CHƯƠNG IV
CHỮ "U" VÀ NGƯỜI MỌI
Anh Ngọc bảo với Hùng và Liên:
- Ta phải thoát ra khỏi đây ngay bây giờ. Thử lay phiến đá xanh chặn cửa xem sao.
Phiến đá nặng như một ngọc núi nhỏ. Ba bạn gắng sức mà nó không nhúc nhích một ly. Hùng cũng khá mạnh như bù lại Liên yếu đuối. Ngọc... đứng không vững thì... hợp lực sẽ không lớn lắm.
- Mission impossible, anh Ngọc ạ – Hùng than thở.
Liên luống cuống:
- Phải tính cách nào mau đi không lẽ mình bó tay chịu chết trong nhà đá? Anh Ngọc?
Anh Ngọc trở thành bộ óc, thành niềm hy vọng, là vị cứu tinh của hai đứa trẻ trong lúc này. Chúng không còn dám nghịch ngợm, nhõng nhẽo hay bướng bỉnh cứng đầu với anh nữa. Lỡ anh quá giận thoát ra một mình bỏ chúng ở lại đây thì sao?
- A! Khi nào cánh cửa đá mở ra, ta sẽ thoát chạy. Được không anh Ngọc? Người mọi vẫn nuôi cơm chúng ta ngày ba bữa đó.
Liên bĩu môi:
- Cơm tù đấy. Tử tế gì đâu mà anh Hùng khen.
- Không đâu Liên ạ. Anh ta có vẻ thuần lương. Đợi khe cửa mở hé, chúng ta sẽ xô cửa rộng mở ra và... thoát chạy ngay... Anh Ngọc chạy được chưa nè?
Ngọc quyết định:
- Nếu có thể được, hai anh em cứ thoát trước mới có thể cứu anh được. Anh... còn hơi khập khiễng, chắc khó trốn thoát. Anh sẽ tìm cách cản hậu vậy.
Mắt Hùng đỏ hoe:
- Còn anh? Chúng... làm thịt anh thì sao?
- Đừng nói dại miệng – Anh Ngọc mắng yêu – Anh không chết được đâu. Nghe lời anh nhé.
Tuy nói thế nhưng Ngọc cũng hơi bùi ngùi:
- Chết cả ba không ích gì cả hai em ạ.
Rõ ràng là anh vẫn bị cái chết ghê gớm kia ám ảnh. Cả ba yên lặng không nói chuyện nữa cho tới giờ ăn. Có tiếng chân bước nặng nề quen thuộc của người mọi "cai ngục". Hùng ra cửa đá chờ sẵn. Ngọc và Liên cũng sẵn sàng.
"Kẹt, kẹt"
Thức ăn lại được đưa vào. Ba bạn không màng đến mà ra sức xoay hẳn phiến đá theo chiều mở lúc nãy. "Một, hai, ba... hò dô ta" được hát lên hai ba lượt đồng loạt rồi cả ba xuôi tay đứng yên nhìn nhau như những thằng ngốc.
Phiến đá vẫn không nhúc nhích thêm một ly nào nữa. Hùng buồn bã lấy thức ăn vào. Lại khoai, ống luồng nước và... rắn nướng. Trong thời gian ở đây, món thịt được nấu theo một cách thức độc nhất: nướng. Chỉ có nướng và nướng. Rắn, thằn lằn, cóc nhái... đều để nguyên con và nướng. Có lần lại là... sâu xanh nướng. Chỉ nhìn cũng đủ chết khiếp, ai mà dám ăn.
Người mọi dợm đi ra hướng đóng cửa đá lại. Nhanh trí khôn, bỗng anh Ngọc phóng đến bên cửa đá, hô to:
- U... U...
Anh ta đứng sựng lại. Anh Ngọc ra dấu đẩy cánh cửa đá theo chiều mở. Mọi người ngẩn ngơ một lát rồi gật đầu chạy ra hướng điều khiển phiến đá làm cửa.
Cả ba mừng rỡ muốn điên lên. Liên kêu:
- Anh Ngọc giỏi quá!
- Anh xứng đáng là... anh của em.
