Ốc sên là một con vật lạ lùng. Nó có thể sống trên đỉnh núi cao, vùi mình trong vùng sa mạc nóng bỏng, ẩn mình trong rừng sâu thuộc miền nhiều mưa lũ. Người ta bắt gặp ốc sên ở khắp nơi : trên ngọn Everest cao 8945m, người ta có thể thấy ốc sên ở sa mạc Sahara mênh mông, ốc sên cũng có mặt ở rừng rậm Phi châu. Ốc sên là một con vật vừa phá hoại lại vừa có ích. Nó tàn phá vườn rau nhưng trái lại thịt của nó ăn rất ngon, nó còn là một con vật thí nghiệm dùng trong khoa học.
Giống ốc sên sống trên mặt đất ra đời cách đây nhiều triệu năm và có mặt ở khắp nơi. Tất cả có lối 18.000 loại khác nhau.
Con ốc sên mà ta hay gặp thường ngày quả là một con vật phi thường. Trong thân thể nó không có một đốt xương nào cả mà chỉ là thịt và thịt mà thôi. Dù nhỏ nhắn mảnh mai, nhưng loại Helix pomatia, một loại ốc sên thịt ăn rất ngon, có thể chở nổi một sức nặng gấp 200 lần. Theo tỷ lệ đó thì một thiếu nhi nặng 40kg phải vác nổi một tảng đá nặng 360kg và kéo nổi một chiếc xe nặng 3,6 tấn.
Ốc sên ngủ rất nhiều, khi mùa đông chưa đến, nó đã bắt đầu ngủ giấc đông miên dài đến sáu hay bảy tháng trời. Ngoài ra, khi thấy một chút tia nắng mặt trời, ốc sên vội thu mình vào vỏ vì sợ bị hong khô thân mình, và khi trời mưa cũng vậy, ốc sên lập tức thu mình lại để ngủ. Ốc sên có thể ngủ một giấc hay ngủ suốt nhiều ngày liên tiếp trong lớp vỏ sau lớp nước nhờn. Ốc sên ở sa mạc có thói quen ngủ lâu kinh khủng, nó có thể ngủ một giấc li bì suốt ba hay bốn năm trường.
Khi di chuyển, ốc sên là một con vật thướt tha, yểu điệu trông thực đẹp mắt. Thân hình vặn vẹo của nó thay đổi màu sắc từ màu xám đến màu bạc, lướt nhẹ nhàng dường như không cần đến một chút cố gắng. Những bắp thịt nhỏ bé co rút nhịp nhàng như làn sóng điện, và như thế thân hình của ốc sên từ từ tiến tới.
Bất cứ đi đến đâu, ốc sên cũng tạo ra một lớp màn phía dưới để bảo vệ nó. Tấm màn này không có màu sắc và vô cùng hữu hiệu đến nỗi ốc sên có thể bò dọc theo lưỡi dao cạo bén ngót mà không hề bị một vết trầy nào cả.
Trong cuộc sống hàng ngày, ốc sên rất cần sự ẩm ướt. Sự ẩm ướt là yếu tố cần thiết cho thân thể của ốc sên, sự ẩm ướt cần thiết trên đường đi lại, sự ẩm ướt còn cần thiết để nuôi sống các mầm non là món mà ốc sên ưa thích nhất. Đến tháng tư, tháng năm, khi thời tiết dịu, và khi cơn mưa đầu mùa bắt đầu tắm ướt phong cảnh, ốc sên choàng thức giấc, cái đầu nhỏ nhắn của nó bắt đầu nhô ra khỏi vỏ cứng, các vòi của nó rà khắp đó đây để xem có gì ăn được. Cặp sừng trên có thể kéo dài đến ba phần tư đốt (1) hay hơn nữa, trên cặp sừng này là mắt của ốc sên ; ở sừng dưới, ngắn hơn, là cơ quan xúc giác hết sức tinh.
Bữa ăn đầu tiên tiêu hóa xong, ốc sên cảm thấy đói, thân hình của nó lại bắt đầu vươn ra khỏi vỏ. Thân hình của ốc sên dài khoảng 3 đốt (1), to một phần tư đốt (1). Ốc sên cận thị rất nặng, nó không thể nhìn xa được, nhưng nhờ thích giác cực mạnh có thể bù trừ cho thị giác cực kỳ yếu kém của nó. Thính giác cực nhạy giúp cho ốc sên bắt đầu hoạt động. Dù miệng của nó chỉ to bằng đầu kim gút nhưng có đến 25.600 cái răng bé tí nhưng cực kỳ hữu hiệu. Ta cứ thử nhốt ốc sên vào trong một hộp giấy, chẳng bao lâu sau, ốc sên sẽ dùng hàm răng tí ti này cắn rách hộp để chui ra. Nếu răng của ốc sên bị mòn hay gẫy, răng khác sẽ mọc lên thay liền cũng dễ dàng như khi ốc sên thay vỏ.
