Con bé trông dễ thương làm sao ấy! Khuôn mặt phinh phính đỏ hồng. Mái tóc óng ả úp ngang vai, đôi mắt đen tròn long lanh. Mỗi lần nó cười một bên má lúm đồng tiền và cái răng khểnh len lén sau vành môi.
Con bé đứng nép khuất sau cánh cửa nhường lối cho bác phu xe khuân vào nhà từng cái bàn, từng cái ghế. Một người đàn bà tuổi ước chừng gần sáu mươi đang dọn dẹp ở góc nhà, ở xó bếp.
Hai bà cháu con bé đồ đạc vỏn vẹn trong chiếc xe ba bánh. Tất cả không ngoài những thứ vật dụng hàng ngày, nồi niêu, bàn ghế, cái giường nhỏ và cái tủ con con.
Buổi chiều xuống thật nhẹ. Ánh nắng còn sót lại đậu dài lên hàng giậu trước ngõ. Con bé ngồi bó gối nơi song cửa. Chung quanh đều xa lạ đối với nó. Có tiếng gọi của bà nó, nó đứng dậy bước ra sau bếp.
Đó, buổi chiều, nó đến nhập tịch vào xóm nghèo này.
Thằng Ngoan đứng sau hàng giậu từ nãy giờ. Bắt đầu khi chiếc xe ba bánh đậu xịch trước ngõ và hai bà cháu con bé bước vào căn nhà mới. Thằng Ngoan thỉnh thoảng kiễng chân nhón cao nhìn con bé. Nó thấy thích con bé quá. Ước gì con bé chịu làm em nó, nó sẽ cho con bé ăn kẹo lu bù. Con bé vừa khuất, thằng Ngoan cũng quay lưng vòng ra đằng trước chờ má nó đi bán chợ chiều về.
*
Trời nắng gắt. Ánh lửa mặt trời hong dòn mái rạ, hong mềm mái tôn. Xóm nghèo này như say nắng mệt mỏi nằm yên. Thằng Ngoan ngồi dựa lưng nơi gốc mận bên hông nhà. Bên cạnh nó là con bé có lần nó ước mơ được làm anh.
Bà cháu con bé đến ở đây hơn tuần lễ rồi. Thằng Ngoan đã làm quen được với con bé. Nó biết được tên con bé là Ngọc và con Ngọc nhỏ hơn nó ba tuổi lận. Nó còn biết bà già đó là bà ngoại của con Ngọc. Thằng Ngoan ngấu nghiến đọc cuốn Việt Nam sử lược. Nó có vẻ khoái lắm. Thỉnh thoảng nó lại đánh đét vào đùi, mồm khẽ xuýt xoa. Đến đoạn Trịnh Nguyễn phân tranh, Ngoan gập sách lại sau khi bẻ gãy góc tờ giấy làm dấu. Thằng Ngoan quay nhìn con Ngọc. Nhỏ Ngọc đang nâng niu những món đồ chơi thằng Ngoan làm cho hồi sáng. Vật làm bằng thân chuối đã đen đen vì khô mủ. Một hình người với hai tay nằm ngang, hai chân suông đuột, cái đầu không được tròn lắm và một miếng nho nhỏ làm nôi. Ngoan trố mắt kinh ngạc. Con bé tài thật. Hồi sáng nó chỉ làm cho con bé bấy nhiêu thôi. Không hiểu sao bây giờ cái hình người bằng thân chuối đã đen đen kia lại thêm những áo dài, áo cánh, áo đầm, quần lót đủ thứ, đủ màu. Thằng Ngoan thấy phục con Ngọc quá. Ngoan nhướng người lại gần sờ lấy sản phẩm của nó lên ngắm nghía rồi bảo:
- Chà "em bé" có áo quần đẹp quá. Lấy đâu vậy Ngọc?
- Ngọc lén bà lấy giấy rồi cắt đó.