Câu khen ngợi sau này là của Hùng. Anh Ngọc cười vui:
- Đừng hấp tấp. Phải bắt được con cá vào lưới đã rồi hãy mừng.
Cánh cửa chuyển động và... dần khép lại. Anh Ngọc tức quá nhảy lại đấm cửa thình thịch. Vô ích. Cửa trơ như phiến đá vách của căn nhà đá. Ít ra là hiện giờ.
Anh Ngọc tự hỏi:
- Tại sao lạ vậy? Người mọi đã hiểu ý ta rồi mà. Anh ta gật đầu nữa. Bây giờ thì làm sao? Dù sao tiếng "U" huyền bí cũng có một quyền lực nào đó đối với tụi mọi này.
Mặt Liên bí xị:
- Em không hiểu gì cả anh Ngọc.
Ngọc lắc đầu:
- Anh cũng không hiểu. Chỉ có một điều anh hiểu rõ ràng là chúng ta vừa thất bại.
Hùng chán quá hết... muốn ăn khoai đỏ tuy rằng khoai vẫn ngon như hàng ngày. Thế là hết! Bây giờ thì đành khuất phục định mệnh.
Thời gian lẳng lặng trôi qua trong nặng nề. Anh Ngọc lầm lì ngồi ở xó cửa nghe ngóng, miệng lẩm nhẩm luôn luôn như người... đang học bài thi cuối năm. Anh trông mặt càu cạu thật đáng ghét. Hùng và Liên buồn quá... cũng ngủ vùi.
Giờ cơm chiều đã đến. Người mọi quen thuộc lại trở về căn nhà đá. Cánh cửa đá hé mở như mọi lần, anh Ngọc lại la lên:
- U...
Anh ta đứng nghiêm chỉnh như sẵn sàng chờ lệnh. Ngọc mở miệng nói xí xố những âm ngọng nghịu. Anh thổ dân đáp lời lại. Hai đứa trẻ trố mắt nhìn anh Ngọc như quái vật ba đầu sáu tay. Anh Ngọc học tiếng của bộ lạc này từ lúc nào?
Hùng nhận xét rất khẽ với cô em gái:
- Anh Ngọc nói hình như anh Ngọc không hiểu lắm, Liên ạ.
- Nhưng anh Ngọc nói hình như người mọi hiểu.
- Đúng thế.
- Vậy ra anh Ngọc học ngôn ngữ của họ để dễ thông cảm hơn chăng?
Phải rồi, sáng này thì hai bên không hiểu nhau nên người mọi bảo khép cửa mà anh Ngọc yên trí là anh ta sẽ mở cửa.
Hùng gật gù nói thầm:
- Tiếng của lũ mọi này cũng khác với người thổ dân lái thuyền hướng đạo cho mình... vì nếu giống thì anh Ngọc đã hiểu bọn chúng nói với nhau những gì từ lúc mới bị nhốt vào đây. Bây giờ anh bắt đầu học thì... đã trễ, nhưng muộn còn hơn không.
Hai bên có vẻ thân thiết và sau cùng người mọi chạy đi kiếm cho anh Ngọc một thân cây rất chắc chắn và rất dài. Anh thâu lấy và để vào trong căn nhà đá đó.
Bữa ăn chiều anh Ngọc có vẻ dễ chịu thoải mái. Anh vui đến nỗi nói cười luôn miệng:
- Hai em có biết anh định làm gì với cái cây nặng nề này? Đoán đúng anh thưởng.
Liên cũng mừng và tươi như hoa:
- Hôm nay anh Ngọc nói một câu... rất hay và có duyên. Em chỉ thích được thưởng thôi. Nhất là chính anh Ngọc thưởng...
Hùng láu táu:
- Để anh đoán trước, Liên đoán sau nhé...
- Anh khôn quá.
- Anh Ngọc muốn dùng một sức nhỏ mà đẩy đi một trọng lượng lớn.
- Đúng. Nhưng bằng cách nào?
Liên cướp lời:
- Phương pháp đòn bẩy.
- Hay lắm.
