Từ một lúc nào đó, tôi bỗng thấy lờ mờ
một cơn mưa. Mưa trái mùa thật đấy nhưng vẫn mang đầy đủ những gì thuộc về
riêng nó. Tiết cuối chạp, lạnh se da mặt, thêm vào một vài giọt nước lay phay
cho tôi nhiều ý nghĩ về hạnh phúc. Bố tôi thường nói rằng: Những cơn mưa như
thế nầy làm bố nhớ mưa xuân miền Bắc ngày xưa của bố. Từ những ý nghĩ, từ một
cơn mưa và từ câu nói của bố, trí óc tôi có thể tưởng tượng dễ dàng những vẻ
đặc biệt của quê hương mù tăm đó. Sự tưởng tượng không mấy khó đối với một con
bé mê đọc sách như tôi. Tôi có thể đọc sách đến quên ăn quên ngủ vì sách vở đã
vẽ lên trong tim tôi một miền quê hương đầy ước mơ đầy xao động. Miền quê hương
còn trong mơ tưởng, xa nghìn trùng và bằn bặt tăm hơi. Phải nói rằng mù tăm,
phải nói rằng nghìn trùng mơ tưởng vì quê hương đó tôi chưa bao giờ được sống
và mai sau biết đâu tôi mãi mãi không có dịp về thăm.
Quê hương đó có sách báo mô tả, có
nhiều tâm hồn hoài niệm, có đầy những bóng dáng thời còn bé của bố tôi. Cái lạnh
kéo dài, cái rét mướt giăng giăng và cả sự phong phú trên niềm thương đó.
Một thời gian đi qua, một khoảng ngày
không mong đợi. Tôi bình thản lắm trước thời tiết. Tuổi thơ của tôi là một giấc
ngủ ngây ngô cho nên không có gì đáng gọi là vàng ngọc. Cũng vẫn những tình cảm
náo nức rất là con nít đang vọng động trong tôi. Ít ra cũng là một chút gì
trưởng thành. Có thể nói chính sự tưởng tượng của tôi đã giúp tôi rất nhiều.
Và tôi đang tưởng tượng đây:
Nơi đó. Quê tôi có con sông Nguyệt Đức
dàn trải hai bờ cỏ mướt, thả rộng lũy tre làng. Dòng sông in thấp thoáng bóng
dáng bà nội tôi và đôi quang gánh đầy gạo nàng hương xuôi chợ qua cầu. Hai bờ
cỏ mướt, lá mảnh và hoa thêu trên đó, loài thúy cúc tím, loài thủy cúc, hoàng
anh. Với tất cả thiết tha vẫy gọi của hình ảnh bố tôi thơ thẩn bên lũy tre hun
hút sâu. Màu xanh thăm thẳm màu xanh nồng nàn, xanh rất đỗi xanh với nắng dọi
qua khung trời ngả loang loáng thật vàng thật chói nhưng không oi bức, một khía
cạnh nghệ thuật làm sống lại ước mơ thầm.
Phương đó cũng có rừng có núi có lũng
thấp có đồi già. Mùa xuân bắt đầu từ khi rừng mai trổ nụ, hương tết bắt đầu từ
khi vòng trúc thêm xanh. Thiên hạ lũ lượt viếng chùa. Xuân chỉ ở đây trong lòng
người khách thập phương khi bước vào chùa. Xuân trong hương trầm xuân trên cành
lộc. Chùa Long Giáng và cuộc hội hè những tấm áo tứ thân những chiếc khăn mỏ
quạ. Rộn ràng là những cô thiếu nữ. Tết trên mắt tết trên môi. Từng khoảng nhỏ
không gian với hương trầm uyển chuyển. Cỏ mọc len lách trên đường lên chùa.
Bước chân mùa xuân đáp dịu dàng như những bước chiêm bao.
Thiên hạ ăn tết. Tết ở quê hương ngày
còn mơ tưởng tôi có thể hình dung được mặt hồ sáng bạc khi chuyến xe cuối năm
băng qua Trúc Bạch. Chuyến xe có thương yêu nặng chĩu có niềm vui cần được san
sẻ. Bóng tối tỏ rạng những khuôn nhà lặng lờ rõ nét bên những vòng hoa giấy
trước cổng. Chuyến xe về quê làm ấm lòng người. Mặt đường thâu nhỏ và trải đất
đỏ. Màu đất đỏ dễ làm vàng ố đi quần áo bây giờ như một báo hiệu nhiệm mầu. Đã
về đến quê ăn tết.
Và rồi đi chùa, viếng thăm xông đất.
Trầm trồ khen cặp đối đỏ cây nêu xanh với chiếc khánh lửng lơ.. Người dân trong
làng Tiền An sống lam lũ bên dòng Nguyệt Đức dẹp quang gánh xếp lại việc mùa
vui chơi hè hội suốt tháng giêng. Những xôn xao những kiểu cách làm đẹp cho mùa
xuân. Vùng quê hương nghe ra cũ kỹ nhưng sao tôi nghe mê nghe bận bịu cả những
lúc đầu não muốn vô tư.
Quê hương chỉ có vậy mà mời gọi mà
thiết tha. Tết còn là tất cả. Tết là mơ ước đoàn tụ, là tình cảm dễ biểu lộ, là
háo hức con nít, là đắn đo người lớn. Chỉ có tết để về quê và nếu không về thì
để nghĩ để tưởng. Không được về quê ăn tết buồn không gì bằng.
Quê hương mơ tưởng ơi! Hãy nghĩ đến
tôi đến bố tôi những người ăn tết xa quê hương. Hãy để dành phần cho chúng tôi.
Hãy nhớ đến tôi như tôi đã mơ ước được thấy lại Quê hương.
Tiền An với dòng Nguyệt Đức của Ninh
Bắc hiền hòa và nghệ sĩ. Mùa xuân biết có đợi tôi không?!
NHÃ
ĐẢO
(Trích
từ bán nguyệt san Tuổi Hoa số 217-218, Xuân Giáp Dần, ra ngày 15-1 và 1-2-1974)