Tay đong đưa cái nôi "tưởng tượng" Ngọc nói:
- Bữa nào má sẽ gửi về cho Ngọc con búp bê thật đẹp. Má Ngọc viết thư cho ngoại, má bảo vậy đó.
- Ừ, sướng quá hen! Rồi lúc đó Ngoan kiếm tre đan cho búp bê cái lồng nho nhỏ.
- Búp bê mà ở lồng hả? Hèn chi bọn con trai không biết chơi trò "em bé".
Thằng Ngoan nhăn răng cười, con bé sao dễ tin quá, người ta nói giỡn cũng không biết. Ngoan bỗng hỏi:
- Má Ngọc ở đâu lận? Có xa không?
Con Ngọc ngừng chơi, đôi tay nó vẽ vẽ dưới đất, mặt cúi xuống, mái tóc như vuốt ve bên má:
- Má Ngọc ở xa lắm, thỉnh thoảng lâu lâu mới về. Nghe ngoại kể từ ngày ba Ngọc đi bên kia thì má xoay nghề đi buôn. Má thương Ngọc lắm. Mỗi lần má về, má đều ngủ với Ngọc. Má ôm Ngọc chặt cứng như sợ Ngọc tan biến vậy đó. Mấy ngày đó má dẫn Ngọc đi chơi phố, má sắm cho Ngọc nhiều lắm. Muốn gì má cũng mua hết. Ngoại có mình má, má có một mình Ngọc nên ngoại yêu Ngọc chẳng kém má. Những ngày má về thăm Ngọc thấy chẳng đầy đủ tí nào. Ngọc muốn má ở mãi với mình cơ...
Chợt con Ngọc ngẩng đầu hỏi:
- Má với ngoại biểu ba Ngọc đi bên kia, mà bên kia là đâu vậy Ngoan?
Thằng Ngoan thừa biết tình cảnh của ba con Ngọc. Ba nó đi tập kết ra Bắc. Nghe con Ngọc hỏi thình lình thằng Ngoan vội đáp:
- Bên kia là... là bên kia... thế giới ấy! Nghĩa là ba Ngọc đã rời bỏ trái đất, không thèm sống ở đây nữa. Ba Ngọc giống ba Ngoan...!
Thằng Ngoan bỏ lửng câu nói. Ba nó mất vừa hai năm nay. Ba nó chưa già nhưng nét mặt khắc khổ quá đỗi, da nhăn và đen xạm, tay gân guốc. Ba nó đi lính miền xa, sáu bảy tháng mới về thăm má con nó. Thằng Ngoan thường mân mê cái nón sắt, cái báng súng láng bóng của ba nó ra chiều thích thú. Nó khoái nhất là lén đội cái "bê rê" có đầu cọp đi lòe bọn nhóc trong xóm. Lúc ba Ngoan ngủ, Ngoan ngồi bên cạnh sờ những cọng râu không kịp cạo, vuốt nhẹ vai áo chiến bạc màu, Ngoan nhìn ngay mặt bố, tìm kiếm nơi đó vài nét trẻ trung. Ba Ngoan không nâng niu bồng ẵm Ngoan. Ba nó chỉ mỉm cười một mình, nụ cười như hoài vọng tương lai cho thằng con. Ba thương Ngoan nhưng không biểu lộ như má. Rồi ba Ngoan đền nợ nước, má Ngoan không đi thăm mộ phần của ba được vì đơn vị an táng ba vùng đó mất an ninh hoàn toàn. Má lãnh tiền tử má nuôi Ngoan.
Tiếng con Ngọc làm Ngoan quay lại:
- Thế ba Ngoan cũng đi qua bên kia thế giới rồi hả?
- Ừ, chết lâu rồi.
- Buồn nhỉ!
