Con Gà Ô

Thuận bưng rổ xoài bước vào nhà bác Năm. Gặp bác đang ngồi hút thuốc nơi bộ ván gõ, cậu cúi chào:

- Thưa bác, ba má cháu sai đem biếu bác ít trái xoài dùng lấy thảo.

Bác Năm vất tàn thuốc vào góc nhà, vui vẻ nói:

- Chà, cám ơn ba má cháu lắm!

Bác đứng dậy bước xuống nhà dưới lấy lên một chiếc dĩa bàn. Thuận cẩn thận sắp từng trái xoài chín vàng vào dĩa. Bác Năm hỏi:

- Giống xoài gì lớn trái quá vậy cháu?

Thuận đáp:

- Dạ, xoài cát ghép với sầu riêng đấy bác ạ.

- Thế hả? Mấy cây xoài ấy có trái rồi sao?

- Vâng ạ, nó mới có trái “chiến”. Bác dùng thử xem, trái xoài có mùi sầu riêng.

- Lạ nhỉ! Hôm nào bác phải sang học ba cháu cách ghép mới được.

Thuận tươi cười:

- Còn mấy cây xoài Voi của bác ra sao hở bác?

- À, chúng cũng sai lắm, nhưng chưa già.

Đem dĩa xoài đặt lên chiếc bàn tròn giữa nhà, Thuận hỏi sang chuyện khác:

- Kỳ đá gà tới, bác Năm định dự không?

Nghe nhắc đến sở thích của mình, bác Năm vui vẻ đáp:

- Dự chứ! Cháu coi, có kỳ nào bác bỏ qua đâu?

- Nhưng bác đã chọn gà nghinh chiến với người ta chưa?

- Rồi. Chuyến nầy hy vọng lắm!

Bác Năm nói, đoạn kéo Thuận ra hông nhà:

- Cháu hãy ra đây xem con gà bác chọn.

Đó là một con gà nòi lông trắng, được nhốt trong chiếc giỏ tre to lớn đan thưa úp chụp lại. Thấy có người đến, nó kêu cục cục, nghiêng đầu nhìn. Bác Năm giở hé giỏ, luồn tay vào trong bắt lấy nó. Con vật không hề sợ hãi, chỉ vùng nhẹ, chòi chòi cặp giò, rồi nằm yên trên tay bác.

Vuốt ve bộ lông mướt của nó, bác Năm hỏi Thuận:

- Thế nào cháu, con gà nầy có đáng tin tưởng không?

Với những đứa trẻ khác, bác không khi nào hỏi thế, chúng có biết gì, nhưng với Thuận thì khác hơn. Trước kia ông nội cậu, ông Cả Hương, cũng là một tay chơi gà chọi có tiếng. Từ khi ông cụ mất, cả nhà chẳng ai nối nghề. Nhưng Thuận là cháu đích tôn của ông, hẳn phải biết nhiều về con gà đá độ chứ.

Lặng yên, Thuận ngồi xuống ngắm nghía con gà nhạn của bác Năm. Con gà trông sạch sẽ gọn gàng, oai vệ như một võ tướng. Cũng như bất cứ một con gà chọi nào khác, một phần lông cổ của nó được nhổ sạch, để lộ làn da đỏ sậm bộc lộ cả cái máu nóng, hăng hái, dữ tợn. Đầu nó nhỏ, quay bên nầy nghiêng bên kia, không biết đang nghĩ gì, mỏ nhọn lúc nào cũng sẵn sàng để cắn mổ, mồng không to, mắt vàng và trông long lanh như hai hạt cườm. Lông nó trắng mượt, đôi chỗ điểm lốm đốm vàng cam, sắp xếp thứ tự khéo léo chẳng khác một bộ chiến bào đẹp đẽ. Cặp giò nó dài, mang đôi cựa nhọn hoắt như mũi giáo.

Xem xét một lúc, Thuận nói:

- Thưa bác, theo cháu con gà nầy may ra nếu gặp địch thủ dở nó mới mong thắng.

Bác Năm xịu mặt:

- Nghĩa là cháu cho rằng nó tệ?

- Dạ không, nó không tệ mà cũng chẳng hay bác ạ.

- Cháu có lầm chăng? Nhiều người xem qua đã khen nó dữ lắm mà! Thân hình nó hùng dũng cân đối ghê chứ. Bác chưa thấy con gà nào tốt tướng như nó vậy.

