Mới đọc qua đề, chắc hẳn nhiều bạn ngạc nhiên lắm. Làm gì có con cáo hay nhím nào với chiếc mỏ như vịt bao giờ. Nhím là nhím, cáo là cáo và vịt là vịt chứ tại sao vừa nửa con thú này lại nửa con thú nọ, lẫn lộn với nhau như vậy? Thế nhưng, đây là hai con vật thật và sống trong thời đại chúng ta chứ không phải chuyện thần thoại đâu.
Thật thế, các khoa học gia cùng một số người khác cho rằng tổ tiên chúng thuộc loại đa giống, hay nói cho rõ hơn, mang hình dáng của loài bò sát, có vú kiêm loài chim. Nhưng theo nhiều nhà động vật học thì ngay từ nguyên đại đệ II, cách đây chừng một trăm tám chục triệu năm, chúng đã xuất hiện trên trái đất, và chỉ được công nhận như loài bò sát mà thôi.
Với đặc tính chung là rất nhút nhát, chuyên hoạt động về đêm, chúng không sinh con mà lại đẻ một hay hai (họa hoằn lắm mới ba) trứng mầu trắng, dài chừng hai phân, do một lớp màng bao bọc bên trong lần vỏ cứng và nuôi con bằng sữa. Chúng ăn sâu bọ, mối, côn trùng, nòng nọc, tôm, cua, ốc cùng những con cá nhỏ dưới hồ, ao, lạch, đầm lầy, khe suối tại vùng rừng núi Úc Châu cùng các quần đảo miền Nam Thái Bình Dương. Người ta phân ra hai loại:
- Con cáo mỏ vịt sống cả trên cạn lẫn dưới nước, năng gặp nhất tại Úc ở vùng Vitoria, Queenland, Nouvelles-Galles và đảo Tasmania. Sở dĩ nó mang tên này là vì toàn thân, suốt từ đầu tới đuôi đều bao phủ một lớp lông rậm hung hung nâu xám như cáo, đặc biệt là đầu và chiếc mỏ mầu vàng, khum khum giống vịt, với lỗ mũi nhỏ nhô lên chính giữa phía trên. Mỏ này được một làn da mỏng che chở giúp nó nhận ra mùi vị con mồi. Hai mắt và lỗ tai bé tí cũng do một lớp da che kín mỗi khi nó lặn xuống nước kiếm ăn. Riêng chiếc đuôi dầy, to, rất khỏe, dài chừng mười lăm phân, chỉ bằng một phần tư thân mình. Giữa năm móng vuốt sắc bén ở mỗi chân là một lớp màng mỏng nối liền với nhau. Màng này gấp nếp lại được để lúc cần thì đào đất, bằng không, nó trở thành mái chèo khi bơi lội. Nguy hiểm nhất là dưới mỗi bàn chân, xen kẽ những móng vuốt có một cái ngạnh chứa đầy chất độc là vũ khí tự vệ duy nhất giúp nó chống lại kẻ thù.
Cáo mỏ vịt đực dài sáu mươi phân, lớn hơn con cái chút đỉnh, nặng từ tám, chín tới mười bẩy lí lô, ăn rất khỏe. Người ta thấy một con cái nuôi trong vườn bách thú đã "xực" hết một kí lô côn trùng, tôm, cua, cá suốt đêm mà vẫn không đủ.
Hầu như suốt ngày cáo mỏ vịt chỉ lo bơi lội kiếm ăn hay đào hầm bên cạnh bờ nước dài từ bốn tới mười tám hoặc ba chục thước, rồi dùng đuôi trát nhẵn hai bên bờ đường hầm. Dĩ nhiên đây là công việc của con đực xây tổ ấm, nhưng khi con cái sắp đẻ, thì nó lại tự chọn một hầm khác do chính nó sửa soạn, đoạn tha rác rưởi, lá cây cùng mọi thứ rễ về làm nệm. Sau đó, nó bít kín lại bằng đất, với mục đích đánh lạc hướng kẻ thù và nhất là giữ cho nhiệt độ bên trong luôn luôn ẩm ướt, rồi ở đó để ấp trứng trong vòng hai tuần lễ trứng mới nở. Thời gian này, sữa bắt đầu tiết ra ở vú để nuôi con, vì chúng không mở mắt trong ba tháng. Mẹ chúng chăm nuôi mãi tới tháng thứ sáu là lúc đủ sức mới được mẹ dẫn theo đi kiếm ăn. Điểm lạ lùng là dù ở dưới nước, chúng vẫn bú sữa mẹ được.
Giống hệt như vịt, khi ở dưới nước, cáo mỏ vịt có thể cắm đầu xuống sâu để mò thức ăn trong vòng một phút, sau đó nó mới ngóc lên để thở.
ĐẶNG HOÀNG
(Trích tuần báo Thiếu Nhi số 43, ra ngày 18-6-1972)
Không có nhận xét nào:
Không cho phép có nhận xét mới.