Thằng Ngoan uể oải ngả lưng gối lên gốc đào, với tay đậy cuốn sách lên mặt. Mùi giấy cũ khai khai khó chịu. Không có con Ngọc giờ này nó đi đá dế lâu rồi. Thằng Ngoan là một cây bắt dế. Nhưng từ khi nó nghe người ta đồn mấy lỏi đi moi dế gặp chốt lựu đạn bị thủng ruột bay tay nó khiếp luôn. Thằng Ngoan đành bóp bụng mang tiền mua dế. Con Ngọc không thích trò đá dế. Nó lén thả hết dế của thằng Ngoan. Nó tức mình đá con Ngọc mấy cái và rồi xa hẳn trò đá dế. Thằng Ngoan hất cuốn sách qua một bên, tay gối dưới đầu. Con Ngọc chơi một mình với "em bé". Bóng lá cây nhảy múa trên đầu, trên vai con bé. Ngọn gió thoảng qua nhụy hoa mận rơi nhè nhẹ. Thằng Ngoan lượm cọng lá bỏ vào miệng ngấu. Bữa nào mận sai trái nó sẽ cho con Ngọc ăn nứt bụng luôn. Tự dưng thằng Ngoan mỉm cười với ý nghĩ. Nó thiếp đi. Bóng lá cây lại mơn man lên mái tóc hung đỏ vì phơi nắng của Ngoan...
Bọn trẻ chia làm hai phe, mỗi đứa một miếng gỗ nhỏ đẽo theo hình cây súng. Chúng cũng bò, cũng chạy, khum khum nép sau hàng dậu, sau góc hiên. Mồm chúng cứ "ành... xiu!! ành xiu!!". Một thằng khoát tay cho đồng bọn tiến lên. Đứa nào bị bắn kêu đích tên là coi như chết. Trận chiến tưởng tượng.
Thằng Ngoan đứng coi mê mẩn. Mấy lần nó định trao gói mận cho con Ngọc để nhập bọn. Thằng Ngoan cứ dùng dằng không muốn đi. Con Ngọc như biết ý, nó kéo tay Ngoan, véo một cái thật đau:
- Ra bờ sông đi Ngoan. Đứng làm gì ngẩn người vậy.
Thằng Ngoan bước tới theo đà kéo của con Ngọc, không nói.
- Bộ thích trò chơi đó lắm hả Ngoan? Gì mà cứ "xiu xiu, đùng đùng" hoài, thấy ghê quá hà. Đi! Ra bờ sông đi Ngoan – Con bé nhắc lại.
Cùng chẳng đã thằng Ngoan đành theo con Ngọc. Thấy con Ngọc buồn buồn thằng Ngoan hỏi:
- Chuyện gì vậy Ngọc? Sao nhìn cái mặt nặng thế?
- Ngọc không thích trò chơi của mấy lỏi đó.
- Không thích thì đừng chơi. Ai có làm tù làm tội gì đâu mà bí xị vậy. Để Ngoan kể chuyện này cho nghe. Cam đoan hết buồn trăm phần trăm!
- Cổ tích hả?
- Không! Chuyện ngày xưa.
Thằng Ngoan bước cạnh con Ngọc. Nó nhớ lại câu chuyện mà mỗi lần ba nó về thăm đều kể cho nó – mười lần cũng câu chuyện đó.
- Ngày xưa có hai người bạn mỗi ngày kiếm được cái gì cũng gom lại chia đồng đều. Bữa nọ một người bắt được con ba ba, béo thật là béo. Gã thích thú hí hửng xách về nhà. Gã ta thấy con ba ba ngon quá, về nhà chắc phải chia cho bạn. Gã mới nghĩ một mẹo. Gã nói với bạn gã: "Nè mày, hổm rày tao hơi bệnh. Vậy để tránh sự truyền nhiễm...
- Truyền nhiễm là lây người này qua người khác hả?
- Ừ! Gã lấy cớ để khỏi lây bệnh thì thôi hai đứa ăn riêng. Bạn gã cũng bằng lòng. Rồi mình gã nhóm lửa luộc con ba ba. Không ngờ gã quên đậy nắp nên nước vừa nóng thì con ba ba nó... nó...