Thuận mỉm cười:

- Cháu nghĩ, bác nuôi gà để cho đá thì để ý đến vẻ đẹp bề ngoài của nó làm chi? Như lời ông nội cháu chỉ dạy cho cháu ngày xưa thì những con gà như thế không được hay bác ạ.

- Không hay ở chỗ nào?

- Dạ, thứ nhứt là đôi mắt, trông nó ngơ ngác không có thần. Gà thứ nầy thì dễ giật mình hoảng hốt bất ngờ lắm! Thứ hai là cặp giò, mảnh mai vậy đá không mạnh đâu. Thứ ba là…

Bác Năm ngắt lời:

- Thôi đi, chẳng lẽ cháu lại tài hơn những người lớn đã khen nó hay sao? Nhất định bác sẽ cho nó “ra trận”. Rồi cháu coi, nó sẽ thắng!

Thuận tươi cười:

- Cháu xin chúc bác được toại nguyện. Nhưng thật tình cháu vẫn muốn bác chọn một con gà khác.

Bác Năm thả con gà trở vào giỏ, quả quyết nói:

- Cám ơn cháu. Song bác thấy chẳng có con nào hơn.

- Vậy cháu không dám nói nữa. Nhưng thưa bác, bác có giận cháu vì những lời bàn bạc bậy bạ nãy giờ không?

Bác Năm cười ha hả, vỗ vai Thuận:

- Ai mà giận cháu được!

Thuận cắp rổ cúi chào:

- Thôi, thưa bác cháu về.

*

Thuận đang ngồi lúi húi nhổ cỏ dưới gốc cây mận Hồng Đào ở trước sân thì bác Năm mở cửa cổng bước vào. Cậu phủi tay, đứng ngay dậy, vui vẻ chào hỏi:

- Bác Năm sang chơi? Mời bác vào nhà.

Bác mỉm cười bảo:

- Cháu cứ làm việc. Bác muốn nói chuyện với cháu về mấy con gà chứ không có chi. Hôm qua cháu có đi xem đá gà không?

- Dạ không, vì cháu bận phụ với má cháu đi kiếm củi… À, con gà nhạn của bác thắng hay bại?

Ngồi xuống bên Thuận, bác Năm buồn bã đáp:

- Lời cháu nói hôm trước thế mà đúng! Nó bị con gà điều của lão Hai Đô đá bại cháu à.

- Nhưng nó chống cự có quyết liệt không bác?

- Nếu được vậy bác cũng đỡ tức. Đằng này, mới đá đến cuối hiệp hai nó đã bỏ chạy mới đáng ghét chứ!

Rồi chép miệng, bác tiếp:

- Cũng tại bác nghe lời tâng bốc của mấy thằng cha bạn nhậu giả dối, dốt nát. Nếu bác nghe theo cháu thì đâu bị thua.

Sau một lúc im lặng, Thuận hỏi:

- Chừng nào lại có tổ chức đá gà nữa hở bác?

- Kỳ đám đình tới cháu à. Bác quyết kiếm gà hạ con gà điều của lão Hai Đô mới nghe.

Thuận nói:

- Việc ấy cũng chẳng khó. Cháu đã thấy con gà nòi của ông Hai rồi: Nó không phải là con gà xuất sắc đâu.

- Thế à? Cháu nhận xét ra sao về ưu khuyết điểm của nó?

- Dạ, theo cháu thì nó đá rất mạnh, chém cựa thật tài, dai sức nữa. Nhưng chỗ yếu của nó là chậm chạp. 

Nếu bác tìm được một con gà nhanh nhẹn hơn, đủ sức đá lâu, bác sẽ thắng.

Bác Năm mừng rỡ nói:

- Lời cháu rất có lý. Nhưng cháu giúp bác tìm một con gà như vậy được chăng?

Thuận tươi cười:

- Được bác sai bảo, cháu đâu dám từ chối, song biết tìm ở đâu ra?

- Điều đó rồi sẽ nghĩ sau… Thôi bây giờ bác về nhé!

Sáng hôm sau, bác Năm lại sang nhà Thuận. Gặp chú Tư, ba Thuận, ở nhà trước, bác hỏi:

- Hôm nay thằng Thuận có bận làm việc gì không chú?

Chú Tư đáp:

- Nó cũng rảnh rang đó. Anh muốn sai nó việc chi xin cứ bảo.

