Năm ấy, Thủy mới lên bảy.
Thủy là con út một gia đình có ba con. Trên Thủy có một chị gái lên chín, và
một anh trai lên tám. Cả ba anh em sàn sàn bằng nhau vì hơn kém nhau có một
tuổi. Những khi sắp hàng theo chân cậu mợ đi chơi, hoặc đứng cho thợ chụp hình,
chỉ cao thấp hơn nhau có nửa mái đầu. Bởi thế ba anh em Thủy cùng nghịch ngơm
ngang nhau, chân tay không mấy lúc nghỉ yên, phá phách, chòng ghẹo nhau chí
chóe suốt ngày.
Đến nỗi nhiều khi má Thủy
thấy chóng mặt, phải ôm đầu mà hét:
- Chúng mày làm tao hoa cả
mắt! Nghịch ngợm quá không chịu được!
Nguy nhất là những lúc má
hét lên như thế mà có ba ở nhà. Ba của Thủy ít khi đánh con, hay tha thứ những
nghịch ngợm của tuổi trẻ. Nhưng khi đã nghe má Thủy hét, thì ba Thủy như bị náo
động thần kinh và rất dễ nổi khùng. Mà ba đã nổi khùng thì chắc chắn ăn đòn cả
lũ. Thế nào cũng được gọi lên, nằm úp mặt xuống phản, hai tay buông xuôi song
song cả ba đứa.
Rồi ba giận dữ đi tìm roi,
lúc ấy má lại thấy sợ, như chính mình sắp bị đòn. Người hoảng hốt nói:
- Dạ dạ, để tôi kiếm roi
cho. Mình cứ ngồi yên trên nhà rồi em mang lên.
Nằm trên giường cả ba lo
ngay ngáy, thịt nổi gai lên vì nghĩ đến cái đau khi ngọn roi quất trên mông.
Thủy nghe rõ tiếng má lục lọi ở dưới bếp. Má đương kiếm roi! Nhưng hình như má
muốn kéo dài thời gian ấy ra một chút hòng ba nguôi bớt giận. Chờ lâu ba sốt
ruột hỏi:
- Roi đâu? Sao lâu thế?
Lúc ấy má mới hấp tấp chạy
lên, đem một thanh nứa mỏng đưa ba, và thì thào:
- Dọa con thôi nhé. Đừng
đánh đau quá, tội nghiệp con!
Không nói một tiếng, ba quất
xuống một roi.
- Ối con lạy ba!
Anh của Thủy vội kêu lên.
Thật ra lằn roi chẳng đụng đến anh ta chút nào. Anh đã khôn ngoan nằm ngay ở
phía trong, đùn Thủy nằm giữa và chị Thủy nằm ngoài cùng. Ngọn roi vút xuống
chỉ đau người nằm ngoài mà thôi. Thủy gầy hơn hai anh chị, lại cố nằm ép xuống
giường nên lằn roi chỉ vừa đụng khẽ ; còn anh Thủy nằm sát tay cậu, cuối roi,
nên chẳng mùi mẵn gì. Nhưng cứ nghe tiếng roi quất, anh lại vờ nhổm lên kêu:
- Ối! Con lạy ba.
Làm má phải xót xa xin hộ:
- Thôi ba tha cho các con.
Ba ra oai thêm một roi nữa.
Chiếc roi của má hình như đã được tính toán trước, bao giờ cũng chỉ đến roi thứ
ba là gãy đôi. Ba quăng đi nói:
- Lần sau kiếm sẵn cái roi
mây để đấy cho tôi.
Sau những trận đòn như thế,
trong nhà im lặng hẳn được một lúc, cho đến khi ba Thủy đi làm, và má lúi húi ở
dưới bếp.
*
Khi câu chuyện có liên can
đến hộp mứt ngũ vị xảy ra thì Thủy sắp sửa thêm lên một tuổi.
Hôm ấy đã là ngày giáp năm
rồi. Quang cảnh sửa soạn đón mừng ngày đầu xuân càng có vẻ tưng bừng nhộn nhịp.