Thường thường ốc sên ăn vào ban đêm, nhưng các ngày có mây bay, những ngày có mưa nhẹ lất phất bay cũng là thời gian rất thuận tiện và ốc sên sẽ bò khi ăn. Khi ăn, ốc sên ăn không ngừng. Còn những lúc khác, ốc sên thu mình ẩn kín trong lớp vỏ để trốn ánh nắng.
Mỗi năm hai lần, một lần vào mùa xuân, một lần vào mùa thu, ốc sên đột nhiên ngưng ăn và đi lang thang không ngừng. Râu của nó vươn ra phía trước quờ quạng tìm kiếm khắp nơi. Ốc sên đang trên đường đi tìm bạn. Ốc sên là loài lưỡng tính, có 2 bộ phận sinh dục ở cổ, ngay phía bên phải.
Cưu mang mười lăm ngày, ốc sên sẽ đi tìm nơi sinh sản. Ốc sên đào một lỗ nhỏ ở gốc cây hoặc giữa đám cỏ gần nơi có thức ăn. Sau mười hai tiếng đồng hồ, ốc sên sẽ để lại đó 25 trứng nhỏ bé. Sinh xong, ốc sên lấp dấu và bỏ trứng ốc sên ở đó.
Ba hay bốn tuần lễ sau, trứng sẽ nở ra ốc sên con. Mới ra đời, ốc sên con tuy nhỏ bé nhưng đã có hình dạng gần hoàn hảo rồi, nhưng vỏ của nó chỉ mỏng mỏng như tờ giấy. Ngay khi vừa ra đời, ốc sên con đã đầy đủ khả năng để đương đầu với cuộc sống. Nó bắt đầu bò ra khỏi vỏ, tự tìm lấy thức ăn và tự biết tìm nơi ẩn trú khi cần. Vừa mở mắt chào đời, ốc sên đã có ngay cái đặc tính di truyền là sợ mặt trời, nó chỉ đi lại vào ban đêm.
Mỗi năm ốc sên lớn thêm độ một phần mười đốt (1) ở ngoài vỏ. Mức lớn và lối sinh sống của ốc sên hoàn toàn tùy thuộc vào thời tiết và việc ăn uống. Ở Pháp, người ta bắt ốc sên hoài, chỉ để cho chúng sống lâu nhất là hai năm do đó ít gặp được ốc sên to lớn. Tuy nhiên, thỉnh thoảng người ta cũng tìm thấy ở Pháp những con ốc sên khổng lồ, do người ta mua từ nhiều nơi khác chở về, vì ở các nơi đó người ta để cho ốc sên sống lâu hơn.
Dù lớn dù nhỏ gì, ốc sên cũng là một món ăn ngon miệng. Mỗi năm ở Pháp người ta thưởng thức lối 250 triệu con ốc. Ốc được nấu nướng một cách khéo léo trở thành một món ăn vô cùng ngon miệng. Ở Mỹ, mỗi năm người ta ăn hết 24,8 triệu con ốc mà phần nhiều là ốc nhập cảng.
Mỗi lần vào mùa Xuân, trường Y Khoa Ba Lê mua cả mấy trăm cân ốc. Số ốc này được đem nuôi ở nhiệt độ thấp để cho hơn 100 chuyên viên nghiên cứu. Ốc sên giúp ích rất nhiều cho khoa học. Nghiên cứu các dịch vị của nó tiết ra, các nhà khoa học đạt được những bước tiến quan trọng trong việc tìm hiểu các chất kích thích tố (hormone). Nghiên cứu máu và chuẩn độ nước tiểu của chúng, người ta còn tìm hiểu được vài loại ung thư.
Quả thật ốc sên là một con vật lạ lùng.
NGUYỄN HÙNG TRÁC
(Trích tuần báo Thiếu Nhi số 98, ra ngày 15-7-1973)
___________
(1) Inch : đốt, đơn vị đo chiều dài của các quốc gia nói tiếng Anh, dài 2,54cm
Không có nhận xét nào:
Không cho phép có nhận xét mới.