Nó nhớ những buổi sáng trời chưa loãng sương, nó phải thức dậy sớm để nấu nước pha trà, để giặt áo quần hay xách nước, những gàu nước lạnh buốt, từ dưới giếng lên, trời lạnh cóng mà nó tuôn mồ hôi đẫm áo.
Nó nhớ những buổi trưa, bụng đói cồn cào, đói đến mờ mắt, nó xách thùng đồ nghề lê chân trên khắp các hè phố, chỉ mong có một vài mối để mua ít đồng bánh mì không để gặm cho đỡ lòng.
Nó nhớ đến thằng Hòa, đứa bạn thân thật nghèo và thật tốt, hôm nào đã dốc cả túi tiền ra đãi nó hủ tíu và bánh bao xíu mại.
Nó nhớ đến bao nhiêu trận đòn sáng, đòn tối, cùng những câu chửi mắng, nguyền rủa của người mẹ kế trút lên đầu kên cổ, lên tấm thân nhỏ nhoi yếu đuối của nó. Những lằn roi ngang dọc, làm rướm máu da thịt, và những lời thương yêu, an ủi lén lút đến tội nghiệp của ba nó.
Nó nhớ thằng Hải bức hiếp nó để lấy tiền, và nó đã bị một trận đòn thừa sống thiếu chết. Nó nhớ hôm mình bỏ trốn đến ở nhà thằng Hòa, những vốc nước muối được bạn nó xát vào thân thể cho tan máu bầm làm nhức buốt da thịt tưởng chừng điên lên được.
Tính nghĩ giá như ba nó sống dậy một phút, chỉ một phút thôi để nhìn thấy nó sống sung sướng như vầy chắc ba sẽ mãn nguyện lắm. Ông sẽ không còn ân hận nữa.
Tính biết không phải ba nó không thương nó mà chỉ vì ông quá nhu nhược, quá nể sợ bà vợ kế nên mới đối xử với nó như vậy. Nó nhớ những ngày ấu thơ, nó đã sống thật trọn vẹn trong tình thương của cha, tình yêu của mẹ ; sự sung sướng trong hạnh phúc ấm êm đã chợt vỗ cánh vút bay khi mẹ nó mang bạo bệnh, đột ngột qua đời.
Những hình ảnh thân yêu, những ngày vui và những ngày buồn lướt qua trong trí nhớ của đứa bé 13 tuổi sớm vương mùi khổ đau cuộc đời. Tính không dám coi thường chuỗi ngày hạnh phúc hiện nó đang thụ hưởng.
Tính cố gắng chăm chỉ học hành. Nó biết nó bị bỏ lớp khá nhiều nên quyết lao theo níu lại thời gian cho kịp. Nó học ngày học đêm, siêng năng cần mẫn đến độ bà Ngân phải kêu lên:
- Sao con không đi ngủ đi Tính, khuya quá rồi, con học mất sức sinh bệnh thì sao?
Tính nhỏ nhẹ xin:
- Má cho con làm nốt bài toán đã. Con gần tìm ra đáp số rồi.
Có lần Tính bỏ cả giờ cơm vì làm mãi không ra một bài giải hóa học. Bà Ngân phải thân hành vào phòng nó lấy sách cất đi nó mới chịu đi ăn cơm.
Ông bà bác sĩ Ngân vốn giàu có lại không con, nên được đứa con như Tính ông bà thích lắm, càng cưng chìu hơn bao giờ hết, nhưng Tính không vì thế mà ỷ y để vòi vĩnh những chuyện không đáng.
Nó không mở miệng xin cha mẹ món tiền để ăn xài bao giờ. Tuy thế, bà Ngân cưng con nên cho nó tiền luôn. Tính lén mẹ nuôi sắm một con heo đất để bỏ tiền để dành.
Cuộc sống sung sướng đến với Tính một cách quá bất ngờ khiến nó lo âu, nó cẩn thận gìn giữ từng lời nói, từng cử chỉ lễ phép nhu hòa, nó sợ mọi người ghét bỏ nó.
Tính cảm thấy yên tâm vì mọi người trong nhà, từ cha mẹ nuôi cho đến người làm công đều yêu thương nó tận tình.