Má của Thủy tính đốt ngón tay đã lo mua bán trang hoàng và xếp đặt mọi thứ, và
tất tả lên phố mua cho mỗi đứa một bộ quần áo mới.
Khi đi, má dặn Thủy ở nhà
trông nhà với u già, và phải học một bài học thuộc lòng ba đã đánh dấu. U già
mắc dọn dẹp dưới bếp, chỉ có mình Thủy trên nhà. Ngồi học lúc ấy thực không
yên. Nó ngứa ngáy chân tay thế nào, và hình như ma quỉ xúm nhau lại mà xúi dục
Thủy hãy bỏ mặc cuốn sách đấy để đi lục lọi mọi xó xỉnh, mong có tìm kiếm được
cái gì mới lạ không. Ngày tết má mua sắm nhiều thứ, hẳn có thứ má còn giấu chưa
cho biết. Nhất là ở cái tủ gần bàn ăn, hình như Thủy có ngửi thấy phảng phất
một mùi thơm là lạ! Thủy nheo mũi lại, có cảm giác mơ hồ trong tiềm thức rằng
đâu đây có giấu một thứ gì ngon lắm.
Thủy liền mở tủ, lục mãi
dưới ngăn cuối cùng mới thấy một hộp bọc giấy đỏ. Ồ thôi đúng là hộp mứt rồi.
Hộp mứt ngũ vị, chia ra làm năm ngăn, mỗi ngăn đựng một thứ : nào hồng, táo,
hạt sen, đủ thứ. Ôi chao! Hộp mứt coi mới đẹp làm sao. Những ngăn mứt đầy ăm ắp,
thơm phức mùi đường ngọt. Thủy mân mê từng thứ, ngửi từng thứ, và nước miếng cứ
ứa ra. Thèm quá! Và Thủy nghĩ thầm : giá bây giờ ăn mỗi thứ một miếng nhỉ! Chắc
là ngon lắm. Bị cám dỗ Thủy nhủ thầm trong lòng : Nếm thử mỗi thứ một miếng
chắc cũng chẳng ai hay.
Thế rồi Thủy chọn ăn một
miếng rồi hai miếng, rồi ba, bốn, năm miếng. Chà, cái thứ mứt sen mới ngọt, mứt
hồng mới dẻo, và mứt lạc mới bùi làm sao chứ! Ngon thiệt! Thủy làm thêm một lần
nữa. Khốn nỗi (miếng ngon chưa đã miệng thèm), ăn rồi, Thủy lại cứ muốn ăn nữa!
Hồi ấy Thủy chưa có đủ trí suy luận kiểu người lớn như bây giờ để mà nghĩ rằng
: khát vọng của con người chẳng bao giờ no đủ. Thị dục của ta, càng nếm mùi
càng say sưa, khao khát, cũng như những miếng mứt thơm ngon này, ăn rồi Thủy
không còn đủ nghị lực nhịn thèm mà đứng lên nữa!
Cho nên Thủy lại nghĩ rằng :
hộp mứt còn đầy, ta làm thêm một tuần nữa. Vừa ăn, Thủy vừa nghĩ đến cái tài
khéo của những người làm mứt. Phải chi má cũng biết làm như thế này nhỉ. Để
thỉnh thoảng má lại làm cho mà ăn. Hộp mứt này má đã mua ở trên phố chẳng biết
bao nhiêu tiền? Chắc đắt lắm! Ý hẳn má mua để đến tết bày cỗ, hay để biếu ai?
Ừ, nếu má biếu ai thì hoài quá! Mải nghĩ lan man đến khi nhìn lại, Thủy mới
giật mình thấy hộp mứt đã vơi lưng lửng. Lần này Thủy đành thôi vậy, mà bên
ngoài chợt Thủy cũng nghe tiếng anh chị của Thủy đã về. Hình như cả má nữa.
