Không biết lần nầy là lần thứ mấy, chị Nam mở tủ ra, xáo trộn đống quần áo lên để tìm trăm bạc. Trăm bạc toàn bằng giấy chục đồng. Tối hôm qua, đi chợ về, chị đã cẩn thận thu dưới đống áo quần, thế mà bây giờ không thấy nữa. Trời ơi! Năm hết Tết đến, gia tài chỉ còn trăm bạc, mà lấy tuốt! Chị Nam hốt hoảng, xáo tìm một lúc rồi chạy ra sân nhìn quanh. Không lẽ tên kẻ trộm nào tinh ranh đến thế! Chị nghĩ thầm: có khi chồng chị đã lấy đi đánh xúc xắc rồi. Anh Nam nửa tháng nay mất sở làm, ngồi không, anh nảy ra ý kiến: đi đánh bạc để kiếm tiền! Lúc này chính phủ cấm đánh bạc rất ngặt, nhưng những hạng người máu mê cờ bạc vẫn lập được mưu kế, chơi giấu diếm.
Vừa thấy mặt chồng, chị Nam đã làm ầm lên:
- Trăm bạc tôi cất trong tủ đâu? Trả lại tôi mau, để tôi đi chợ!
Anh Nam ngạc nhiên nhìn vợ:
- Nào ai biết trăm bạc mình để ở đâu mà hỏi! Cất đâu cứ đó mà tìm, tôi không biết.
Chị Nam bù lu bù loa:
- Trời ơi! Anh không biết! Anh không biết thì ai vào đó mà biết!
Rồi chị nằm vật xuống giường, vừa khóc vừa kể:
- Anh thất nghiệp, một mình tôi chạy ngược chạy xuôi, buôn tảo, bán tần, nuôi anh, nuôi con. Hôm qua bán rau được trăm bạc, mừng hết lớn, định hôm nay đi chợ, mua chút đồ ăn trong ba bữa tết. Ai ngờ anh lại lấy đi cúng vào sòng bạc nào rồi. Anh giết tôi anh Nam ơi!
Ban đầu chị ta vừa khóc vừa kể từ tiếng, một lúc sau chị gào thật to. Anh Nam nhớn nhác nhìn ra ngoài, rồi quay vào mắng vợ:
- Mình làm gì thế? Chuyện gì đâu có đó. Mình thấy tôi đánh bạc hồi nào, mà mình làm vang lên thế, lỡ cảnh sát nghe được thì sao?
Chị Nam lồm cồm ngồi dậy xỉa xói vào mặt chồng:
- Nghe được thì anh đi tù! Này tôi nói cho biết: Trưa nay mà anh không đem trăm bạc lại cho tôi, thì tôi đi trình cảnh sát cho mà xem. Tôi nhất định móc cho ra trăm bạc của tôi!
Nói rồi chị vùng vằng cắp nón đi ra cửa. Ra đến đường cái, chị đứng nhìn quanh, chẳng biết đi đâu nữa. Tức mình thì đi cho khuây khỏa, chứ biết vay mượn vào ai. Các người chị quen biết, họ có khác gì gia cảnh chị. Độ trước, lúc chồng chị còn việc làm, chị còn hơn họ là đàng khác. Nước mắt chị lại trào ra. Chị khóc tức tưởi. Chồng chị trước đây có biết cờ bạc gì đâu. Chẳng qua ở không rồi sinh làm bậy.
Anh Nam thấy vợ đi khuất xuống đường dưới, anh cũng vội vàng chụp mũ lên đầu, đi lên phía trên. Anh đâm ra bối rối, không biết toan tính thế nào, vì chính anh đã lấy trăm bạc của vợ! Có điều là anh nướng hết rồi! Anh bứt tóc, giận mình đã liều quá. Không biết ma xui quỉ khiến thế nào, anh lại thấy vợ cất trăm bạc vào tủ. Thế rồi, cả đêm anh nằm mơ thấy mình ngồi vào bàn xúc xắc, đặt đâu trúng đó. Chơi một lúc, anh kiếm cớ đi ra ngoài, đếm lại bạc: kể cả trăm bạc vốn, anh có những sáu trăm! Chao ôi! Sướng quá! Anh lẩm bẩm tính những món tiền phải tiêu: đem trả cho vợ trăm bạc và cho thêm trăm nữa để mua sắm đồ ăn Tết ; lấy hai trăm chuộc lại cái đồng hồ đeo tay cầm hôm qua ; mua cho con Hạnh chiếc áo mặc Tết năm chục, tội nghiệp con bé mới 12 tuổi đầu, Tết nhất không được một manh áo mới để khoe với chúng bạn! Thế vị chi đứt mất 450 đồng. Còn 150 đồng mình xìa ba bữa Tết! Anh khoái quá reo lên một tiếng, bỗng giật mình tỉnh dậy. Trời đã sáng hẳn. Anh đưa mắt nhìn quanh. Vợ anh đã đi đâu từ sáng. Con Hạnh cũng đi chơi đâu nốt. Đột nhiên anh nghĩ tới trăm bạc của vợ, thâm tâm anh quả quyết hôm nay thế nào anh đánh cũng được. Anh lật đật tung chăn nhảy xuống giường đi lại mở tủ. Trăm bạc vẫn còn nằm yên dưới đống áo quần. Anh run run giơ tay chụp lấy cho vào túi. Anh vừa bước chân ra sân, thì con anh đứng nhìn anh trân trối. Anh chột dạ, nghi ngờ không biết nó có biết anh lấy trăm bạc không, vội hỏi:
- Hạnh, con đi đâu về?