Rồi anh giảng giải thêm:
- Anh định lấy một cạnh của thành cửa làm điểm tựa. Phòng rất rộng, ta có thể dùng cây dài không sợ vướng víu. Và ta nắm lấy tay đòn càng dài mà tác dụng sức vào đầu tay sẽ sinh ra lực rất mạnh ở đầu kia.
Hùng nói một câu đầy vẻ bác học:
- Hãy cho tôi điểm tựa, tôi sẽ bẩy được cả vũ trụ.
- Chỉ cần bẩy được cửa đá hé to ra là xong, nói vũ trụ lớn lao quan trọng quá, Hùng ạ. Bây giờ hai em đi ngủ và nhớ ngủ cho ngon nhé.
- Trời ơi! Ngủ? Anh có... điên không hả anh Ngọc?
- Không, anh bình tĩnh lắm. Hai em phải đi ngủ cho có sức để đêm khuya ta mới hành động được chứ. Anh biết là chúng ở ngoài không canh gác chi hết, chúng tự tin vào khối đá ngàn cân chắn cửa này.
Hùng và Liên dùng dằng không muốn ngủ. Ngọc dễ dãi:
- Cũng được. Hai em ngồi anh nói chuyện cho nghe. Có nhiều điều lý thú ở bộ lạc này lắm. Người mọi gác cửa chẳng hạn, có một trình độ văn minh có thể nói thua người Kinh ta hàng ngàn năm...
Liên hãnh diện:
- Đúng rồi. Vì dân ta có đến bốn ngàn năm văn hiến.
- Lỗ mũi của Liên phồng to như quả cà chua, mất dáng dọc dừa rồi đó. Đừng tự đắc vì họ có trình độ văn minh kém hơn mình. Họ chẳng may ở vào một địa thế khép kín nào đó và mãi mãi ở trong ấy vì phong tục, tập quán hay tôn giáo... nếu được đi học và tiếp xúc với những nền văn minh như chúng ta, có lẽ họ chẳng thua ta chút nào.
- Nhưng hiện thời thì ta vẫn hơn họ chứ?
- Phải. Anh mọi dễ thương mang thức ăn cho ta đó, không biết cây gỗ dài ta sẽ dùng làm gì và tưởng vô hại, vui vẻ đưa cho anh ngay. Anh nói chữ "U" là anh ta có vẻ sợ sệt lắm, bảo sao cũng nghe.
Liên suy nghĩ hỏi một câu móc họng:
- Thế ai nghĩ ra cách di chuyển phiến đá chặn cửa kia? Em thấy là nhất định họ cũng dùng nguyên tắc đòn bẩy như mình sắp làm đây. Vì chỉ có một mình anh mọi mở đóng cửa đá, dù anh có lực lưỡng đến đâu cũng khó lòng nhúc nhích phiến đá xanh này được.
- Em nói đúng. Như thế có nghĩa là người cầm đầu bọn chúng, lão già khàn khàn hay hét "U... U..." kia có đầu óc tiến bộ thông minh hơn dân trong bộ lạc lão nhiều. Và lão giữ độc quyền sự hiểu biết đó để đời đời cai trị, ngồi trên đầu cổ những người man di chất phác kia..
Nói ra thì thật lạ. Lúc trước đây nửa tiếng đồng hồ, Hồng Liên thấy ghét căn nhà đá này chừng nào, thì bây giờ con bé lại... quyến luyến ngần ấy. Tại sao thế? Còn nhỏ quá, Liên không tự mình phân tích được nhưng Liên thấy lờ mờ là nó nhớ... những củ khoai đỏ kỳ lạ ngon ngọt, những giọt nước trong ống luồng thơm như mật ong, nhớ người mọi hiền lành..., và nhớ cả những giây phút sống dịu dàng với anh Hùng, anh Ngọc. Hai anh mấy hôm nay thường luôn luôn tỏ ra dễ thương, kết quả là... lần nào Liên cũng được phần hơn.