Thủy vội vàng đậy hộp mứt lại, đóng ngăn kéo tủ, phủi mép, rồi hết sức làm mặt
thản nhiên chạy ra ngoài.
*
Mới thấy mặt Thủy, chị của
Thủy đã hỏi:
- Thủy, mày làm sao thế? Coi
kìa, cái mặt đỏ gay!
Có lẽ mặt Thủy đỏ thật. Thủy
hãy còn xúc động vì tí nữa bị bắt quả tang ăn vụng, lương tâm không yên nên tim
đập rộn ràng. Thủy cảm thấy máu bốc rần rần lên tai. Tuy nhiên Thủy cũng ấp úng
đáp:
- Không, Thủy có làm sao
đâu!
Anh chị của Thủy đến gần
quan sát từ môi miệng đến ngón tay Thủy, bỗng khám phá một chút đường còn dính
lại, Chị Thủy trợn mắt hỏi:
- Thôi chết, mày vừa ăn mứt
phải không?
Thủy cãi:
- Mứt nào?
- Mứt của má mới mang về hồi
sáng nay mà. Phải mày ăn không?
Không quen nói dối, Thủy cuống
quá đành cúi đầu thú nhận:
- Thủy chỉ ăn thử có một tí
thôi mà!
Mắt của chị Thủy sáng ngay
lên. Chị đã bắt nọn đúng! Và một ý nghĩ tinh nghịch thoáng hiện, nên chị giả bộ
kêu lên:
- Thôi mày chết rồi Thủy ơi!
Thủy năn nỉ nói:
- Em lạy chị, chị đừng mách
má kẻo em phải đòn mất.
Chị lắc đầu:
- Không, chị không mách đâu.
Nhưng mày sắp chết đến nơi mất rồi!
Thủy lo sợ hỏi:
- Tại sao hả chị?
- Khốn nạn quá! Thế ra mày
không biết hộp mứt ấy là má để đánh bẫy chuột ư? Má đã trộn thuốc giết chuột
vào đó và vẫn dặn chúng tao đừng có mó vào đó mà chết.
Thủy mếu mào:
- Thực ư chị?
- Chứ lại không thực! Chỉ
vài giờ nữa là chết thôi.
Anh của Thủy chắc đoán ngay
được đó là một trò chơi tinh quái, nên anh phụ họa ngay vào. Anh vờ sụt sịt kéo
vạt áo lau nước mắt cá sấu, nói:
- Tội nghiệp em quá! Em Thủy
ơi!
Chị Thủy cũng rầu rầu tiếp:
- Ừ, chị thương em chị quá.
Bây giờ biết làm thế nào? Em nghe trong mình có thấy khác gì chưa hở Thủy?
Thủy bắt đầu khóc thực sự:
- Có… Em thấy hình như muốn
đau bụng chị ạ!
- Vậy thì em sửa soạn đi
thôi. Thuốc giết chuột bắt đầu ngấm rồi đấy. Để chị và anh đi kiếm bác sĩ đến…
may ra còn kịp!
Rồi họ nháy nhau lủi mất.
Chắc chắn họ kéo nhau ra một góc vườn để cười thích chí với nhau.
*
Nhưng lúc ấy Thủy lo sợ vô
cùng. Chao ôi! Thủy sắp chết! Mà phải chết ngay giữa cái tuổi hoa niên, trong
bầu không khí tưng bừng của ngày đầu xuân sắp tới này! Nước mắt chảy ròng ròng,
Thủy nghĩ đến ba má, đến những cái hôn âu yếm của má, đến vòng tay trìu mến của
ba. Sao lúc này Thủy thấy thương ba má ghê đi. Rồi Thủy lại nhớ đến lớp học,
đến cô giáo, đến các bạn. Cô giáo thật hiền, và chúng bạn thật vui! Thủy đâm ra
tiếc sách vở, nhớ những giờ học, giờ chơi đến xót xa… Thủy cũng không quên u
già. Ừ, vú ở với má từ hồi má còn con gái. Vú đã săn sóc anh em Thủy và cưng
chiều Thủy còn hơn má nữa. Thủy vẫn ngồi gọn trong lòng vú, nhìn ngọn lửa reo
vui trên bếp, nghe vú kể chuyện ngày xưa.
