gái vẫn ngày ngày đi nhặt lá thông về xâu hoa
ngũ sắc một mình. Gái vẫn chờ đợi Thủy nghỉ hè lên với Gái. Nhưng rồi
Thủy có đến được với Gái không? Thủy có… có còn được sống để gặp Gái
không? Mình hoảng sợ. Súng đạn ở đây, mình sẽ chết hay sao? Những câu
chuyện trong báo mình đã đọc và xúc động – chuyện hai đứa bé quen nhau,
thân nhau, rồi có một đứa chết, bỏ lại đứa kia… – có thể xảy đến cho
mình đây! Mình sẽ chết như thằng Xuyên, bỏ Gái lại – như thằng Sáu – để
Gái ngày ngày nhặt lá thông xâu hoa ngũ sắc một mình? Ôi thê thảm làm
sao! Gái ơi! Mẹ ơi!.. Một trái đạn rơi xuống gần chỗ nấp, nổ xé tai.
Mình không còn biết gì nữa…
4
– Con ơi! Tỉnh dậy đi con!
Tiếng mẹ gọi dồn dập khiến Thủy bàng hoàng mở mắt. Tiếng súng hầu như đã
im. Thủy thấy mình nằm gọn trong tay mẹ. Đôi mắt của mẹ ướt nhòa, nhưng
môi mẹ đang cười sung sướng:
– Cám ơn Trời Phật. Mẹ con tôi vẫn còn sống đây!
Thủy tỉnh hẳn, nhìn quanh. Chiếc xe đã cháy còn nằm kia! Những xác người
còn la liệt trên mặt đường, dưới hố nước. Nhưng mẹ còn kia. Nhưng Thủy
còn kia. Thủy không chết. Thủy không chết như thằng Xuyên bỏ thằng Sáu
bạn nó bơ vơ. Nhìn quang cảnh hoang tàn, Thủy bật khóc lớn. Mẹ ôm chặt
lấy Thủy, và mẹ cũng khóc. Thủy nghe ấm lòng lại. Nỗi kinh hoàng chưa
tan, nhưng Thủy thấy niềm hy vọng đang chớm lên, lan rộng trong hồn.
Thủy vẫn còn sống để được nhìn cuộc đời. Thủy vẫn còn sống để nuôi mộng
thanh bình về. Thủy vẫn còn sống để thấy được mẹ, thấy ba, thấy anh chị
Thủy ở nhà. Và Thủy vẫn còn sống, Thủy sẽ lên đến Đà Lạt, lên đến làng
Số Bốn, để Thủy còn được nhìn thấy Gái, đứa bạn nhỏ thân yêu, vẫn mỗi
ngày đi nhặt lá thông xanh về ngồi trên thềm nhà vắng xâu hoa ngũ sắc,
đợi chờ…
Nguyễn Thị Mỹ Thanh
(Trích từ bán nguyệt san Tuổi Hoa số 112, ra ngày 15-8-1969)