Anh Ngọc đang bày kế hoạch vượt ngục với Hùng:
- Lúc chiều anh đã dùng mấy ống luồng nước kê vào khe cửa đá. Lúc đóng cửa lại luồng không chịu nổi, bị ép dập nhưng phiến đá vẫn còn hé rộng hơn mọi lần khi cửa đóng. Bây giờ anh vót nhọn đầu cây gỗ cho dễ kê vào lỗ hổng rồi khuya hẳn mình bẩy cửa đi ra. Em và Liên nhỏ người, ra trước, kiếm cục đá to kê chắn ngang khe giữ cửa đá mở luôn cho anh ra. Nếu không, phải giữ đầu cây đòn hoài mệt lắm.
- Vâng.
- Anh nghĩ chữ "U" của bọn này hình như để chỉ vị tù trưởng, và... chỉ có những người nào nói được âm "U" mới được lên ngôi tù trưởng mà thôi.
- A! Anh Ngọc, anh làm sao hiểu được rành rẽ thế?
- Anh ngồi và nhìn ra khe cửa quan sát và ghi nhớ tất cả lời nói, cử chỉ, thái độ của tụi man di này đối với nhau. Nhờ thế anh học được và hiểu sơ qua một vài tiếng nói của chúng. Anh nói chữ "U" lên là người mọi quen thuộc của chúng ta... hình như đối với anh bằng lễ nghi dành cho một ông tù trưởng.
- Còn làm sao anh nhờ hắn lấy về cái cây?
- Đó là điều bí mật. Anh không nói đâu.
Tiếng chim ăn đêm quang quác trên bầu trời tối đen. Âm thanh buồn và rời rạc. Nhưng đối với cả ba, nó reo vui như tiếng kèn khải hoàn của đoàn quân chiến thắng trở về từ trận tuyến. Ba người bạn trẻ bắt tay ngay vào việc. Nghe ngóng giây lâu thấy bốn bề yên lặng như tờ, anh Ngọc đút đầu vót nhọn và dẹp của khúc đòn dài vào khe đá và cả ba cùng bẩy. Dồn hết sức mạnh vào đôi tay và làm việc câm lặng trong điều kiện bình thường là một cực hình nhưng bây giờ đang hứng khởi. Ngọc, Hùng và Liên khám phá ra rằng... làm việc nặng cộng đồng không cần thiết phải hò hét. Hò dô ta, hò kéo gỗ... là những xa xí phẩm cho những kẻ muốn thoát ly.
"Kẹt"
Cánh cửa thô sơ bắt đầu chuyển động. Tiếng kêu khô khan vang đi rất xa trong đêm vắng làm ba bạn hết sức hồi hộp. Nhưng chẳng có gì lạ xuất hiện bên ngoài và họ tiếp tục bẩy cánh cửa.
Phiến đá hàng tấn nhượng bộ từng ly một. Rất lâu ba bạn không dám nghỉ tay vì chỉ lơi tay một lúc là nó có khuynh hướng khép chặt lại như cũ. Mười phân, hai mươi phân... mở ra theo khe hẹp. Anh Ngọc giục giã:
- Hồng Liên và Hùng ra trước chạy đi tìm cho anh cục đá chẹn cửa mau lên.
Hai chiếc bóng nhỏ bé thoát ra ngoài. Một phút trôi qua. Ngọc thấy như dài hơn một thế kỷ. Mồ hôi vã ra ướt đẫm, đọng lại thành hạt như hạt đậu trên trán. May quá, anh vừa kiệt sức là cây đòn nặng trên tay nhẹ hẳn đi: hai đứa trẻ đã hoàn thành nhiệm vụ.
Anh nghỉ mệt chút xíu rồi tiếp tục đầy phiến đá mở rộng thêm. Bên ngoài Hùng và Liên cũng nhét thêm đá chặn cánh cửa. Hai mươi lăm phân... Ồ! Quá đủ cho Ngọc rồi vì anh cao, gầy, mảnh khảnh.
Ngọc tự nhiên thấy khỏe khoắn vô cùng. Chân anh xương cũng đã lành thì phải. Anh có thể bước đi như thường, không cảm thấy đau nhức chút nào. Bỏ luôn cây nạng trong nhà đá cho bọn mọi cho rồi. Tặng chúng làm vật kỷ niệm.
Khu rừng trước mặt trải dài. Trong đêm tối, ba người trẻ tuổi lanh lẹ và hăng hái đi sâu vào trong. Tránh né khỏi móng vuốt thú dữ dễ dàng hơn với chính con người.
