Thứ Sáu…
Hằng tuần, cứ vào buổi tối
thứ sáu thì bài vở của số báo mới đã gần hoàn tất. Đó là số báo sẽ phát hành
vào 2 tuần lễ sau. Nghĩa là luôn luôn tòa soạn phải đi trước thời gian tới 2
tuần lễ. Thí dụ hôm nay các sạp báo bắt đầu bầy bán số 84, thì máy trên nhà in
đã đang in dở dang số 85 và tòa soạn đang hoàn tất số 86 để trong vòng 2 ngày
nữa, tức là tới chủ nhật, phải giao đi chụp phim. Như chú Bách Khoa đã trình
bầy về kỹ thuật ấn loát ở số 51, tờ Thiếu
Nhi đã phải trải qua nhiều giai
đoạn:
1) Lựa bài đăng và ghi các
kiểu chữ trên bản thảo.
2) Chuyển
bản thảo xuống phòng xếp chữ.
3 Ấn công xếp chữ xong, lăn
bài trên giấy rồi trả lại tòa soạn để sửa lỗi lần thứ nhất (première morasse).
4) Sau khi sửa lỗi xong, tòa
soạn hoàn bài vỗ xuống phòng chữ. Ấn công sửa những lỗi sai rồi lại lăn lên
giấy, trả lại cho tòa soạn để kiểm soát lần thứ hai (deuxième morasse).
5) Ấn công sửa nốt những lỗi
còn sót rồi lăn bài trên những tờ giấy tốt bằng một cái máy lăn bằng tay.
6) Bài lăn trên giấy trắng
sẽ trả lại tòa soạn. Đến đây là hết giai đoạn xếp chữ.
7) Ở tòa soạn, các bài đã
lăn, được đem dán thành từng trang. Mỗi kỳ phải có đủ 32 trang. Lúc dán có chừa
những khoảng trống để họa sĩ Vi Vi minh họa.
8) Họa sĩ Vi Vi đã dành mỗi
tuần, nguyên một buổi tối để vừa đọc nội dung vừa vẽ những bức hình cho thích
hợp với bài.
9) Khi 32 trang đã đầy đủ,
chừng đó mới làm mục lục (in ở trang 1 mỗi số).
10) Tòa soạn đọc lại từng
trang báo đã dán để sửa bằng tay
những lỗi còn sót lại. Khi đã sạch hết lỗi rồi, thì công việc của tòa soạn được
coi là hoàn tất để chuyển qua giai đoạn ấn loát.
11) Tờ báo đã hoàn tất, được
giao đi chụp phim (chụp nguyên từng trang một). Phim chụp được mới là âm bản
(négatif) phải rửa lại lần thứ hai để có những phim dương bản (positif).
12) Những trang phim dương
bản này được một nhóm chuyên viên “mise” trên một bảng nylon lớn bằng kích
thước tờ nhật báo. Trên mỗi bảng nylon có thể dán được 8 trang Thiếu Nhi.
13) Các bảng nylon ấy lại
được chuyển xuống phòng phim để rửa lên mặt kẽm, gọi là đem ép kẽm.
14) Bản kẽm được gắn lên máy
in và để cho máy tự động điều khiển in ra trên giấy báo.
15) Số lượng tờ báo khi được
in xong, sẽ đem chở về nhà đóng sách. Ở đây, tờ bìa có trả lời hộp thư của chị
ĐPK đã chờ sẵn để những người thợ ghép ruột vào với bìa, đem đóng kim rồi đưa
vào máy xén, cắt cho tươm tất. Những số báo thế là thành hình, được gói ghém kỹ
lưỡng để giao cho các nhà phát hành đem phổ biến trên toàn quốc. Nhà phát hành
sau đó 4 tuần sẽ thanh toán với quản lý về số báo bán được. Nghĩa là khi báo ra
tới số 4 thì nhà phát hành sẽ tính toán kiểm kê để thanh toán tiền cho số 1. Do
đó, số vốn điều hành cho 1 tờ báo, tối thiểu là phải đủ tiền in 4 số, đó là
chưa kể tiền quảng cáo, và cho rằng báo bán ra thu được hòa vốn (Điều này ít
khi xảy ra, nhất là với các báo Thiếu Nhi lành mạnh). Trường hợp báo số 1 chỉ
thu về nửa vốn, thì tòa soạn vẫn phải bù đắp thêm vào chỗ lỗ lã để tiếp tục in
số 6, số 7, số 8…v.v… như Thiếu
Nhi đã phải bù đắp liên tục cho
đến nay là đã tới số ngoài 80 rồi. Như thế, nếu không có trường vốn để chịu
đựng thì tờ báo sẽ chết ngay khi mới chập chững ở ngay sau vài bước đầu.
Nhiều em đã viết thư về thắc
mắc, hỏi nếu báo bán lỗ thì tại sao ta không in chỉ vừa đủ số bán thôi, như vậy
có phải đỡ lỗ vốn vì tiền in, tiền giấy của các số còn ế không? Nhưng đi vào
thực tế, thì làm sao ta có thể phân phối được số báo vào đúng những tay người mua
để cứ hễ có 3000 độc giả thì chỉ in đúng 3000 số. Khi giao báo, nhà phát hành
sẽ giao theo hệ thống sạp. Không phải sạp nào cũng biết chắc mình bán được bao
nhiêu số để chỉ lấy đúng từng ấy số. Có tuần lấy 10 số chỉ bán được có hai (trả
về 8 số). Có tuần lấy 5 số lại bán được cả 5 số, đòi lấy thêm 5 số nữa nhưng
rồi chỉ bán thêm được 1 số (ế 4 số). Số bán ế ấy sẽ giao trả về cho tòa soạn.
Như vậy, để có thể phát hành báo được dồi dào, nhà báo nào cũng thế, bắt buộc phải
in một số lượng cao hơn là số báo thực sự bán được. Thường thường muốn bán 6000
số bắt buộc phải in 10.000 hay 12.000 số. Theo kinh nghiệm của các nhà phát
hành thì tờ báo nào bán được 50% số báo phát hành là tờ báo đã thuộc vào loại
khá. Có nhiều tờ in 5000 số chỉ bán được không tới 200 tờ (họ sống vào nguồn
tài trợ khác). Tờ Yết Kiêu số 1 của Lê Tất Điều in 20.000 số chỉ bán được vỏn
vẹn có 80 số! (Bây giờ tình trạng tương đối đã khá hơn, nhưng cũng vẫn còn lỗ
lã không thua gì Thiếu Nhi cả).
_____________________________________________________________________
Xem tiếp KỲ VI
(Trích tuần báo Thiếu Nhi
số 86, ra ngày 22-4-1973)
 |
| Bìa của Vi Vi : Hoa Bất Tử (Immortel) |
