Thận Trọng Trong Mọi Hành Động

 

 Các em thân mến,

Một độc giả có viết cho chúng tôi than phiền hôm nọ em đi chợ có mua một trái xoài cầm trên tay. Đến một hàng xoài khác thấy xoài có vẻ ngon, em chọn một trái và hỏi giá. Người bán nói giá cao. Em không mua và bỏ đi. Người bán gọi em lại bảo trả lại họ trái xoài mà em mua nơi khác. Em phân trần, họ không nghe, em đành đưa cho họ trái xoài của em, lại còn bị sỉ vả thậm tệ.

Ông Esope, một nhà hiền triết Hy Lạp hồi 6 thế kỷ trước Thiên chúa Giáng sinh có kể chuyện ngụ ngôn dưới đây:

Một người làm ruộng thấy lúa của mình chín ngoài đồng thường hay mất mát nên đặt bẫy bắt kẻ trộm lúa. Hôm nọ, anh ta bắt được một lượt Ngỗng, Hạc và con Cò con.

Con cò năn nỉ anh nông phu:

- Xin bác đừng giết lầm tôi tội nghiệp. Tôi đâu có ăn trộm lúa của bác. Tôi thấy Ngỗng và Hạc tổ chức lấy lúa của bác, tôi đến xem. Tôi không tán thành ý kiến và hành động không hay của họ. Bác xem tôi chỉ là một con cò con bé nhỏ, yếu đuối. Tôi rất hiếu thảo với cha mẹ tôi. Tôi cần phải sống để mò tôm, bắt ếch đem về nuôi cha mẹ già, và tôi phải đưa cha mẹ tôi đi dạo chơi một khi cha mẹ tôi buồn.

Người nông phu trả lời:

- Nhưng Cò bị bắt một lượt với bọn ăn trộm lúa kia. Vả lại, Cò cũng ăn lúa như họ. Chuyện quá rõ ràng như vậy làm sao tôi phân biệt người ngay kẻ gian mà tha cho Cò.

Ông Học Lạc là một nhà thơ trào phúng danh tiếng ở miền Nam hồi đầu thế kỷ này. Ông làm nghề hốt thuốc, trị bệnh. Một hôm, ông ngồi xem khách trú đánh bông vụ, một loại cờ bạc thông dụng ở miền Nam trước đây. Ngoài Bắc gọi đánh bông vụ là đánh thò lò. Ông bị bắt chung với khách trú, bị trói dẫn lên quan, và bị phạt y như người đánh bạc. Ông có làm bài thơ như sau:

Hóa An Nam, lứ Khách trú (1)

Trăng trói lăng xăng nhau một lũ

Ngoài mặt ngỡ ngàng là Bắc, Nam :

Trong tai (2) cắc cớ xui đoàn tụ

Bợm làng chẳng vị sĩ năm kinh (3)

Ông Bổn không thương người bảy phủ (4)

Phạt tạ xong rồi trở lại nhà

Hóa thời hốt thuốc, lứ bông vụ.

Các em thân mến,

Người xưa có khuyên chúng ta mỗi khi có dịp qua rẫy dưa, dù giày có sút đi chăng nữa chớ ngồi xuống mang lại, tránh cho người trồng dưa khỏi nghi mình hái trộm dưa họ.

 

Chiến quốc sách có nói: Người đi đêm tuy không là gian nhưng không thể cấm chó không cắn được.

 

Trong mọi hành động các em nên dè dặt, ý tứ để tránh cho người ta hiểu lầm mình. Xoài mua rồi nên yêu cầu người bán gói lại, nếu không, đến hàng xoài khác, các em nên nói cho họ biết trước trái xoài em cầm trên tay là của em vừa mua ở hàng bên cạnh. Đến nhà bạn, bạn vắng nhà, chớ bước vào. Chớ lân la đến những nơi bất hảo như cờ bạc, hút sách mà liên lụy. Chọn bạn tốt mà chơi, để tránh bị hiểu lầm. Chắc các em cũng đồng ý với lời nói của Mạnh Tử: Ai đã biết mạng người là quí không bao giờ đứng dưới tường cao.

 

Thân mến chào các em         

NGUYỄN HÙNG TRƯƠNG   

(Trích tuần báo Thiếu Nhi số 112, ra ngày 19-10-1973)

________________

(1) Hóa là tôi, lứ là anh, tiếng Triều Châu.

(2) Tai nạn.

(3) Sĩ năm kinh là người học trò giỏi, thuộc cả sách Tứ Thư, Ngũ Kinh.

(4) Bảy phủ tức là bảy bang Hoa Kiều ở miền Nam là: Quảng Đông, Triều Châu, Huệ Châu, Hải Nam, Phúc Kiến, Tuyền Châu và Phước Châu.