- Ta phải thoát ra khỏi đây ngay bây giờ. Thử lay phiến đá xanh chặn cửa xem sao.
Phiến đá nặng như một ngọc núi nhỏ. Ba bạn gắng sức mà nó không nhúc nhích một ly. Hùng cũng khá mạnh như bù lại Liên yếu đuối. Ngọc... đứng không vững thì... hợp lực sẽ không lớn lắm.
- Mission impossible, anh Ngọc ạ – Hùng than thở.
Liên luống cuống:
- Phải tính cách nào mau đi không lẽ mình bó tay chịu chết trong nhà đá? Anh Ngọc?
Anh Ngọc trở thành bộ óc, thành niềm hy vọng, là vị cứu tinh của hai đứa trẻ trong lúc này. Chúng không còn dám nghịch ngợm, nhõng nhẽo hay bướng bỉnh cứng đầu với anh nữa. Lỡ anh quá giận thoát ra một mình bỏ chúng ở lại đây thì sao?
- A! Khi nào cánh cửa đá mở ra, ta sẽ thoát chạy. Được không anh Ngọc? Người mọi vẫn nuôi cơm chúng ta ngày ba bữa đó.
Liên bĩu môi:
- Cơm tù đấy. Tử tế gì đâu mà anh Hùng khen.
- Không đâu Liên ạ. Anh ta có vẻ thuần lương. Đợi khe cửa mở hé, chúng ta sẽ xô cửa rộng mở ra và... thoát chạy ngay... Anh Ngọc chạy được chưa nè?
Ngọc quyết định:
- Nếu có thể được, hai anh em cứ thoát trước mới có thể cứu anh được. Anh... còn hơi khập khiễng, chắc khó trốn thoát. Anh sẽ tìm cách cản hậu vậy.
Mắt Hùng đỏ hoe:
- Còn anh? Chúng... làm thịt anh thì sao?
- Đừng nói dại miệng – Anh Ngọc mắng yêu – Anh không chết được đâu. Nghe lời anh nhé.
Tuy nói thế nhưng Ngọc cũng hơi bùi ngùi:
- Chết cả ba không ích gì cả hai em ạ.
Rõ ràng là anh vẫn bị cái chết ghê gớm kia ám ảnh. Cả ba yên lặng không nói chuyện nữa cho tới giờ ăn. Có tiếng chân bước nặng nề quen thuộc của người mọi "cai ngục". Hùng ra cửa đá chờ sẵn. Ngọc và Liên cũng sẵn sàng.
"Kẹt, kẹt"
Thức ăn lại được đưa vào. Ba bạn không màng đến mà ra sức xoay hẳn phiến đá theo chiều mở lúc nãy. "Một, hai, ba... hò dô ta" được hát lên hai ba lượt đồng loạt rồi cả ba xuôi tay đứng yên nhìn nhau như những thằng ngốc.
Phiến đá vẫn không nhúc nhích thêm một ly nào nữa. Hùng buồn bã lấy thức ăn vào. Lại khoai, ống luồng nước và... rắn nướng. Trong thời gian ở đây, món thịt được nấu theo một cách thức độc nhất: nướng. Chỉ có nướng và nướng. Rắn, thằn lằn, cóc nhái... đều để nguyên con và nướng. Có lần lại là... sâu xanh nướng. Chỉ nhìn cũng đủ chết khiếp, ai mà dám ăn.
Người mọi dợm đi ra hướng đóng cửa đá lại. Nhanh trí khôn, bỗng anh Ngọc phóng đến bên cửa đá, hô to:
- U... U...
Anh ta đứng sựng lại. Anh Ngọc ra dấu đẩy cánh cửa đá theo chiều mở. Mọi người ngẩn ngơ một lát rồi gật đầu chạy ra hướng điều khiển phiến đá làm cửa.
Cả ba mừng rỡ muốn điên lên. Liên kêu:
- Anh Ngọc giỏi quá!
- Anh xứng đáng là... anh của em.
Câu khen ngợi sau này là của Hùng. Anh Ngọc cười vui:
- Đừng hấp tấp. Phải bắt được con cá vào lưới đã rồi hãy mừng.