- Nó làm sao?
- Nó... ỉa vào đấy rồi thoát ra bò vào góc nhà. Gã kia vẫn tưởng thịt ba ba, ăn có vẻ ngon lành lắm. Qua ngày mai bạn gã quét nhà bắt gặp con ba ba nằm yên bên góc bạn gã tìm cái son luộc ba ba hồi hôm và khám phá ra chuyện động trời. Bạn gã mới hỏi nhỏ gã: "Ê mày, chứ hôm qua mày ăn riêng món gì, ngon không?" Gã liếm mép bảo "ngon"...
Thằng Ngoan ngừng kể.
- Hết rồi sao?
- Hết.
- Xạo, khó tin quá.
- Đã bảo chuyện ngày xưa mà. Ông bà kể sao giờ biết vậy láo hay thật thằng Ngoan này cũng chịu.
Hai đứa ngồi trên tấm cỏ bên bờ sông. Gió buổi chiều mát nhẹ. Những cọng lau khẽ rung rinh theo sóng nước. Con Ngọc rón rén bắt con chuồn chuồn đậu trên đầu ngọn cỏ. Con vật lắc lư cái đầu và bay cao. Con Ngọc nhìn theo tiếc rẻ.
Thằng Ngoan bày bao mận, gói muối ớt ra bảo:
- Ngọc ơi! Lại ăn mận chấm muối ớt, ngon lắm. Xong Ngoan bắt chuồn chuồn cho.
Hai đứa nhai bỏm bẻm. Thằng Ngoan quẳng hạt mận xuống dòng sông. Mặt nước động vỡ. Từng gợn sóng nhấp nhô chạy dần vào bờ. Tuổi thơ thằng Ngoan như dòng sông kia. Nó không dám quăng xuống đó hạt mận thứ hai. Nó không muốn phá vỡ sự yên tĩnh của con nước – tuổi thơ của nó.
Con Ngọc xuýt xoa:
- Mặn quá! Ớt gì cay ác. Thôi chịu thua.
Thằng Ngoan quay lại. Con Ngọc không ăn nữa. Bỗng dưng nó nhớ lại ý nghĩ của nó. Hôm nào mận sai trái cho con Ngọc ăn nứt bụng luôn. Thằng Ngoan móc thêm mấy trái bảo:
- Ăn đi, đừng có chấm muối ớt nữa. Ngọt lắm.
Con Ngọc bẻ hai nghe cái bộp. Nó bỗng thét lên vất trái mận xuống thảm cỏ. Trái mận có sâu.
- Cho mà đưa thứ có dòi ấy ai thèm.
Thằng Ngoan gãi gãi đầu đưa một trái khác:
- Đứa nào xấu cho nó ăn nhằm con sâu giống thằng cha bắt được con ba ba hồi xưa ấy.
Con Ngọc bật cười. Lúc nào thằng Ngoan cũng nhường nó.
Dòng nước trong phản chiếu bầu trời ráng đỏ. Thằng Ngoan đứng dậy phủi quần dẫn con Ngọc về. Trên tấm cỏ sót lại đống hạt mận, dấu chân hai đứa trẻ làm rạp cỏ non...
Sợi nắng đổ dài liếm trên mái lá lụp xụp. Trung tâm tạm cư này tương đối sạch sẽ. Lũ con nít tụ tập nhau ồn ào cả lên. Tuổi thơ mau quên. Lũ trẻ đâu biết rằng trước đó chúng đang tắm mình trong lửa đạn, trong tiếng súng "cắc bụp". Lũ trẻ đầu lạ sau quen. Chúng lại chia phe, lại núp bắn. Thằng Ngoan xoa xoa đầu con Ngọc. Hai đứa ngồi yên trước căn nhà nho nhỏ mới cất ở khu này. Thằng Ngoan không ngờ ngày nay nó phải như vầy. Tuổi thơ có tội tình gì đâu. Thằng Ngoan ngấy chuyện người lớn. Má nó phải kéo nó sền sệt còn nó thì nắm chặt con Ngọc, con Ngọc lại níu lấy bà ngoại.
