Qua 2 năm quen thân với Thiếu Nhi, gần 100 cái ô chữ chắc là các bạn thạo chơi ô chữ lắm rồi. Hôm nào thích làm một cái ô chữ gởi tới Thiếu Nhi xem sao. Thế thì:
1) ĐI TÌM MỘT CÁI HÌNH ĐẸP
Chọn một cái hình nào hay hay, có ý nghĩa càng tốt nữa. Ưng ý một cái hình nào đó, can ra giấy bằng mực tầu. Đây là lúc bạn trổ tài đây, cùng một cái hình mà mỗi vị can một cách, cái thì đẹp, cái thì nét còn run quá (xin mở một cái ngoặc nhỏ ở đây, đôi khi vì cảm dộng quá, hình vẽ run run nên chờ hoài không thấy ra mắt bà con là vậy).
Gạch ngang, gạch dọc trong hình xong, đến giai đoạn gay go nhất nào mời bạn.
2) NGANG DỌC DỌC NGANG UI CHAO KHÓ QUÁ
Nào để xem, ngang có 6 ô trống, dễ quá, tìm một con sông nào nổi tiếng hay một danh nhân là xong, thiếu gì. Đặt bút xuống HỒNG HÀ hay DUY TÂN gì đó. Qua hàng thứ hai có 7 ô trống nào để xem (Ấy các bạn, bạn mà hạ bút làm một hơi chiều ngang là... kẹt lắm, ngày xưa TLN cũng từng hăng hái như vậy rồi).
Vừa làm chiều ngang vừa làm chiều dọc thì yên lòng hơn bạn ạ. Lúc làm thí nghiệm thử bạn chọn một cái hình để ngang dọc đều 6 ô cho dễ cái đã. Xong đâu đó kể là tàm tạm, kiểm điểm lại thì thấy xuất hiện một số chữ tra trong tự điển cũng không có, viết tắt cũng không được, viết ngược cũng không xong, thêm đầu, thêm đuôi cũng không ổn. Gặp trường hợp này, các tay ô chữ cũng đành bó tay chứ không làm được. Mấy chữ này không ưa chơi ô chữ đâu bạn EAH, AON, OUB.
Tưởng đã khỏe ư? Chưa đâu. Đến lúc lấy giấy bút giải thích nội dung thì:
3) QUÁI! GIẢI THÍCH LÀM SAO CHO DỄ HIỂU BÂY GIỜ
Có nhiều chữ lúc làm ô chữ nghĩ đến thấy dễ hiểu lắm, nhưng lúc giải thích sao cho người khác nghĩ ra chữ đó thì kho khó làm sao, nhiều khi ngồi cắn bút ngẩn ngơ cứ như bài thi ra mà bi sắc vậy. Nhưng thí dụ chữ nào đi, tôi giải thích cho coi – Bạn đừng nóng nảy, đây này: NHỌN – HỒNG (màu hồng hơi khó diễn tả) – TẤT CẢ – hơi lúng túng chút xíu há.
Bù lại có nhiều chữ dễ giải thích, có nhiều nghĩa lắm. Thí dụ gặp chữ "O" thì nhiều.
– diều hâu – ký hiệu Oxygen – vòng tròn – đường cong khép kín - trứng vịt – nơi trải rơm để nằm cho êm – Tiếng miền Trung gọi cô –
Đó là một mẫu tự, có chữ ANH làm ô chữ hay gặp.
– hình chụp (ẢNH) – quốc gia có thủ đô Luân Đôn –...
Có một lối giải thích lơ lửng nhưng không chỉnh lắm vì không rõ ràng "Một trong bốn đức tính của người con gái". Cả 4 đức tính CÔNG, DUNG, NGÔN, HẠNH đều có 4 mẫu tự thế thì làm sao đoán cho ra. Hơi tối nghĩa phải không bạn. Cũng một lối giải thích như vậy nhưng rõ hơn, suy nghĩ một chút đoán ra ngay "phụ lưu hữu ngạn sông Đồng Nai", trong ô chữ có 2 ô trống, chúng ta đoán được tại vì có sông BÉ và sông SAIGON, hai ô thì đích thực sông BÉ rồi, sông SAIGON làm sao được.
Một khó khăn cho bạn chơi ô chữ là lời giải thích ngắt quãng mà trong ô chữ lại không có 1 ô đen biểu hiệu đã qua ý tưởng mới.
"Họ cướp ngôi nhà Trần - Trái với thiện"
MAC AC thay vì MAC ● AC.
Theo lệ thường, phải có một ô đen khi qua ý tưởng mới.
Giải thích đến dòng cuối bạn ký tên và có quyền gởi ô chữ đến Thiếu Nhi rồi ung dung ngồi chờ. Trong khi chờ đợi bạn làm thêm vài cái ô chữ nữa xem sao. Lần đầu gởi 5 cái đăng một cái cũng đã mừng rồi đó. Nhưng mà:
4) NỖI KHỔ KHI Ô CHỮ ĐƯỢC ĐĂNG
Bạn không tin chắc? Được đăng là thích rồi còn khổ gì nữa. Thích thiệt bạn ạ. Sau phút giây sung sướng đó (khoe ở nhà trước rồi khoe tụi bạn sau), Bạn ngồi chơi lại ô chữ được đăng với niềm thích thú. Ơ kìa sao lại nóng mặt, lỗ tai lùng bùng, la lên một tiếng "thôi rồi". Các bạn ạ! Ô chữ bị sai! Lúc nháp đàng hoàng vẽ vào giấy để gởi, cơ khổ quên tô một ô đen, có khi lời giải thích lại thiếu. "Ai kêu không chịu dò lại cho kỹ" - Bạn nói đúng, lỗi của tác giả mà.
Đôi khi bị trách oan bạn ạ, có thể tại chữ bay bướm hoa lá cành nên ông sắp chữ đọc không ra: dấu sắc sắp thành dấu huyền, chữ d thành đ... khiến lời giải thích khó hiểu. Bạn phải cau mày nhăn trán mà không đoán ra chữ muốn tìm, bực mình quá. Thôi cười xòa một cái thông cảm với nỗi khổ của tác giả, tác giả đang nóng mặt kia kìa. Cả một tuần, đến lúc Thiếu Nhi số mới ra mới nguôi ngoai. Thế mà các bạn thấy ô chữ trên Thiếu Nhi cũng hay bị lầm lẫn đó, khổ cho tác giả chưa.
Tuy khổ (tại lỗi mình chứ ai) nhưng mà thích, bạn có đi tìm một cái hình để thí nghiệm chưa, hay làm hình vuông cũng được. Nhưng hình như:
5) CON GÁI KHÔNG THÍCH
Theo sự dò hỏi, các cô không ưa ô chữ cho lắm, một cô tuyên bố "cái gì mà khô khan, chán chết tôi thích đọc Vườn Hồng với thơ thôi". Không biết có bạn nào gần 100 cái ô chữ làm không sót cái nào không. Nếu có, hôm nào có lập "nhóm ô chữ" xin mời cô bạn vào ủng hộ tinh thần. Cảm ơn cô bạn trước. Còn các bạn, ý kiến thế nào?
TRẦN LINH NGA
(Trích tuần báo Thiếu Nhi số 107, ra ngày 14-9-1973)