Cánh cửa chuyển động và... dần khép lại. Anh Ngọc tức quá nhảy lại đấm cửa thình thịch. Vô ích. Cửa trơ như phiến đá vách của căn nhà đá. Ít ra là hiện giờ.
Anh Ngọc tự hỏi:
- Tại sao lạ vậy? Người mọi đã hiểu ý ta rồi mà. Anh ta gật đầu nữa. Bây giờ thì làm sao? Dù sao tiếng "U" huyền bí cũng có một quyền lực nào đó đối với tụi mọi này.
Mặt Liên bí xị:
- Em không hiểu gì cả anh Ngọc.
Ngọc lắc đầu:
- Anh cũng không hiểu. Chỉ có một điều anh hiểu rõ ràng là chúng ta vừa thất bại.
Hùng chán quá hết... muốn ăn khoai đỏ tuy rằng khoai vẫn ngon như hàng ngày. Thế là hết! Bây giờ thì đành khuất phục định mệnh.
Thời gian lẳng lặng trôi qua trong nặng nề. Anh Ngọc lầm lì ngồi ở xó cửa nghe ngóng, miệng lẩm nhẩm luôn luôn như người... đang học bài thi cuối năm. Anh trông mặt càu cạu thật đáng ghét. Hùng và Liên buồn quá... cũng ngủ vùi.
Giờ cơm chiều đã đến. Người mọi quen thuộc lại trở về căn nhà đá. Cánh cửa đá hé mở như mọi lần, anh Ngọc lại la lên:
- U...
Anh ta đứng nghiêm chỉnh như sẵn sàng chờ lệnh. Ngọc mở miệng nói xí xố những âm ngọng nghịu. Anh thổ dân đáp lời lại. Hai đứa trẻ trố mắt nhìn anh Ngọc như quái vật ba đầu sáu tay. Anh Ngọc học tiếng của bộ lạc này từ lúc nào?
Hùng nhận xét rất khẽ với cô em gái:
- Anh Ngọc nói hình như anh Ngọc không hiểu lắm, Liên ạ.
- Nhưng anh Ngọc nói hình như người mọi hiểu.
- Đúng thế.
- Vậy ra anh Ngọc học ngôn ngữ của họ để dễ thông cảm hơn chăng?
Phải rồi, sáng này thì hai bên không hiểu nhau nên người mọi bảo khép cửa mà anh Ngọc yên trí là anh ta sẽ mở cửa.
Hùng gật gù nói thầm:
- Tiếng của lũ mọi này cũng khác với người thổ dân lái thuyền hướng đạo cho mình... vì nếu giống thì anh Ngọc đã hiểu bọn chúng nói với nhau những gì từ lúc mới bị nhốt vào đây. Bây giờ anh bắt đầu học thì... đã trễ, nhưng muộn còn hơn không.
Hai bên có vẻ thân thiết và sau cùng người mọi chạy đi kiếm cho anh Ngọc một thân cây rất chắc chắn và rất dài. Anh thâu lấy và để vào trong căn nhà đá đó.
Bữa ăn chiều anh Ngọc có vẻ dễ chịu thoải mái. Anh vui đến nỗi nói cười luôn miệng:
- Hai em có biết anh định làm gì với cái cây nặng nề này? Đoán đúng anh thưởng.
Liên cũng mừng và tươi như hoa:
- Hôm nay anh Ngọc nói một câu... rất hay và có duyên. Em chỉ thích được thưởng thôi. Nhất là chính anh Ngọc thưởng...
Hùng láu táu:
- Để anh đoán trước, Liên đoán sau nhé...
- Anh khôn quá.
- Anh Ngọc muốn dùng một sức nhỏ mà đẩy đi một trọng lượng lớn.
- Đúng. Nhưng bằng cách nào?
Liên cướp lời:
- Phương pháp đòn bẩy.
- Hay lắm.
Rồi anh giảng giải thêm:
- Anh định lấy một cạnh của thành cửa làm điểm tựa. Phòng rất rộng, ta có thể dùng cây dài không sợ vướng víu. Và ta nắm lấy tay đòn càng dài mà tác dụng sức vào đầu tay sẽ sinh ra lực rất mạnh ở đầu kia.