Cứ cái thế liên hoàn đó, vất vả lắm mới thoát khỏi xóm nghèo bị lửa chiến tranh tàn phá. Nhà con Ngọc bị thiêu rụi, nhà thằng Ngoan đạn moọc chê giã trúng. Người ta đang tâm bóp nát tuổi thơ của thằng Ngoan, của con Ngọc.
Thằng Ngoan xòe năm ngón tay chải tóc cho con Ngọc, nói:
- Tụi mình hết ngồi bờ sông rồi nhỉ?
- Ờ, hết ăn mận nữa.
- Cây mận nó đứng lâu mỏi quá nên nằm chềnh ềnh ra đất Ngọc có thấy không?
- Có, nhưng bị đạn trốc gốc, đâu phải nó mỏi.
- Giỏi! Biết khôn rồi đấy!
Thằng Ngoan mỉm cười khen con Ngọc theo tầm lý luận của nó. Con Ngọc nhìn lũ trẻ trước sân bỗng hỏi:
- Ngoan còn ham cái trò núp bắn nữa không?
- Tợn lắm, không thích!
Thằng Ngoan đặt con Ngọc gối đầu lên đùi mình. Tóc con Ngọc như cháy khét, đôi mắt nâu nhìn niềm tin yêu lạc loài. Tuổi thơ bị người lớn phá vỡ, như nó phá vỡ mặt nước dòng sông. Thằng Ngoan dựa lưng vào tường. Hai đứa cùng lim dim – chúng đang ủ tình thương cho nhau. Buổi chiều xuống thật chậm. Từng sợi nắng còn sót lại mơn man lên khuôn mặt thằng nhỏ và con bé...
(Trích từ tạp chí Tuổi Hoa số 92, ra ngày 15-6-1968)
- Ừ, sướng quá hen! Rồi lúc đó Ngoan kiếm tre đan cho búp bê cái lồng nho nhỏ.
- Búp bê mà ở lồng hả? Hèn chi bọn con trai không biết chơi trò "em bé".
Thằng Ngoan nhăn răng cười, con bé sao dễ tin quá, người ta nói giỡn cũng không biết. Ngoan bỗng hỏi:
- Má Ngọc ở đâu lận? Có xa không?
Con Ngọc ngừng chơi, đôi tay nó vẽ vẽ dưới đất, mặt cúi xuống, mái tóc như vuốt ve bên má:
- Má Ngọc ở xa lắm, thỉnh thoảng lâu lâu mới về. Nghe ngoại kể từ ngày ba Ngọc đi bên kia thì má xoay nghề đi buôn. Má thương Ngọc lắm. Mỗi lần má về, má đều ngủ với Ngọc. Má ôm Ngọc chặt cứng như sợ Ngọc tan biến vậy đó. Mấy ngày đó má dẫn Ngọc đi chơi phố, má sắm cho Ngọc nhiều lắm. Muốn gì má cũng mua hết. Ngoại có mình má, má có một mình Ngọc nên ngoại yêu Ngọc chẳng kém má. Những ngày má về thăm Ngọc thấy chẳng đầy đủ tí nào. Ngọc muốn má ở mãi với mình cơ...
Chợt con Ngọc ngẩng đầu hỏi:
- Má với ngoại biểu ba Ngọc đi bên kia, mà bên kia là đâu vậy Ngoan?
Thằng Ngoan thừa biết tình cảnh của ba con Ngọc. Ba nó đi tập kết ra Bắc. Nghe con Ngọc hỏi thình lình thằng Ngoan vội đáp:
- Bên kia là... là bên kia... thế giới ấy! Nghĩa là ba Ngọc đã rời bỏ trái đất, không thèm sống ở đây nữa. Ba Ngọc giống ba Ngoan...!