- Tôi muốn nhờ nó cùng đi lên xóm trên một chút.

Chú Tư cười hỏi:

- Chắc lại đi kiếm gà chứ gì?

Rồi quay xuống nhà dưới chú gọi:

- Thuận à, lên bác Năm bảo nè con!

Thuận dạ to, chạy lên. Bác Năm vỗ vai cậu:

- Cơm nước gì dùng xong chưa?

- Dạ xong hết rồi ạ. Bác muốn dạy cháu điều chi?

- Bác nghe nói ở xóm trên có nhiều nhà nuôi gà nòi lắm. Cháu theo bác lên trên ấy kiếm gà được chăng?

- Dạ được.

- Vậy mình đi liền đi. Thôi tôi đi nghe chú Tư.

- Vâng. Anh làm thế nào mà thằng Thuận rồi cũng ghiền chơi gà như anh, tôi sẽ bắt đền đấy nhé!

Kéo Thuận bước ra đường, bác Năm quay lại cười đáp:

- Có sao? Như vậy nó sẽ giống chú Cả.

Trên con đường đất rợp bóng mát, bác Năm và Thuận vừa đi vừa chuyện trò vui vẻ. Thuận đem những điều hiểu biết của mình về thuật chơi gà chọi ra nói huyên thuyên. Bác Năm thán phục bảo:

- Hèn chi trước kia chú Cả nổi tiếng nuôi gà hay cũng phải. Nhưng vì sao ba cháu lại không tiếp tục chơi gà như ông cháu vậy?

- Ba cháu không thích bác ạ. Ba cháu nói đá gà cũng là một môn cờ bạc, không tốt.

Lặng thinh một lúc, bác Năm hỏi:

- Còn cháu, lớn lên cháu có chơi gà không?

Thuận mỉm cười:

- Cháu chỉ thích xem gà đá nhau thôi, chứ không ưa đá gà ăn tiền, thua uổng lắm!

Bác Năm gật gù:

- Ba cháu và cháu nghĩ vậy rất tốt.

Thuận ngạc nhiên:

- Bác đã biết thế sao con chơi gà hoài vậy?

- Ờ, tại vì như ba cháu nói đó, bác ghiền rồi mà. Cháu biết không, gần đây bác thua dữ lắm. Nhưng kỳ nầy có cháu giúp, chắc rằng bác sẽ ăn.

- Ấy, xin bác đừng quá tin như vậy!

Qua khỏi một cây cầu tre lắt lẻo, Thuận theo bác Năm rẽ vào một ngôi nhà nhỏ. Bác nói:

- Lúc trước bác thấy dượng Ba Tạo có một bầy gà nòi con, có lẽ hôm nay chúng đã lớn. Đâu mình vào hỏi xem.

Dượng Ba Tạo đang mài phảng bên bờ rạch, thấy có khách, vội bước vào nhà chào hỏi. Bác Năm bảo ngay:

- Tôi đi kiếm mua gà trống nòi, dượng có con nào không?

Dượng Ba đáp:

- Trước kia tôi có đến bốn con, sau bán dần, giờ chỉ còn một.

- Dượng hãy cho tôi xem thử con đó đi.

Dượng Ba Tạo liền dẫn hai người bước ra sau hè. Trỏ con gà nòi nhốt trong giỏ tre, dượng nói:

- Nó đấy. Con gà tốt nhất bầy đấy nhé!

Đó là một con gà xám. Bác Năm bắt lấy nó, xem xét kỹ lưỡng. Đợi khi chủ nhà bước vào trong, bác quay hỏi Thuận:

- Cháu xem thế nào?

Thuận ôm con gà quan sát khắp đầu đuôi, đoạn lắc đầu:

- Không được tốt bác ạ! Cổ nó nhỏ quá, cựa dài nhưng yếu rất dễ gãy.

- Bác cũng nghĩ vậy.

Thuận thả con gà vào giỏ, vừa khi dượng Ba Tạo bước ra. Bác Năm hỏi:

- Dượng định giá con gà bao nhiêu?

- Hai trăm rưỡi thôi. Người khác, tôi sẽ bán trên ba trăm đó.

Ra ý ngẫm nghĩ một chốc, bác Năm nói:

- Để rồi tôi sẽ tính lại. Bây giờ xin chào dượng Ba.