Thế mà bây giờ Thủy sắp phải
từ biệt tất cả, thì thử hỏi còn nỗi đau buồn nào to lớn cho bằng! Nước mắt Thủy
tuôn ra nhòe nhoẹt. Thủy thấy cần phải làm một việc gì trước khi cái món thuốc
chuột nó tác hại trong cơ thể. Chả hạn như viết cho ba má mấy chữ để xin lỗi ba
má những lỗi lầm Thủy đã phạm trong đó có cả tội… ăn vụng!
Thủy bèn lấy giấy bút ra,
vừa sụt sịt vừa viết nguệch ngoạc những điều cần nói với mọi người thân yêu. Và
Thủy xin để lại:
… Chiếc vòng màu cẩm thạch
cho chị Thủy.
… Hộp bút chì màu cho anh
Thủy.
… Con búp bê cho mợ.
… Cây viết Bic cho cậu.
… Và cái khăn tay cho u già.
Thủy muốn viết thật nhiều,
nhiều nữa. Nhưng tay Thủy như muốn run lên. Thôi đích thực là thứ thuốc giết
chuột tai hại kia đã ngấm đến lục phủ ngũ tạng Thủy rồi. Thủy gục đầu trên bàn
mà thổn thức.
Giữa lúc ấy thì bác Thủy rẽ
vào chơi. Bác Thủy không có con nên bác cưng tụi anh em Thủy lắm. Bác đã có
tuổi, về hưu, nên rỗi rãi hay lại chơi luôn. Thấy Thủy gục đầu trên mảnh giấy
ngồi khóc, bác ngạc nhiên hỏi:
- Sao mà khóc vậy cháu?
Thủy càng khóc ròng. Mãi
Thủy mới nghẹn ngào nói:
- Cháu sắp chết bác ạ… Cháu
đương chờ bác sĩ tới mà chờ mãi không thấy.
- Cháu sắp chết? Cháu nói gì
kỳ khôi vậy cháu?
- Dạ, thưa cháu đã ăn lầm
phải thuốc giết chuột!
- Thuốc giết chuột nào? Mà
cháu có phải là chuột đâu! Ai bảo cháu sắp chết?
- Dạ, thực đó bác ạ! Nên
cháu đang viết thư để lại cho ba má cháu đây.
- A, cháu lại viết cả thư
cho ba má cháu nữa?
Bác Thủy rơi từ ngạc nhiên
này đến ngạc nhiên nọ. Cuối cùng bác bế xốc Thủy lên, đem vào trong nhà tìm má.
Má Thủy hỏi đầu đuôi mới rõ
ràng câu chuyện. Má giận quá vừa mắng Thủy, vừa gọi anh chị Thủy bắt vào hỏi
tội. Sau đó má bắt cả ba nằm thẳng trên giường. Lần này má đặt sẵn chiếc roi
mây bên cạnh, chờ ba về. Cũng may bác Thủy còn đó. Bác bày mưu cho anh em Thủy
cứ nằm đấy ngủ một giấc và khi ba về, bác xin hộ. Nhờ đó mà anh em Thủy khỏi bị
một trận đòn tất niên.
*
Nhưng cũng từ bấy đến nay,
đã có trên mười năm qua, Thủy không bao giờ quên được câu chuyện hộp mứt ngũ
vị, hằng tâm niệm rằng tội mê ăn uống cũng là một tội nặng, đôi khi đưa đến
nhiều mối tội khác… và định thức chân xác của đời người là phải luôn luôn tiến
bước trên con đường ngay thẳng, xa lánh những dục vọng có thể làm cho mình mê
muội mà sa ngã.
Bích Thủy
(Trích từ bán nguyệt san Tuổi Hoa Xuân Đinh Mùi,1967)