Thằng Ngoan bỏ lửng câu nói. Ba nó mất vừa hai năm nay. Ba nó chưa già nhưng nét mặt khắc khổ quá đỗi, da nhăn và đen xạm, tay gân guốc. Ba nó đi lính miền xa, sáu bảy tháng mới về thăm má con nó. Thằng Ngoan thường mân mê cái nón sắt, cái báng súng láng bóng của ba nó ra chiều thích thú. Nó khoái nhất là lén đội cái "bê rê" có đầu cọp đi lòe bọn nhóc trong xóm. Lúc ba Ngoan ngủ, Ngoan ngồi bên cạnh sờ những cọng râu không kịp cạo, vuốt nhẹ vai áo chiến bạc màu, Ngoan nhìn ngay mặt bố, tìm kiếm nơi đó vài nét trẻ trung. Ba Ngoan không nâng niu bồng ẵm Ngoan. Ba nó chỉ mỉm cười một mình, nụ cười như hoài vọng tương lai cho thằng con. Ba thương Ngoan nhưng không biểu lộ như má. Rồi ba Ngoan đền nợ nước, má Ngoan không đi thăm mộ phần của ba được vì đơn vị an táng ba vùng đó mất an ninh hoàn toàn. Má lãnh tiền tử má nuôi Ngoan.
Tiếng con Ngọc làm Ngoan quay lại:
- Thế ba Ngoan cũng đi qua bên kia thế giới rồi hả?
- Ừ, chết lâu rồi.
- Buồn nhỉ!
Thằng Ngoan uể oải ngả lưng gối lên gốc đào, với tay đậy cuốn sách lên mặt. Mùi giấy cũ khai khai khó chịu. Không có con Ngọc giờ này nó đi đá dế lâu rồi. Thằng Ngoan là một cây bắt dế. Nhưng từ khi nó nghe người ta đồn mấy lỏi đi moi dế gặp chốt lựu đạn bị thủng ruột bay tay nó khiếp luôn. Thằng Ngoan đành bóp bụng mang tiền mua dế. Con Ngọc không thích trò đá dế. Nó lén thả hết dế của thằng Ngoan. Nó tức mình đá con Ngọc mấy cái và rồi xa hẳn trò đá dế. Thằng Ngoan hất cuốn sách qua một bên, tay gối dưới đầu. Con Ngọc chơi một mình với "em bé". Bóng lá cây nhảy múa trên đầu, trên vai con bé. Ngọn gió thoảng qua nhụy hoa mận rơi nhè nhẹ. Thằng Ngoan lượm cọng lá bỏ vào miệng ngấu. Bữa nào mận sai trái nó sẽ cho con Ngọc ăn nứt bụng luôn. Tự dưng thằng Ngoan mỉm cười với ý nghĩ. Nó thiếp đi. Bóng lá cây lại mơn man lên mái tóc hung đỏ vì phơi nắng của Ngoan...
*
Bọn trẻ chia làm hai phe, mỗi đứa một miếng gỗ nhỏ đẽo theo hình cây súng. Chúng cũng bò, cũng chạy, khum khum nép sau hàng dậu, sau góc hiên. Mồm chúng cứ "ành... xiu!! ành xiu!!". Một thằng khoát tay cho đồng bọn tiến lên. Đứa nào bị bắn kêu đích tên là coi như chết. Trận chiến tưởng tượng.
Thằng Ngoan đứng coi mê mẩn. Mấy lần nó định trao gói mận cho con Ngọc để nhập bọn. Thằng Ngoan cứ dùng dằng không muốn đi. Con Ngọc như biết ý, nó kéo tay Ngoan, véo một cái thật đau:
- Ra bờ sông đi Ngoan. Đứng làm gì ngẩn người vậy.