Dượng Ba Tạo vui vẻ đưa khách ra khỏi cổng.

Đi lên thêm một đỗi, Thuận hỏi:

- Còn đi đâu nữa bác?

Bác Năm đáp:

- Đến nhà chú Bảy Hiển nè, chú Sáu Huỳnh nè… Rồi thế nào cũng kiếm được một “chiến tướng” vừa ý.

 Nhưng đi qua ba bốn nhà nữa, xem qua năm sáu con gà nữa, Thuận vẫn chưa bằng lòng con nào. Con thì cậu cho rằng nhỏ yếu, con thì bảo là nặng nề, kém cái này, khuyết cái kia.

Sau cùng cả hai đành quay trở về. Thuận chán nản nói:

-

 Biết tìm đâu ra một con gà hoàn toàn đây?

Bác Năm bảo:

- Cháu đừng lo. Mai mình sẽ đi tìm ở xóm dưới. Phải kén chọn như cháu mới mong thắng lão Hai Đô được.

Hai bác cháu im lặng bước. Gần đến nhà, Thuận bỗng ngập ngừng nói:

- Hay là… hay là bác hãy đưa con gà của cháu ra đá với gà ông Hai?

Bác Năm vội hỏi:

- Cháu có một con gà nòi hả?

- Vâng ạ. Nó xấu tướng, nhưng xem kỹ thì có nhiều đặc điểm của một con gà xuất sắc. Nó mạnh bạo, nhanh nhẹn vô cùng.

Bác Năm phát vai Thuận:

- Sao cháu không nói sớm?

- Thưa bác, vì cháu quí nó lắm, không muốn cho nó đá độ cũng như bán cho ai.

- Nhưng bây giờ cháu vì bác mà cho nó “ra trận” chứ?

- Vâng. Song nó vẫn là của cháu?

- Đúng vậy, và nếu nó đá thắng bác sẽ chia cho cháu một phần tiền ăn được.

Về tới nhà Thuận, bác Năm bảo:

- Sẵn đây cháu cho bác xem con gà của cháu đi.

Thuận gật đầu:

- Xin bác theo cháu kiếm nó. Cháu cho nó đi thong thả bác ạ.

Đưa bác Năm ra mé sau nhà, Thuận trỏ một con gà trống ô đang bươi đất ở cạnh bụi tre gai.

- Nó đó bác Năm!

Và cậu cất tiếng kêu cúc cúc thật lớn.

Con gà nghe tiếng chủ, vỗ cánh chạy lại. Bác Năm để ý nhìn. Quả nhiên nó xấu tướng thật : lông toàn đen, mỏ đen và quặm, giò, cựa cũng đen nốt, trông nó chẳng khác một con quạ. Đã thế, Thuận lại không chăm sóc, để mình mẩy nó bám đầy bùn đất, trông bẩn như một con gà mái tầm thường. Song xem ra nó rất khỏe: cổ dài, ức lớn, giò cao và to, cựa chắc, dáng đi vững vàng nhanh nhẹn.

Bác Năm hỏi:

- Sao cháu không nhổ lông cổ, chuốt cựa cho nó?

Thuận cười:

- Cháu có tính cho nó đá độ đâu?

- Được rồi, cháu hãy nhốt nó lại đi. Chiều bác sẽ sang làm chuyện đó.

Chiều lại, bác Năm đem dao kéo sang cùng với Thuận nhổ lông cổ lông bụng, chuốt cựa cho con gà. Kế đó, bác lấy củ nghệ mài với giấm thoa lên khắp mình con vật cho da nó được săn. Xong xuôi bác xoa tay nói:

- Chỉ còn cắt tít nó nữa là xong.

Thuận thè lưỡi:

- Ái chà, bị cắt tít chắc nó đau lắm!

- Dĩ nhiên, nhưng không thể bỏ qua việc ấy được. Cái tít làm cho đầu con gà nặng nề, và dễ bị địch thủ mổ phải, cháu ạ.

Hai hôm sau, bác Năm lại qua nhà Thuận để lo cắt bỏ cái tít của con gà nòi ô. Bác bảo Thuận một tay ôm mình con gà thật chặt, một tay nắm đầu nó lật ngửa cổ lên. Bác sẽ dùng con dao thật bén cắt bỏ đi cái tít lủng lẳng dưới cổ nó. Thế nào cũng chảy máu, nhưng cứ để nguyên vậy, vết cắt tự nhiên sẽ lành lại như thường.