Con bé ngập ngừng trả lời:
- Thưa ba, con đi chơi bên bác Châu về!
Yên trí, anh bảo con:
- Thôi con ở nhà coi nhà. Chốc nữa má con có hỏi, bảo ba đi lên trên này có chút việc.
Bé Hạnh mở miệng toan nói gì với ba nó, nhưng nó lại thôi, đứng yên nhìn ba đi ra khỏi cửa. Anh Nam bảo con là anh lên xóm trên có việc, nhưng đi lên được một quãng, anh lại rẽ đường đi xuống xóm dưới. Ngôi nhà gạch trước mặt anh, bề ngoài xem như không có người, nhưng sự thật ở trong, có hàng chục người đang sát phạt nhau. Một vài đứa trẻ chơi vớ vẩn trước cửa, chủ nhà đã thuê chúng nó để xem chừng người lạ mặt hay Cảnh sát tới. Chỉ một mật hiệu của chúng, tất cả mọi người ở trong nhà rút lui ra cửa sau chuồn thẳng. Thấy anh Nam chúng nó mở cổng cho anh vào. Chúng nó đã quen mặt anh, mấy hôm nay, ngày nào anh chẳng tới.
Cầm trăm bạc trong tay, anh đứng nhìn họ đánh một lúc. Anh thử đoán ba lần, khi mở đều trúng cả. Đến lần thứ tư anh không do dự gì nữa, anh đặt cả trăm bạc vào con số mà anh chắc thế nào cũng trúng. Không may cho anh, cái nắp giở lên: con số khác trúng! Anh Nam đứng sững, nhìn bàn tay người chủ cái đưa ra lùa bạc vào. Mồ hôi ra như tắm, anh thất thểu ra về, vì hôm nay, không còn gì bán nữa. Thấy anh vừa vào lại ra ngay, thằng bé nói mỉa:
- Không có tiền, thì vào làm quái gì cho mệt!
*
Thấy ba má mắng nhau, bé Hạnh đi vòng ra sau nhà nhìn vào. Chưa khi nào, bé lại thấy má nó dữ tợn như thế. Mắt má nó đỏ kè, long lên, tóc xổ ra, tay xỉa xói vào ba nó, miệng nói oang oang, trông như một mụ điên. Bé mếu máo, nhưng không dám khóc to. Chờ ba má nó ra khỏi nhà, bé mới vào nhà, lại phía giường ngủ của bé, giở chăn lên lấy con heo đất ra. Con heo bằng đất nung, trên lưng có một lỗ xẻ dài để bỏ tiền vào. Trước đây lúc ba Hạnh còn đi làm, tháng nào lãnh tiền về cũng cho Hạnh một tờ giấy chục đồng thật mới. Rồi cả má nữa, bữa nào má buôn được lời nhiều, thế nào Hạnh cũng xin được tờ giấy chục đồng. Được bao nhiêu, Hạnh không mua quà, Hạnh nhét vào bụng con heo đất hết. Hạnh đem con heo đất ra đằng sau nhà, ghé mắt nhìn vào đường xẻ: bụng con heo tối quá, không trông thấy gì cả. Hạnh lắc lắc con heo, những tờ giấy bạc ở trong xô vào nhau nghe xào xạc. Hạnh biết má giận ba vì ba đã lấy trăm bạc của má. Có lẽ ba đánh thua hết rồi. Bây giờ chắc ba đi mượn tiền, nếu không mượn được, chốc nữa mà về, e ba má sẽ mắng chửi nhau nhiều hơn khi sáng. Thôi bé hy sinh lấy tiền của bé bỏ vào đó cho má, để ba má khỏi la rầy nhau. Bé Hạnh nâng niu con heo đất một lúc rồi đi lại phía cục đá tảng. Một tiếng "xoảng", con heo đất bể tan tành trên tấm đá. Giấy bạc một chục văng ra tứ phía. Bé Hạnh nhặt vội vàng, xếp lại cẩn thận, đếm được 12 tờ. Bé lấy riêng ra hai tờ, sắp mười tờ kia lại tử tế, đem vào mở tủ để dưới đống áo quần. Bé lại chạy ra lượm từng mảnh vỡ con heo đất vất đi. Bé vừa làm xong, thì má về. Bé đứng tái mét nhìn từng cử chỉ của má. Chị Nam vừa vất nón xuống đất đã hỏi oang oang:
- Ba đâu, Hạnh?
