Trong máng cỏ kỷ niệm giáng
sinh vào dịp 25 tháng 12 mỗi năm, ngoài những nhân vật quen thuộc như Chúa Hài
đồng, Maria, Joseph, mấy mục tử, vài ba con bò, lừa v.v… người ta còn thấy ba
người mặc phẩm phục vương tước tay mang lễ vật đang khúm núm rất trịnh trọng
phủ phục trước hài nhi mới sinh. Họ là ai? Thưa đó là ba vua, nhưng họ ở đâu
đến và thuộc nước nào?
Theo Matheu (11, 1, 17)
thuật lại thì khi Chúa Giáng sinh tại Bethlem xứ Yuda dưới triều của Herode có
3 vị vua ở phương đông đến thủ đô Jerusalem
hỏi thăm:
- Vua của xứ Yuda mới sinh
ra ở đâu? Chúng tôi đã thấy vì sao lạ xuất hiện, nay chúng tôi đến để bái yết
ngài.
Matheu thuật tiếp: Khi nghe
tin này cả Kinh thành Jerusalem
náo động, dân chúng xôn xao đồn thổi và thấu đến tai Herode. Ông cho triệu ba
khách lạ vào và dò hỏi tin tức vì chính Herode cũng hoang mang không kém. Bởi
lẽ nếu thực sự có vua Do thái (Juda) xuất hiện thì mai ngày đây ngai vàng của
ông sẽ sụp đổ, sự nghiệp của ông bị lung lay, nên ông đã cặn kẽ hỏi ba người
khách lạ:
- Quí vị đã thấy sao lạ xuất
hiện bao giờ? Ở đâu?
Khi được ba người khách lạ
nói rõ phương hướng và ngày giờ, Herode chỉ cho họ về hướng Bethlem, nói đã
được các tiên tri tiên đoán: vị cứu tinh của dân Juda (Do thái) sẽ xuất hiện.
- Xin tam vị cứ tự tiện đến
Bethlem tìm hỏi cặn kẽ và tôn vinh nhi vương. Khi đã gặp rồi, xin quí vị trở về
cho tôi biết để tôi chuẩn bị đến kính viếng…
… Và ánh sao lạ lại xuất
hiện hướng dẫn cho 3 ông tới nơi Chúa sinh. Ba ông không ngần ngại vào trong
hang đá và dâng các lễ vật: Vàng,
Nhũ Hương và Mộc-dược. Trên đường
về, các ông được Thiên sứ báo mộng: không nên trở về báo cho Herode, vì ông là
con người nham hiểm. Do mẩu đối thoại này mà người ta truyền tụng nhau và 3
người này được gọi là 3 Vua.
Các ông là vua và có thật?
Ngày nay người ta căn cứ vào
lối dùng chữ của Matheu thuật lại trong phúc âm mà gọi thực ra thì đây chỉ là
những nhà quí phái thuộc về hoàng tộc mà thôi. Vì nếu các ông là Vua, thì vô lẽ
Herode lại không biết đến xuất xứ của họ. Bởi vì cả vùng Trung Đông bấy giờ đều
thuộc quyền của Hoàng đế La Mã. Luận cứ thứ hai cũng chứng tỏ là các ông không
phải là các vị vua bởi vì căn cứ trên nghề nghiệp của họ: Đó là “nghề thiên văn”.
Ở vào thời đó chỉ có các nhà quí tộc mới thích và chuyên về thiên văn, bói toán…
Về điểm các ông vua này có
thật hay chỉ là một huyền thoại thì cho đến nay, ngoài vấn đề tôn giáo, chưa có
một nguồn liệu nào khẳng định cả. Ở vùng Trung Đông, có rất nhiều nước kể
chuyện này và được coi như một chuyện cổ tích nhưng chỉ có Iran là có một cốt chuyện tương tự
như của Matheu thuật lại.
Chuyện kể rằng:
Có ba vị vua tên là Gaspard,
Melchior và Balthasar thuộc tỉnh Saba. Họ
chuyên về nghề xem sao, coi đất, và bói toán. Vào thời kỳ ấy cả ba ông đều thấy
trên trời về phía nước Do Thái (Juda) xuất hiện một ngôi sao sáng ứng vào điềm
có vua mới sinh ra. Cả 3 cùng rủ nhau lên đường đi triều yết. Các ông đến tận
Do Thái vào ra mắt Herode tâu trình sự việc về điềm lạ và xin Herode cho biết
hiện nay ấu vương ở đâu để được đến bái yết. Herode không biết sự việc đã xẩy
ra nhưng có trao cho 3 ông những huấn lệnh mật. Ba ông lại ra đi, nhưng đi mãi
và bị lạc đường. Sau cùng cũng tìm ra được nơi ấu vương trên một sườn núi. Ba
người tuần tự vào ra mắt. Nhưng có việc lạ xẩy ra là ba ông đều thấy ấu vương
giống hệt vóc dáng của mình. Trong lòng rất lo sợ và hoài nghi, các ông liền
hội ý với nhau cùng vào ra mắt một lượt và để đoán xem ấu vương ngày sau là ai,
các ông liền đem 3 món lễ vật vào dâng, đó là vàng, nhũ hương và Mộc dược.