Thuận tuy làm theo lời bác Năm, mà dạ không muốn chút nào. Cậu xem con gà như một người bạn. Thấy nó bị đau, cậu cũng xót xa không ít. Ôm con gà, tay cậu run run, nét mặt đầy lo lắng.

Thấy thế, bác Năm cả cười:

- Cháu có sợ thì hãy nhìn đi nơi khác. Bình tĩnh coi nào, nó có chết chóc gì đâu?

Nói đoạn, bác nắm tít con gà, đưa lưỡi dao bén ngót toan cắt. Nhưng con dao vừa chạm vào da, con vật chợt kêu to lên một tiếng. Thuận liền buông nó ra ngay. Con gà vụt chạy. Bác Năm quẳng dao đuổi theo, cau có bảo:

- Cháu Thuận sao mà nhát thế? Bắt nó mau!

Con gà vừa chạy, vừa cục tác inh ỏi. Đến một khoảng đất trống, nó đứng lại rỉa lông, thản nhiên như không có việc gì. Bác Năm rón rén bước đến, dang rộng hai tay, chộp bắt. Tưởng đã được, nào ngờ con gà bỗng vỗ cánh bay vút qua đầu bác, đáp ngược phía lưng, rồi nhanh nhẹn chạy đi. Không chậm trễ, bác Năm phóng theo. Con gà hết sức mau lẹ, khi chạy vòng quanh, khi rẽ bên nầy, lúc ngoặc bên nọ, làm bác không sao bắt được, rượt mệt hào hển. Đến một chiếc mương chắn ngang, con vật nhảy vụt qua bờ bên kia. Bác Năm không chịu bỏ, vội chạy băng qua cây cầu ván, quyết đuổi bắt. Ra tới giữa mương, đột nhiên:

- Rắc rắc… rốp! Ối da!

Cây cầu gãy phăng. Bác Năm rơi tòm xuống nước. Thuận hoảng hốt chạy lại kéo bác lên:

- Chèng ơi! Có sao không bác? Bác rượt làm chi cho nên nỗi. Để cháu bắt nó mới được.

Mình bám đầy bùn, ướt loi ngoi, nhưng bác Năm lại cười nói:

- Không sao!… Tốt lắm!

Thuận ngạc nhiên:

- Cái chi mà tốt hở bác?

- Con gà, nó nhanh ghê, tránh né tài quá! Có vậy mới mong thắng gà lão Hai Đô chứ!

Vuốt mặt cho ráo bớt nước, bác Năm bảo:

- Thôi, cháu hãy bắt nó đem qua nhà bác. Một mình bác cắt tít nó là hơn… Bây giờ bác về đa.

*

Hôm nay là ngày con gà ô của Thuận “ra trận”. Từ sáng sớm, bác Năm đã sang nhà cậu lo chăm sóc cho con gà: Nào cho nó ăn một ít thóc, uống một ít nước, nào thoa thêm nghệ, chuốt lại cựa… Xong rồi hai bác cháu ôm gà xách giỏ đến trường gà.

Trường gà lập ở cạnh đình, trước sân nhà ông Bảy Sửu. Sân đấu của gà là một khoảnh đất tròn, giới hạn bởi một vòng lá cao hơn đầu con gà một chút. Cạnh vòng lá có đặt một chiếc bàn nhỏ, trên để một khúc cây, một cái đĩa, và một bó nhang. Mỗi cây nhang đã được phân ra từng khoảng : cứ một khoảng lớn độ hai phân lại đến một khoảng nhỏ độ nửa phân. Khi khởi sự trận đấu, người ta cắm một cây nhang vào khúc chuối, cho song song với mặt đất, rồi mắc một cây đinh bằng vòng chỉ buộc ở đầu nó vào vạch chia thứ nhứt, đoạn đốt cho nhang cháy. Khi cây nhang cháy đến vạch ấy, cây đinh sẽ rơi xuống đĩa làm vang lên một tiếng, báo hiệu cho mọi người biết đã qua một hiệp. Liền đó người ta lại mắc cây đinh vào vạch chia kế tiếp. Nếu khoảng chia lớn định thời gian một hiệp đấu, thì khoảng chia nhỏ định thời gian tạm nghỉ trước khi tiếp tục cho gà đá. Nhiều cặp gà, người ta phải dùng đến hai ba cây nhang mới phân thắng bại. Sau mỗi trận, cố nhiên “chủ kê” phải trả cho chủ trường gà một số tiền.