Hùng nói một câu đầy vẻ bác học:
- Hãy cho tôi điểm tựa, tôi sẽ bẩy được cả vũ trụ.
- Chỉ cần bẩy được cửa đá hé to ra là xong, nói vũ trụ lớn lao quan trọng quá, Hùng ạ. Bây giờ hai em đi ngủ và nhớ ngủ cho ngon nhé.
- Trời ơi! Ngủ? Anh có... điên không hả anh Ngọc?
- Không, anh bình tĩnh lắm. Hai em phải đi ngủ cho có sức để đêm khuya ta mới hành động được chứ. Anh biết là chúng ở ngoài không canh gác chi hết, chúng tự tin vào khối đá ngàn cân chắn cửa này.
Hùng và Liên dùng dằng không muốn ngủ. Ngọc dễ dãi:
- Cũng được. Hai em ngồi anh nói chuyện cho nghe. Có nhiều điều lý thú ở bộ lạc này lắm. Người mọi gác cửa chẳng hạn, có một trình độ văn minh có thể nói thua người Kinh ta hàng ngàn năm...
Liên hãnh diện:
- Đúng rồi. Vì dân ta có đến bốn ngàn năm văn hiến.
- Lỗ mũi của Liên phồng to như quả cà chua, mất dáng dọc dừa rồi đó. Đừng tự đắc vì họ có trình độ văn minh kém hơn mình. Họ chẳng may ở vào một địa thế khép kín nào đó và mãi mãi ở trong ấy vì phong tục, tập quán hay tôn giáo... nếu được đi học và tiếp xúc với những nền văn minh như chúng ta, có lẽ họ chẳng thua ta chút nào.
- Nhưng hiện thời thì ta vẫn hơn họ chứ?
- Phải. Anh mọi dễ thương mang thức ăn cho ta đó, không biết cây gỗ dài ta sẽ dùng làm gì và tưởng vô hại, vui vẻ đưa cho anh ngay. Anh nói chữ "U" là anh ta có vẻ sợ sệt lắm, bảo sao cũng nghe.
Liên suy nghĩ hỏi một câu móc họng:
- Thế ai nghĩ ra cách di chuyển phiến đá chặn cửa kia? Em thấy là nhất định họ cũng dùng nguyên tắc đòn bẩy như mình sắp làm đây. Vì chỉ có một mình anh mọi mở đóng cửa đá, dù anh có lực lưỡng đến đâu cũng khó lòng nhúc nhích phiến đá xanh này được.
- Em nói đúng. Như thế có nghĩa là người cầm đầu bọn chúng, lão già khàn khàn hay hét "U... U..." kia có đầu óc tiến bộ thông minh hơn dân trong bộ lạc lão nhiều. Và lão giữ độc quyền sự hiểu biết đó để đời đời cai trị, ngồi trên đầu cổ những người man di chất phác kia..
Nói ra thì thật lạ. Lúc trước đây nửa tiếng đồng hồ, Hồng Liên thấy ghét căn nhà đá này chừng nào, thì bây giờ con bé lại... quyến luyến ngần ấy. Tại sao thế? Còn nhỏ quá, Liên không tự mình phân tích được nhưng Liên thấy lờ mờ là nó nhớ... những củ khoai đỏ kỳ lạ ngon ngọt, những giọt nước trong ống luồng thơm như mật ong, nhớ người mọi hiền lành..., và nhớ cả những giây phút sống dịu dàng với anh Hùng, anh Ngọc. Hai anh mấy hôm nay thường luôn luôn tỏ ra dễ thương, kết quả là... lần nào Liên cũng được phần hơn.
Anh Ngọc đang bày kế hoạch vượt ngục với Hùng:
- Lúc chiều anh đã dùng mấy ống luồng nước kê vào khe cửa đá. Lúc đóng cửa lại luồng không chịu nổi, bị ép dập nhưng phiến đá vẫn còn hé rộng hơn mọi lần khi cửa đóng. Bây giờ anh vót nhọn đầu cây gỗ cho dễ kê vào lỗ hổng rồi khuya hẳn mình bẩy cửa đi ra. Em và Liên nhỏ người, ra trước, kiếm cục đá to kê chắn ngang khe giữ cửa đá mở luôn cho anh ra. Nếu không, phải giữ đầu cây đòn hoài mệt lắm.