Thằng Ngoan bước tới theo đà kéo của con Ngọc, không nói.
- Bộ thích trò chơi đó lắm hả Ngoan? Gì mà cứ "xiu xiu, đùng đùng" hoài, thấy ghê quá hà. Đi! Ra bờ sông đi Ngoan – Con bé nhắc lại.
Cùng chẳng đã thằng Ngoan đành theo con Ngọc. Thấy con Ngọc buồn buồn thằng Ngoan hỏi:
- Chuyện gì vậy Ngọc? Sao nhìn cái mặt nặng thế?
- Ngọc không thích trò chơi của mấy lỏi đó.
- Không thích thì đừng chơi. Ai có làm tù làm tội gì đâu mà bí xị vậy. Để Ngoan kể chuyện này cho nghe. Cam đoan hết buồn trăm phần trăm!
- Cổ tích hả?
- Không! Chuyện ngày xưa.
Thằng Ngoan bước cạnh con Ngọc. Nó nhớ lại câu chuyện mà mỗi lần ba nó về thăm đều kể cho nó – mười lần cũng câu chuyện đó.
- Ngày xưa có hai người bạn mỗi ngày kiếm được cái gì cũng gom lại chia đồng đều. Bữa nọ một người bắt được con ba ba, béo thật là béo. Gã thích thú hí hửng xách về nhà. Gã ta thấy con ba ba ngon quá, về nhà chắc phải chia cho bạn. Gã mới nghĩ một mẹo. Gã nói với bạn gã: "Nè mày, hổm rày tao hơi bệnh. Vậy để tránh sự truyền nhiễm...
- Truyền nhiễm là lây người này qua người khác hả?
- Ừ! Gã lấy cớ để khỏi lây bệnh thì thôi hai đứa ăn riêng. Bạn gã cũng bằng lòng. Rồi mình gã nhóm lửa luộc con ba ba. Không ngờ gã quên đậy nắp nên nước vừa nóng thì con ba ba nó... nó...
- Nó làm sao?
- Nó... ỉa vào đấy rồi thoát ra bò vào góc nhà. Gã kia vẫn tưởng thịt ba ba, ăn có vẻ ngon lành lắm. Qua ngày mai bạn gã quét nhà bắt gặp con ba ba nằm yên bên góc bạn gã tìm cái son luộc ba ba hồi hôm và khám phá ra chuyện động trời. Bạn gã mới hỏi nhỏ gã: "Ê mày, chứ hôm qua mày ăn riêng món gì, ngon không?" Gã liếm mép bảo "ngon"...
Thằng Ngoan ngừng kể.
- Hết rồi sao?
- Hết.
- Xạo, khó tin quá.
- Đã bảo chuyện ngày xưa mà. Ông bà kể sao giờ biết vậy láo hay thật thằng Ngoan này cũng chịu.
Hai đứa ngồi trên tấm cỏ bên bờ sông. Gió buổi chiều mát nhẹ. Những cọng lau khẽ rung rinh theo sóng nước. Con Ngọc rón rén bắt con chuồn chuồn đậu trên đầu ngọn cỏ. Con vật lắc lư cái đầu và bay cao. Con Ngọc nhìn theo tiếc rẻ.
Thằng Ngoan bày bao mận, gói muối ớt ra bảo:
- Ngọc ơi! Lại ăn mận chấm muối ớt, ngon lắm. Xong Ngoan bắt chuồn chuồn cho.
Hai đứa nhai bỏm bẻm. Thằng Ngoan quẳng hạt mận xuống dòng sông. Mặt nước động vỡ. Từng gợn sóng nhấp nhô chạy dần vào bờ. Tuổi thơ thằng Ngoan như dòng sông kia. Nó không dám quăng xuống đó hạt mận thứ hai. Nó không muốn phá vỡ sự yên tĩnh của con nước – tuổi thơ của nó.
Con Ngọc xuýt xoa:
- Mặn quá! Ớt gì cay ác. Thôi chịu thua.