Bác Năm và Thuận đến nơi thì thấy các chủ kê khác, những người đi xem, đi đánh cá… đã tụ họp đông đảo. 

Tiếng người nói, tiếng gà gáy vang lên ồn ào. Thấy bác Năm, vài người quen bước lại thăm hỏi. Bác hỏi họ:

- Chú Hai Đô tới chưa?

- Rồi. Con gà điều của lão ta “ế độ”, lão có vẻ đắc chí lắm, đang đứng cười nói kia!

Theo tay chỉ của người bạn, bác Năm kéo Thuận tiến lại gần một ông to mập:

- Chào chú Hai. Con gà điều của chú định “cáp độ” với con nào chưa?

Ông Hai Đô vênh mặt:

- Có ai chịu cho gà mình đá với nó đâu? Họ ngán rồi!

Ông đắc chí là phải. Con gà của ông đã thắng liên tiếp mấy trận, và trận sau hết là trận hạ con gà nhạn của bác Năm.

Bác Năm nói:

- Vậy thì hay quá! Chú bằng lòng cho gà của chú đá với gà của tôi chứ?

Ông Hai cười hô hố:

- Vâng, vâng. Gà của dượng đâu?

Bác Năm trỏ con gà ô Thuận vừa thả xuống đất lấy giỏ chụp lại. Nhìn con gà lông lá đen huyền đứng xuôi xị, hai cánh khép sát vào mình, ông Hai Đô lại phá lên cười:

- Gà trống hay gà mái thế?

Bác Năm khó chịu nói:

- Thôi khởi sự cho đá ngay đi.

- Khoan đã, tiền độ một ngàn nhé?

- Được mà chú!

Thấy có hai chủ kê sắp cho gà cáp độ, mọi người bu lại xem, đứng vây quanh sân đấu đen nghẹt. Bác Năm và Thuận ôm con gà ô bước vào sân. Ông Hai Đô cũng mang con gà điều vào.

Chủ trường vụt lớn tiếng bảo:

- Thả gà!

Thuận liền kê miệng vào tai con gà của mình, nói nhỏ:

- Rán đá nhen ô!

Đoạn cậu đẩy nó ra giữa sân đấu. Bên kia, con gà điều cũng được thả ra, thủng thỉnh tiến lại. Con gà ô bỗng vỗ cánh gáy vang lên, khán giả đồng cười ồ. Họ cười vì tiếng gáy không hợp lúc của nó. Ít có con gà nào ra trận lại gáy, và cũng cười vì cái giọng ồ ồ suông đuột, nghe thật kỳ lạ.

Con gà điều đã xáp tới, cặp giò rùn thấp xuống với cái thế sẵn sàng nhảy đá, lông cổ vươn lên, đầu đưa ra đàng trước, mắt gườm gườm nhìn kẻ địch. Giữa lúc ấy, con gà ô chợt nghiêng mình, xòe một cánh, miệng kêu cục cục, áp vào hông nó. Mọi người lại phá lên cười lớn hơn:

- Ủa, con gà ô làm gì vậy cà?

- Nó ve!

Như tức tối, con gà điều cất cao cổ, mổ vụt xuống đầu nó. Nhưng nhanh làm sao, nó đã lách mình tránh khỏi, và lủi ngay vào bụng con nọ, hất mạnh. Con gà điều ngã bật ra, rồi giận dữ nhào lại, mổ thật mạnh vào mình địch thủ. Không sợ hãi, con gà ô vừa nhảy lên cao tránh đòn, vừa đập cánh đánh phạch vào đầu đối phương. Kế đó nó lại nhảy nhót lung tung quanh mình con gà điều, khiến con nầy không sao đá trúng được.

Khán giả ôm bụng cười, chưa ai thấy con gà nào có lối đá quái lạ như vậy. Phải nói nó giỡn với địch thủ thì đúng hơn. Thường thường, khi cặp gà đá được giây lát, người xem hay lớn tiếng đánh cá với nhau. Song ở trận nầy, chẳng ai nhớ tới điều đó.

Xem một lúc, bác Năm lo lắng hỏi Thuận:

- Sao con gà của mình đá kỳ vậy?