Hạnh thưa nhỏ nhẹ:
- Thưa má, ba vừa đi, con không biết đi đâu.
- Thế con có thấy ba con vào mở tủ ra không?
Hạnh đáp lí nhí:
- Thưa má, có.
Chị Nam vội vàng lại mở tủ, giở đống quần áo lên. Vừa thấy xấp bạc, chị mừng rú lên:
- A, đây rồi! Đây rồi!
Rồi chị thở hổn hển:
- Trời ơi! Chút nữa thì mình không biết lấy gì ăn cho qua ngày Tết!
Nét mặt chị rạng rỡ, chị đếm lại xấp bạc: 10 tờ đúng! Chị khoái trí ngúc ngắc cái đầu:
- Ừ, có thế chứ! Nuốt không trôi, sợ mình đi trình cảnh sát!
Sung sướng quá, chị nói huyên thuyên. Chị ẵm bé Hạnh vào lòng, nựng nịu:
- Con coi nhà cho má, để má đi chợ mua đồ ăn kẻo trưa nhé!
Thấy má trở lại hiền hòa, bé Hạnh quàng tay lên cổ mẹ, nũng nịu:
- Hồi sáng, con thấy ba má giận nhau, con sợ quá!
Chị Nam vuốt ve con:
- Tại má lo quá, con à. Không có trăm bạc ấy, thì cả nhà ta biết lấy gì ăn cho qua bữa Tết?
Có tiếng động. Chị Nam nhìn ra, thấy chồng về, chị nhoẻn miệng cười, nói mỉa:
- Chào ông, ông sợ tôi đi trình cảnh sát sao mà để bạc lại đó? Thôi, ông ở nhà với con, để tôi đi chợ đã kẻo trưa quá rồi!
Anh Nam ngạc nhiên quá. Anh đang lo chưa biết nói thế nào cho vợ im miệng đi. Thế mà ai đã trả tiền lại đó? Anh không hiểu ra sao cả. Anh đứng sững, mặt đực ra như tượng đá. Chờ cho vợ ra khỏi nhà, anh chạy lại hỏi con:
- Hạnh, ai để tiền lại cho má con đó?
Bé Hạnh gục đầu vào ngực anh, mếu máo:
- Thưa ba, con đập con heo đất của con, con lấy 10 tờ giấy bạc chục để vào đó cho má. Hồi sáng, con thấy ba đi đánh bạc, con muốn xin ba đừng đi, mà con sợ ba đánh!
Anh Nam nghẹn ngào, ôm lấy con vào lòng, hôn lấy hôn để:
- Trời ơi! Con ngoan quá! Con đã cứu ba! Thôi để qua Tết, ba đi làm, ba sẽ trả lại cho con. Ba sẽ mua cho Hạnh con heo đất khác.
Bé Hạnh hai tay ôm choàng lấy cổ ba nó:
- Không, con không bắt ba trả tiền lại. Con xin ba đừng đánh bạc nữa. Con thấy má giận ba vì ba đánh bạc, con buồn quá!
Anh Nam ôm chặt lấy con, hôn lên hai má phinh phính của con:
- Ừ, ừ! Ba hứa với con, từ rày cho đến chết, ba nhất định chừa đánh bạc. Và ba má sẽ không giận nhau bao giờ nữa đâu!
Bé Hạnh sung sướng nhìn ba, nét mặt em sáng lên, đẹp như một nàng tiên bé nhỏ.
PHƯƠNG VIỆT
(Trích từ tạp chí Tuổi Hoa số 1, Xuân Quý Mão, 1963)