*
Thằng Hòa đang ngồi nghỉ bên lề phố, một bàn tay chợt vỗ "đốp" vào vai làm nó giật nẩy người.
Hòa ngước nhìn và nhận ra là Hải, thằng con bà mẹ kế của Tính mà một vài lần đến nhà Tính nó vẫn gặp. Hải nói trước:
- Khỏe hông mày?
Nó bóp vai thằng Hòa hơi mạnh. Hòa khẽ hất tay Hải ra, nhăn mặt:
- Kệ tui, anh hỏi chi?
Hải biết nó phải nhờ Tính nên nó dịu giọng:
- Hỏi chút hổng được hả mậy? Nhỏ này hách quá ta.
Thằng Hòa thấy nó cũng vô lý, khi không đi gây với người ta. Nó cười xòa:
- Có chuyện gì đó anh?
Hải hỏi:
- Mày có biết thằng Tính ở đâu không?
Hòa ngạc nhiên, nó không hiểu thằng Hải hỏi Tính để làm gì. Vì trong thâm tâm Hòa, thật sự nó không nghĩ rằng thằng Hải lại có lòng tốt tìm Tính hỏi thăm. Hòa hỏi lại:
- Anh hỏi chi vậy?
Hải bịa chuyện nói láo:
- Bà già tao đau, bả muốn tao nhắn thằng Tính về cho bả thăm chút xíu, được hông mậy?
Hòa thấy có lý. Gì chớ giờ phút này bà Hai biết thương Tính là tốt lắm. Một đứa trẻ như thằng Tính thì ai cũng thương - Hòa cũng đã được nghe bạn kể nhiều lần về chuyện tình cảm mật thiết giữa nó và mẹ kế. Hòa biết tính thơ ngây đôn hậu của Tính không cho phép nó thù hằn ai lâu. Vì vậy nghe Hải nói thế Hòa tin ngay. Nó vui vẻ:
- Này há, bây giờ tui chỉ đường này cho anh, cứ đi là tới nhà nó, nghe.
Và Hòa chỉ nhà ông bà bác sĩ Ngân cho Hải. Hải hí hửng tính kế đến lừa gạt Tính. Trước hết Hải nghĩ rằng nó không thể đến nhà Tính với vẻ xấc xược như thường ngày nó vẫn đối với lũ bạn, vì gia đình hiện tại của Tính không bao giờ chấp nhận sự đó cả. Nó phải tạo một dáng vẻ thật hiền lành mới mong lung lạc được Tính.
Hải đến nhà Tính vào buổi chiều. Nó biết giờ đó Tính có nhà.
Hải bấm chuông, chị người làm ra mở cửa. Thấy Hải chị hỏi:
- Cậu tìm ai?
Hải rụt rè:
- Tui tìm thằng Tính.
Nó, dù cố gắng, vẫn không thể bỏ được lối ăn nói cộc cằn. Chị người làm nghe Hải gọi cậu chủ nhỏ của mình là "thằng" nên tức giận hỏi lại:
- Cậu tìm ai? Ở đây không có ai là "thằng" Tính hết cả. Ở đây chỉ có ông bà bác sĩ chủ tôi và cậu Tính con ông bà chủ nhà thôi. Cậu đến đây phải ăn nói lễ phép.
Vốn tính ngang ngược, xấc láo đã quen, Hải nghe chị người làm "xài xể" mình một hơi như thế thì giận lắm, nhưng nó chợt nhớ nó đang đứng trước một gia đình quyền quí, nó không có quyền được mày tao như hồi Tính còn ở chung nhà, còn là "con ghẻ" của bà Hai để nó tha hồ bắt nạt.
Hải bèn đổi giọng, nó phân trần:
- Tui xin lỗi chị. Bị tui với Tính là anh em nên mới quen tiếng như vậy.
Chị người làm lại một lần nữa nhìn Hải như để "đánh giá" xem nó có đáng là bạn của Tính hay không. Chị ta hỏi lại:
- Cậu anh em với cậu Tính sao mà lâu rồi tôi không thấy đến chơi? Anh em ra sao?
Hải lại nói dối:
- Tui ở dưới tỉnh nên đâu có thường đến thăm Tính được. Tui con dì nó.