Nếu Hài nhi chọn vàng chắc
ngày sau sẽ trở thành một vị anh quân quán thế. Chọn nhũ hương, Ngài sẽ được
nhân loại tôn kính như thần thánh. Còn nếu ngài chọn mộc dược, ngài sẽ là một
danh y cứu nhân độ thế. Khi dâng lễ vật lên, Hài nhi chọn cả ba và tặng lại các
ông một hộp gỗ.
Trên đường trở về các ông mở
hộp ra xem chỉ thấy bân trong có một cục đá. Các ông bỡ ngỡ liền vất hòn đá
xuống một dòng nước tức thì có một ngọn lửa bốc lên. Cho đây là một phép lạ phi
thường mà ấu vương đã làm để cho các ông tin. Thế là các ông liền lập một đài
kỷ niệm ngay tại đó và thuyết giảng về ấu vương. Nhất là các ông tỏ ra hết lòng
sùng bái vị vua mới sinh ra. Sự việc đến tai Herode và các giáo phái thời ấy
nên ba ông bị thảm sát ngay tại thành Cala
Atapéristan.
Câu chuyện này được truyền
tụng trong dân gian nước Iran,
nó phù hợp với một sự thật mới xẩy ra là các nhà khảo cổ vừa đào được một ngôi
mộ tại cổ thành Malarile thuộc Iran
trong đó có 3 cỗ quan tài chứa 3 bộ xương tẩm liệm theo nghi thức \, lễ phục
của các nhà quí phái hàng vương tước. Đặc biệt là đầu bộ xương nào cũng bị bể
nát. Theo các nhà khảo cổ thì đây là một cuộc thảm sát tập thể theo cùng một
tội trạng chứ không phải chết vì bệnh tật. Người ta xác quyết rằng đấy chính là
xác của ba vua đã bị Herode sát hại.
Như vậy chúng ta có thể tạm
cho là Gaspard, Melchior và Baltharas là người xứ IRAN?
Nhưng nếu căn cứ vào lễ vật
mà chuyện cổ tích Iran
kể cũng như Matheu thuật thì các ông lại là người Ai-Cập hay ở vùng tận Á phi
mới phải. Vì Vàng, Mộc dược, Nhũ hương chỉ có ở
vùng Ai Cập mới. Đây là các món độc chế của người Ai Cập dùng trong các lễ nghi
tẩm liệm ướp xác các bậc vương tôn. Người Iran thời đó không có những vật
liệu này. Nếu căn cứ theo nghề nghiệp chuyên môn thì 3 vua (!) lại là người
Chalde, vì chỉ có sắc dân này mới sành về địa lý thiên văn vào thời đó còn mấy
nước lân cận không chuyên biệt và cũng chẳng thích gì cái công việc nhìn trăng
sao này. Còn nếu căn cứ vào Matheu mà bảo các ông ở các nước trên thì sai, vì
các ông xuất phát ở hướng đông đến. Nếu vậy, xét theo địa lý thì chỉ có Perse
là nước kế cận Do thái mà nằm về hướng đông. Vậy thì các ông ở đâu đến?
Có người căn cứ vào mấy câu
thánh vịnh sau mà quyết rằng các ông ở quần đảo Tharsis hoặc ở Saba:
“Các Hoàng đế ở Tharsis và
các đảo đến bái phục người (Chỉ Chúa Giáng sinh).
Các vua ở Saba
đến tặng người lễ vật”.
Cứ tạm cho là câu chuyện cổ
tích Iran
có phần nào đúng, Matheu kể lại trong phúc âm của ông cũng đúng và 3 hài cốt
kia cũng kể như của 3 nhà quí tộc đã đến chiêm bái Chúa Hài đồng thì sự hiện
diện của “Ba Vua” trong máng cỏ là chuyện có thực nhưng các ông ở đâu đến thì
chúng ta không thể căn cứ vào đâu mà xác quyết. Có một điều chắc là cũng chỉ
trong vùng Trung Đông mà thôi.
HUY YÊN
(Tích tuần báo Thiếu Nhi số 117, ra ngày 19-12-1973)