Thằng Ngoan quay lại. Con Ngọc không ăn nữa. Bỗng dưng nó nhớ lại ý nghĩ của nó. Hôm nào mận sai trái cho con Ngọc ăn nứt bụng luôn. Thằng Ngoan móc thêm mấy trái bảo:
- Ăn đi, đừng có chấm muối ớt nữa. Ngọt lắm.
Con Ngọc bẻ hai nghe cái bộp. Nó bỗng thét lên vất trái mận xuống thảm cỏ. Trái mận có sâu.
- Cho mà đưa thứ có dòi ấy ai thèm.
Thằng Ngoan gãi gãi đầu đưa một trái khác:
- Đứa nào xấu cho nó ăn nhằm con sâu giống thằng cha bắt được con ba ba hồi xưa ấy.
Con Ngọc bật cười. Lúc nào thằng Ngoan cũng nhường nó.
Dòng nước trong phản chiếu bầu trời ráng đỏ. Thằng Ngoan đứng dậy phủi quần dẫn con Ngọc về. Trên tấm cỏ sót lại đống hạt mận, dấu chân hai đứa trẻ làm rạp cỏ non...
*
Sợi nắng đổ dài liếm trên mái lá lụp xụp. Trung tâm tạm cư này tương đối sạch sẽ. Lũ con nít tụ tập nhau ồn ào cả lên. Tuổi thơ mau quên. Lũ trẻ đâu biết rằng trước đó chúng đang tắm mình trong lửa đạn, trong tiếng súng "cắc bụp". Lũ trẻ đầu lạ sau quen. Chúng lại chia phe, lại núp bắn. Thằng Ngoan xoa xoa đầu con Ngọc. Hai đứa ngồi yên trước căn nhà nho nhỏ mới cất ở khu này. Thằng Ngoan không ngờ ngày nay nó phải như vầy. Tuổi thơ có tội tình gì đâu. Thằng Ngoan ngấy chuyện người lớn. Má nó phải kéo nó sền sệt còn nó thì nắm chặt con Ngọc, con Ngọc lại níu lấy bà ngoại.
Cứ cái thế liên hoàn đó, vất vả lắm mới thoát khỏi xóm nghèo bị lửa chiến tranh tàn phá. Nhà con Ngọc bị thiêu rụi, nhà thằng Ngoan đạn moọc chê giã trúng. Người ta đang tâm bóp nát tuổi thơ của thằng Ngoan, của con Ngọc.
Thằng Ngoan xòe năm ngón tay chải tóc cho con Ngọc, nói:
- Tụi mình hết ngồi bờ sông rồi nhỉ?
- Ờ, hết ăn mận nữa.
- Cây mận nó đứng lâu mỏi quá nên nằm chềnh ềnh ra đất Ngọc có thấy không?
- Có, nhưng bị đạn trốc gốc, đâu phải nó mỏi.
- Giỏi! Biết khôn rồi đấy!
Thằng Ngoan mỉm cười khen con Ngọc theo tầm lý luận của nó. Con Ngọc nhìn lũ trẻ trước sân bỗng hỏi:
- Ngoan còn ham cái trò núp bắn nữa không?
- Tợn lắm, không thích!
Thằng Ngoan đặt con Ngọc gối đầu lên đùi mình. Tóc con Ngọc như cháy khét, đôi mắt nâu nhìn niềm tin yêu lạc loài. Tuổi thơ bị người lớn phá vỡ, như nó phá vỡ mặt nước dòng sông. Thằng Ngoan dựa lưng vào tường. Hai đứa cùng lim dim – chúng đang ủ tình thương cho nhau. Buổi chiều xuống thật chậm. Từng sợi nắng còn sót lại mơn man lên khuôn mặt thằng nhỏ và con bé...
THỤY MIÊN
(Trích từ tạp chí Tuổi Hoa số 92, ra ngày 15-6-1968)