Bây giờ chị bếp mới chịu tin. Chị nghĩ là bà con thì thiếu gì người giàu, kẻ nghèo. Một người làm nên sung sướng, còn bà con, anh em đều nghèo mạt hay quê mùa cũng không có gì lạ. Vì thế chị gật đầu bảo Hải:
- Được rồi, cậu vô nhà ngồi chơi nhen. Tôi mời cậu chủ lên tiếp cậu.
Hải bước vào ngôi nhà sang trọng với vẻ ngỡ ngàng. Nó ngồi xuống phòng khách, đưa mắt nhìn bâng quơ.
Tính từ phòng học đi ra. Thấy Hải nó reo lên:
- Anh Hải. Vậy mà em tưởng ai.
Thằng Hải nhìn Tính bằng ánh mắt thèm thuồng. Nó không tìm ra đâu một hình ảnh thằng bé đánh giày lam lũ, bẩn thỉu trước kia nữa. Trước mặt Hải là một cậu bé con nhà giàu, ăn trắng mặc trơn, không cùng giai cấp với nó.
Hải làm bộ buồn rầu:
- Tính giàu có rồi quên bạn bè, anh em há?
Tính cười:
- Đâu có. Em có về thăm dì đấy chứ. Làm sao quên được anh? Em vẫn thương dì và mến anh. Những lần em đến đều không có anh ở nhà. Bộ dì không nói lại với anh sao?
Hải lắc đầu:
- Bả đâu có nói gì. Mãi đến bữa nay, bịnh gần chết mới sai anh đi đến em...
Hải ngừng một lát để chờ phản ứng của Tính. Quả nhiên nghe bà Hai bệnh, Tính vội hỏi:
- Dì bệnh sao đó anh?
- Nặng lắm, hình như là thương hàn.
- Mới hôm trước em đến thăm dì vẫn còn khỏe lắm mà?
Hải gật đầu:
- Bị nhiễm gió độc gì đó rồi ngã bệnh luôn. Anh khổ quá mà không biết làm sao.
Tính lo lắng:
- Thế anh đã đưa dì đi nhà thương chưa?
Hải thở hắt ra thiểu não:
- Anh cũng mua thuốc ở tiệm cho bả uống mấy bữa nay.
Tính lo lắng:
- Nguy hiểm lắm. Sao không đưa dì vào nhà thương? Ở đó có bác sĩ người ta chữa cho. Uống thuốc tầm bậy nguy lắm à.
Hải gãi đầu nhăn nhó:
- Khổ quá, bả lại không chịu đi. Bả chỉ đòi em thôi. Bả mê sảng và gọi tên em luôn mồm. Có lẽ bả hối hận những việc làm trước kia với em nên thương em lắm. Đằng khác, nhà cũng chẳng có tiền.
Tính cảm động vô ngần. Nó không ngờ lại có ngày bà Hai thương nó đến thế. Nó nói với Hải:
- Anh ngồi chờ em một tí.
Tính vô phòng, nó lấy con heo đất ra, khẽ nói:
- Thôi heo nhé, tao có việc cần làm nên phải giết mày, không nuôi mày được nữa. Đừng buồn... nghe heo.
Nó hôn nhẹ vào trán con heo đất rồi giáng thẳng xuống nền nhà. Những mảnh vụn tung tóe, nó lượm vội lấy những tờ giấy bạc đã cất được trong bụng con heo. Tính hấp tấp trở ra phòng khách.
Hải thấy Tính trở ra với một nắm giấy bạc thì sáng mắt lên. Nó hỏi:
- Tiền đâu nhiều thế?
Tính đáp:
- Em để ống để dành đó. Bây giờ em gởi anh số tiền nhỏ để anh về lo cho dì.
Nó trao cho Hải 2 ngàn bạc, không đắn đo chút nào. Hải đưa tay run run đỡ xấp bạc. Nó chỉ muốn quay đầu chạy nhanh ra khỏi nhà Tính để mặc tình đùa vui thỏa thích nhưng sợ Tính biết được, Hải cố dằn ham muốn để nói một câu ơn nghĩa:
- Tính tốt quá. bà già mà biết, chắc bả khóc quá.