Thuận đáp nhỏ:

- Có lẽ tại mình không cho nó “xổ” trước, nên nó không đá đấy bác ạ.

Xổ là cho đá thử, bác Năm đã quên công việc ấy, vì Thuận giành giữ con gà, bác có thường săn sóc nó đâu?

Ông Hai Đô bỗng nói:

- Con gà của dượng Năm không biết đá mà!

Thuận đáp lại:

- Thưa ông, thế còn con gà điều cứ cắn mổ mãi mà không trúng người ta, có gọi là biết đá chăng?

Ông ta nạt lớn:

- Con nít biết gì mà nói!

Thuận nhỏ nhẹ:

- Nhưng thưa ông, con gà ô là của cháu, cháu có quyền bênh nó chứ!

Cậu vừa dứt lời, bỗng “keng” một tiếng : Dứt một hiệp. Hai con gà được bắt ra, cho uống nước, nghỉ mệt. Trong lúc tạm nghỉ, nếu thấy gà bị thương, người ta sẽ khâu vết thương lại bằng kim chỉ. Song ở đây không con nào bị thương cả. Riêng con gà ô chỉ mệt chút ít thôi.

Hiệp nhì bắt đầu. Con gà điều quyết hạ địch thủ. Vừa được thả ra, nó phóng đến, chém vút đôi cựa bén nhọn vào mình con gà ô: xoẹt! Mọi người chợt kêu ồn lên:

- Chạy rồi! Chạy rồi!

Thật thế, con gà ô bị đá trúng, cánh lảo đảo, rồi đột nhiên bỏ chạy. Sự việc xảy ra thật bất ngờ. Thuận tái mặt. Trong khi bác Năm thấy đầu óc choáng váng. Thôi rồi, còn chi một ngàn đồng bạc! Nghĩ đến nét mặt cau có trách móc của bà vợ, bác rầu rĩ vô cùng.

Nhưng liền đó, người xem lại buột miệng kêu lên một lần nữa. Thì ra con gà ô không chạy vì thua trận, mà đuổi bắt một con dế nó vừa chợt trông thấy. Gắp được con dế mèn, nó thản nhiên đứng rỉa ăn. Ngờ đâu, con gà điều vừa đuổi theo đến, thừa dịp, xông tới mổ đúng ngay đầu nó, đá một cú thật mạnh. Con gà ô kêu lên đau đớn, ngã vật ra đất. Lần nầy nó bị thương thật! Bỗng, nó vùng lên quay ngoắc lại, tấn công địch thủ một cách dữ tợn. Con gà điều bị đá liên tiếp vào đầu vào mình, hai ba lần khụy xuống, cứ lui dần.

Bấy giờ đến phiên ông Hai Đô lo lắng: Ông ta múa tay, giậm chân, mặt cau lại tưởng chừng sắp sửa nhảy vào vòng chiến. Ông ta mắng con gà của mình:

- Đồ ngu! Sao không trả đòn? Ối, để nó chém cựa trúng mắt thì chết!

Mặc ông nói, con gà điều vẫn không sao chống trả nổi những cái mổ, cái đá mạnh mẽ, chớp nhoáng của kẻ địch đang cơn giận dữ điên cuồng. Sau cùng nó chợt kêu thét một tiếng, gục xuống nằm im. Ông Hai Đô nhảy lại xách con gà quí của ông lên: Nó đã chết!

Con gà ô thắng trận. Thuận mừng rỡ ôm lấy nó:

- Giỏi lắm, ô ơi!

Nhưng nhìn kỹ đầu con vật, mặt cậu bỗng biến đổi ngay. Vừa khi ấy, bác Năm bước lại trao cho cậu mấy trăm bạc:

- Đây, phần tiền của cháu.

Thuận buồn bã lắc đầu:

- Thưa bác, cháu cho con gà ô đá độ là để cho bác thấy những kinh nghiệm ông nội cháu dạy cháu về con gà nòi là đúng. Nhưng…

- Nhưng sao? Nó đã thắng vẻ vang chứ có gì đâu cháu?

- Dạ, nhưng nó đã hư hết một con mắt rồi!

Nói xong, Thuận rưng rưng nước mắt, cúi nhìn con gà ô nằm lả trên tay mình.

Nguyễn Văn Nghệ    

(Trích từ tạp chí Tuổi Hoa số 30, ra ngày 25-7-1965)