Lũ Tàn Tật

 

 Dịch một đoạn trong nguyên tác "LEUR GUIDE"

 

Đấy là ban nhạc tí hon, gồm những đứa trẻ mù, và điếc. Lão Ban, người hướng dẫn, vừa thu được một số tiền nhỏ trong quán rượu. Lũ trẻ ngồi ngay cửa ra vào, cúi đầu trầm ngâm, trông mệt nhọc. Đứa lớn tuổi nhất, thằng An, chăm chú nghe tiếng động rơi trong chiếc đĩa bạc. Cái gáy của nó gầy trơ ra, trũng vào như một luống cày, chốc chốc lại rung động, lo âu. Dưới cái lông mày rậm và xám, con mắt trắng đục cố gắng nhướng lên một cách tuyệt vọng.

Trong quán rượu ngoại ô, lúc nào cũng vang lên tiếng cười đùa vui vẻ, tiếng ly tách chạm vào nhau. Những cái bàn lắc lư dưới sự va chạm của những bàn tay cuồng nhiệt. Trong một góc, vài người say đang chơi cờ một cách ồn ào. An nhận ra ngay, thính giác của nó đã được luyện kỹ, chắc chắn không sai được. Nó còn có thể đọc được số tiền lẻ mà người ta ném vào chiếc khay của nó: một xu, hai xu... tùy theo giá trị.

Cuộc lạc quyên xong, lão Ban trở lại, theo sau là những nhạc sĩ. Lập tức như một lò xo, lũ trẻ đồng loạt đứng dậy. Ban nhạc chúng gồm 4 người. Thằng An, thổi kèn sáo. Con bé Đô, kéo vĩ cầm. Thằng Bê, đàn măng cầm. Thằng Tô, đàn lục huyền cầm. Trong cái bị cũ rích mà chúng đeo lủng lẳng, được nhét những nhạc cụ chật cứng.

Chúng đi về phía trái, điệu bộ chậm chạp, không nhất định. Chúng mỉm cười nhăn nhó, phát hiện trên hàng mi lay động.

Một người say tay cầm ly rượu đầy, xuất hiện nơi cửa. Một dòng nước bọt chảy dài trên môi, xuống cổ, thấm ướt cả áo. Dáng điệu lảo đảo của y làm cho lũ trẻ sợ hãi, dừng lại.

Lão Ban ra lệnh:

- Khá đủ rồi, chúng ta đi!

An lẩm bẩm:

- Khá đủ?

Lũ trẻ gác tay lên vai nhau, làm thành hàng dài, lục đục kéo ra ngoài. Bên ngoài bóng đêm bao trùm lấy chúng.

Chúng bước chậm chạp trong lạnh và im lặng. Con đường thật vắng vẻ, rải rác những đống rác cao ngất, tỏa mùi hôi nồng nặc. Chúng tựa vai vào nhau, lắc lư cái đầu như kiếm vật gì. Thình lình chúng dừng lại, rồi đi nhanh hơn. Hình như có cái gì vô hình điều khiển, chúng đi một cách lôi cuốn.

Con bé Đô xiết lấy tay An như truyền hơi ấm. Bỗng con bé ngạc nhiên:

- Ồ! Sao tay An lạnh ngắt thế này?

An lầm lì không trả lời. Những khuôn mặt mập mờ dưới ánh đèn lồng, chập chờn, uốn lượn, rồi mất trong bóng đêm... những viên sỏi kêu xào xạc dưới chân chúng.

An thì thầm:

- Đêm nay chúng ta ngủ trễ rồi!

Thật vậy, những cái đầu nặng chịch vì buồn ngủ, và những bàn chân mềm nhũn vì đi nhiều. Đi đâu trong đêm tối thế này nhỉ? An tự hỏi. Ờ đi đâu, nó có thấy gì đâu. An chợt nhớ những ngày chưa mù, nó đã trông thấy khuôn mặt của nó: Không có sâu, đôi mắt trong sáng, tinh ranh. Thế nhưng sự trong sáng giả vờ ấy tan đi. Đến một ngày, An cảm thấy mắt mình mờ hẳn, khó chịu và có lẫn ít máu. Người ta biết chắc An sẽ đui, tỏ lòng thương hại. An đau đớn nghĩ đến khuôn mặt xấu xí ghê tởm của mình, thầm nhắc lại câu nói của cô bạn láng giềng:

- Chúa ơi, xin ban phép lành cho anh ấy...

Tiếng lão Ban làm An cắt đứt cảm nghĩ:

- Chúng ta dừng ở đây được rồi.

Lũ trẻ giật mình dừng lại, như dẫm phải chướng ngại vật bất ngờ trước mặt. Nhẹ nhàng, chúng kéo nhạc cụ ra khỏi chiếc bị. Một vài người bu quanh chiếc bàn làm bằng đá hoa và người ta nghe rõ tiếng động khô khan của những con cờ di động. Trong góc phòng, một người đàn bà đang rúc rích với ánh sáng của cây đèn khí.

Ban nhạc uể oải, ngật ngừ đánh bản tình ca của TRA-VIT và điệu nhảy của AI-DA. Chúng chơi không đúng nhưng nhịp nhàng.

Bê vén những sợi tóc lòa xòa bên trán, ngáp dài. Tiếng chua phát từ cây đàn măng cầm của nó làm kích thích thần kinh thính giả. Trong lúc cuộc lạc quyên đang tiến hành, An hướng lỗ tai về mọi người. Cái yên lặng của quán cà phê nhỏ cho phép nó có thể đếm không mệt, một, hai, ba... đây là một xu, đây là hai xu, đây là...