Tính nói:
- Ăn nhằm gì. Tại mẹ nuôi em không có ở nhà nên em không có tiền. Mai mốt em gởi nữa cho dì.
Hải nuốt nước bọt ; nó nhìn sợi dây chuyền vàng tây sáng lấp lánh nơi cổ Tính, thèm thuồng. Máu du đãng trong người Hải vùng dậy, nó cố dằn, vừa cám ơn Tính vừa quay đi.
Lát chiều học bài xong, Tính xin phép mẹ nuôi đi thăm bà Hai. Nó vừa dục tài xế taxi chạy mau vừa cảm thấy nóng ruột!
Nhưng khi Tính đến nơi thì mới hay là bà Hai không có bệnh hoạn gì cả, bà vẫn ngồi thái bông su tỉnh táo. Tính kêu lên:
- Ủa, dì không có bệnh à dì?
Bà Hai cũng ngạc nhiên không kém:
- Dì bệnh hồi nào đâu? Ai nói với con thế?
Thoáng chốc, Tính hiểu hết cả. Nó hiểu nó đã bị lừa. Nó buồn rầu nói với bà Hai:
- Dì khỏe thế kia, vậy mà anh Hải ảnh nói với con là dì bịnh gần chết.
Nghe nhắc đến tên đứa con trai bất trị, bà Hai giật bắn người. Bà lắp bắp hỏi:
- Nó nói gì với con? Nó phao tin dì bệnh gần chết để xin tiền con phải không?
- Dạ, ảnh nói ảnh không còn tiền để đưa dì đi nhà thương. Con lo quá nên đập ống đưa ảnh hai ngàn.
Người đàn bà ngồi bệch xuống ghế kêu trời:
- Con cái ơi là con cái! Nó dám trù cho tôi chết để tống tiền người ta!
Tính nói:
- Thôi dì đừng buồn nữa. Tại con không biết nên ảnh mới lừa con được. Dì cũng đừng nói lại với ảnh là dì đã biết làm gì.
Một lát Tính ra về, bà Hai nghĩ đến đứa con hư hỏng mà ứa nước mắt. Bà Hai đã có một ý định.
*
Khi Hải về, bà Hai tra hỏi con về chuyện lừa gạt Tính. Thằng bé không chối gì cả, trái lại, nó còn lớn tiếng:
- Chớ nó giàu, tiền để làm gì cho hết. Tui hổng có tiền má phải để cho tui làm ăn với chứ. Tui thấy tiền nó nhiều ghê, má đi xin thêm cho tui đi.
Bà Hai trợn mắt nhìn con:
- Mầy là đồ mất dạy, tao không nhìn mầy là con tao nữa.
Tính cười gằn:
- Bà ở đó mà hổng nhìn.
Quá giận đứa con bạc nghĩa, bà Hai im lặng ứa nước mắt. Hải bỏ đi, nhưng đêm hôm đó nó quyết định đưa một lũ bạn về tra khảo tiền mẹ. Bà Hai chối từ, kháng cự nhưng cả bọn côn đồ hành hung bà đến ngã gục.
Sáng hôm sau, khi ông Ngân ở nhà thương về nói cho Tính biết về người mẹ đáng thương nọ, Tính đã nhận ra bà Hai ngay và nó hấp tấp đi thăm.
Nó ngồi bên giường bà Hai một lúc lâu bà mới tỉnh lại. Thấy Tính, bà ứa nước mắt:
- Tính, con thăm dì đó hả?
Tính khẽ gật đầu, bà Hai lại mệt nhọc nhắm mắt. Tính nghĩ đến gia đình đáng thương của nó. Cha nó đã chết, dì nó bị thương nằm đây còn Hải thì đã bị bắt. Nó chợt có ý định xin cha mẹ nuôi cho bà Hai vào ở trong nhà như người thân để coi sóc gia đình. Nó tin rằng ông bà Ngân sẽ bằng lòng và nó mỉm cười, nụ cười rạng rỡ trong ánh nắng chan hòa.
THU LAN
(Trích từ bán nguyệt san Tuổi Hoa số 154, ra ngày 1-6-1971)