- Vâng.
- Anh nghĩ chữ "U" của bọn này hình như để chỉ vị tù trưởng, và... chỉ có những người nào nói được âm "U" mới được lên ngôi tù trưởng mà thôi.
- A! Anh Ngọc, anh làm sao hiểu được rành rẽ thế?
- Anh ngồi và nhìn ra khe cửa quan sát và ghi nhớ tất cả lời nói, cử chỉ, thái độ của tụi man di này đối với nhau. Nhờ thế anh học được và hiểu sơ qua một vài tiếng nói của chúng. Anh nói chữ "U" lên là người mọi quen thuộc của chúng ta... hình như đối với anh bằng lễ nghi dành cho một ông tù trưởng.
- Còn làm sao anh nhờ hắn lấy về cái cây?
- Đó là điều bí mật. Anh không nói đâu.
Tiếng chim ăn đêm quang quác trên bầu trời tối đen. Âm thanh buồn và rời rạc. Nhưng đối với cả ba, nó reo vui như tiếng kèn khải hoàn của đoàn quân chiến thắng trở về từ trận tuyến. Ba người bạn trẻ bắt tay ngay vào việc. Nghe ngóng giây lâu thấy bốn bề yên lặng như tờ, anh Ngọc đút đầu vót nhọn và dẹp của khúc đòn dài vào khe đá và cả ba cùng bẩy. Dồn hết sức mạnh vào đôi tay và làm việc câm lặng trong điều kiện bình thường là một cực hình nhưng bây giờ đang hứng khởi. Ngọc, Hùng và Liên khám phá ra rằng... làm việc nặng cộng đồng không cần thiết phải hò hét. Hò dô ta, hò kéo gỗ... là những xa xí phẩm cho những kẻ muốn thoát ly.
"Kẹt"
Cánh cửa thô sơ bắt đầu chuyển động. Tiếng kêu khô khan vang đi rất xa trong đêm vắng làm ba bạn hết sức hồi hộp. Nhưng chẳng có gì lạ xuất hiện bên ngoài và họ tiếp tục bẩy cánh cửa.
Phiến đá hàng tấn nhượng bộ từng ly một. Rất lâu ba bạn không dám nghỉ tay vì chỉ lơi tay một lúc là nó có khuynh hướng khép chặt lại như cũ. Mười phân, hai mươi phân... mở ra theo khe hẹp. Anh Ngọc giục giã:
- Hồng Liên và Hùng ra trước chạy đi tìm cho anh cục đá chẹn cửa mau lên.
Hai chiếc bóng nhỏ bé thoát ra ngoài. Một phút trôi qua. Ngọc thấy như dài hơn một thế kỷ. Mồ hôi vã ra ướt đẫm, đọng lại thành hạt như hạt đậu trên trán. May quá, anh vừa kiệt sức là cây đòn nặng trên tay nhẹ hẳn đi: hai đứa trẻ đã hoàn thành nhiệm vụ.
Anh nghỉ mệt chút xíu rồi tiếp tục đầy phiến đá mở rộng thêm. Bên ngoài Hùng và Liên cũng nhét thêm đá chặn cánh cửa. Hai mươi lăm phân... Ồ! Quá đủ cho Ngọc rồi vì anh cao, gầy, mảnh khảnh.
Ngọc tự nhiên thấy khỏe khoắn vô cùng. Chân anh xương cũng đã lành thì phải. Anh có thể bước đi như thường, không cảm thấy đau nhức chút nào. Bỏ luôn cây nạng trong nhà đá cho bọn mọi cho rồi. Tặng chúng làm vật kỷ niệm.
Khu rừng trước mặt trải dài. Trong đêm tối, ba người trẻ tuổi lanh lẹ và hăng hái đi sâu vào trong. Tránh né khỏi móng vuốt thú dữ dễ dàng hơn với chính con người.
__________________________________________