Sau cùng chúng nó đi ra.

Sương xuống nhiều, cái lạnh làm chúng tỉnh hẳn, bước nhanh. Chợt một luồng gió mát thổi tạt vào mặt chúng: sắp đến sông Ty rồi đây. Chúng hít không khí ẩm ướt của con sông có phảng phất một mùi phù sa. Người ta nghe cách khoảng, tiếng chạy rầm rập của người xách đèn lồng. Chúng lê mình trên con đường nhỏ cho đến nhà.

Đỡ biết chừng nào! Nhà đây rồi. Chúng gỡ dụng cụ máng vào móc và cởi quần áo trong im lặng. Trước khi đi ngủ, An hỏi lão Ban:

- Đêm nay mình thu được bao nhiêu?

- Khốn nạn - Lão trả lời - chỉ 20 xu.

- Toàn là những người hà tiện - An nghĩ như vậy và hằn học thầm rủa những kẻ bủn xỉn.

Nhưng vừa đặt lưng lên tấm nệm bẩn thỉu, nó đã say sưa.

*

Đây là phiên chợ lớn của tỉnh Khánh, đúng là một dịp thu tiền. Lão Ban hướng dẫn ban nhạc đi từ đầu giờ. Chúng chọn một góc toa xe lửa, kéo dài trò chơi. Toa đầy những người hớn hở, họ vỗ tay khen, nhiều người hát theo điệu nhạc.

Những cửa kính bỏ trống, khói cay của đầu máy xe lửa lan tràn khắp phòng, lẫn lộn mùi cỏ cháy từ đồng ruộng, hăng hắc. Người ta nghe rõ tiếng đàn trừu sợ hãi khi thấy đầu xe lửa, và bị đè bẹp, dĩ nhiên.

Một người đàn bà yếu đuối thở dài:

- Ồ, lũ đáng thương!

Chúng im lặng lắng nghe. Một lát, chúng nghe tiếng thở dài khác:

- Con nhà ai thế? Tội nghiệp quá...

Lần này, chúng hiểu mục đích lòng thương hại của những người đàn bà này. Chúng có cảm tưởng họ đang nhìn chúng chằm chặp. Cạnh An, lão Ban ngồi dáo dác, hết nhìn người này đến người nọ, hy vọng họ cho tay vào túi.

Xe lửa dừng lại ở ga Mỏ sắt, lão Ban hớn hở:

- Nhớ nhé, tụi bây phải làm cho xôm, chỉ có ngày hôm nay thôi. 

Lũ trẻ chú ý đến đám hành khách đang đi xuống. Họ cố ý chen lấn, giành giựt, la hét. Chúng theo lão Ban xuống cuối cùng.

Đám đông chen chúc, chốc chốc lại va phải chúng, ép tất cả vào nhau. Chúng bối rối dừng lại trong sự lộn xộn này.

Lão Ban cho chúng tự do, rồi biến mất. Có lẽ lão mua vé chuyến xe lửa thứ hai sắp tới.

Đường lớn đường nhỏ, đầy nhóc những khách bộ hành, xe lôi, xe kéo... gây một sự ồn ào vang dội. Tiếng kêu réo của mấy mụ đàn bà, tiếng kêu be be của đàn trừu và tiếng rống của lũ bò. Trong cảnh lộn xộn ấy, lẫn lộn tiếng cười khúc khích của khách bộ hành.

Có tiếng ồn ào phía trước mặt. Một giọng hét lớn:

- Giết nó đi! Giết nó đi...

Tiếp theo là tiếng đấm nhau huỳnh huỵch. Bê đứng sựng lại, sợ hãi:

- Coi chừng có đám đánh nhau.

 

Hình như có người rút dao, tức thì đám người hiếu kỳ bỏ chạy tán loạn. Họ dẫm lên các đồ vật hai bên đường. Tiếng loảng xoảng của những cái đĩa và ly bể vang ầm ĩ.

Chúng sợ hãi bám theo đám người ấy. Đô thở hổn hển nhắc lại, giọng đáng thương:

- Ô, kinh khiếp, dễ sợ quá!

Chợt có tiếng la hét hãi hùng, và tiếp theo là tiếng động vù vù đang tiến đến gần.

- Coi chừng xe lửa! Xe lửa!...

Xe lửa ở đâu nhỉ? Bên trái? Bên phải? Đằng trước? Đằng sau? Chạy trốn đâu bây giờ?

Trong lúc hốt hoảng, chúng không phân biệt được phương hướng. Đô mất thăng bằng trượt chân. Nó cảm thấy bàn tay lạnh ngắt trên đường rầy. Trong phản ứng tự nhiên, chúng gọi to:

- Bác Hai ơi (lão Ban), cứu chúng con với, cứu...

Có tiếng xe lửa chạy ngang.

*

Đêm nay trời trong và dịu dàng, thấp thoáng lão Ban và An đang lầm lũi đi trong bóng đêm.

(Lời người dịch : Trong truyện này, lũ trẻ đã dùng một "máy" nghe đặc biệt, khi cần mới để lên lỗ tai, và nghe rõ ràng như chúng ta vậy.)

TRỊNH MINH ĐỨC      

Thân tặng cho những người bất hạnh

lại gặp nhiều bất hạnh

(Trích tuần báo Thiếu Nhi số 133, ra ngày 15-12-1974)