Trời bắt đầu nổi giông! Từng
lớp mây đen ồ ạt kéo về chăng kín bầu trời của buổi chiều nơi thành phố. Tôi lo
ngại nhìn đoạn đường về nhà còn khá xa, và thầm tiếc đã không mang áo tơi theo
khi tin tưởng nơi ánh nắng gay gắt rực rỡ ban trưa lúc đi học.
Những hạt mưa nặng nước đã
bắt đầu rơi xuống, mỗi lúc một nhanh hơn! “Như thế này thì đành là không thể
dầm mưa chạy về nhà được!” Tôi nghĩ, rồi ôm cặp phóng nhanh vào mái hiên của
ngôi nhà gần đó.
“Yên vị” trong một nơi tương
đối an ổn so với cơn mưa ngoài trời, tôi rút khăn lau mặt và mái tóc ướt nước
xong đưa mắt nhìn ra đường. Cơn mưa đổ ập đến thình lình làm khu phố mất hẳn vẻ
thư thả hằng ngày của giờ tan việc. Những chiếc xe hơi, xe gắn máy phóng vội
vã, những bác phu cyclo gò lưng cố đạp chiếc xe dưới làn mưa và sức gió, vài
người khách dù có áo tơi hay không cũng tạt vào tạm trú dưới những mái hiên hai
bên khu phố. Hối hả, dập dồn!... Rồi bộ mặt thành phố như tạm lắng đọng chờ cho
qua sự ồ ạt của không gian.
Đang nhìn mông lung, tầm mắt
tôi bỗng chăm chú vào chiếc bóng nhỏ của một người từ ngoài đường chạy nhanh
vào chỗ tôi đứng. Vấp phải một chỗ trơn, cái hình vóc yếu đuối đó loạng choạng
suýt ngã, nhưng rồi gượng ngay được. Tôi thở phào! Cùng một lúc với tiếng thở
của cậu bé (Vâng, đó là một đứa bé trai, khoảng 12 hoặc 13 tuổi).
Dù ánh mắt tôi vẫn tò mò
nhìn vào, cậu bé hình như không chú ý gì đến chung quanh. Toàn thân ướt sũng
nước, cậu chỉ khẽ lúc lắc mái tóc, rồi chuyển mảnh nylon đang bọc vật gì cầm ở
tay ra trước mặt. Vuốt nhẹ cho những giọt nước đọng phía ngoài rơi xuống, cậu
bé cẩn thận mở mảnh nylon để lộ bên trong một vài tờ nhật báo. Thì ra cậu bé
bán báo. Nhìn số báo ít ỏi còn lại, dáng cậu bé hình như vui vui. Gói vội vàng
lại như cũ, cậu ngồi phệt xuống nền gạch rồi móc trong túi quần ra một nắm
tiến, lẩm nhẩm đếm. Một lúc sau, như thấy kết quả “tài chánh khả quan”, cậu bé
gục gặc đầu đoạn cuộn tròn tiền nhét vào túi. Lúc này, cậu bé mới có thì giờ
nhìn đến “ngoại cảnh”. Cậu ngẩng lên, gương mặt rạng rỡ chạm ngay vào ánh mắt
tôi và tôi thoáng giật mình. Ô! Thằng bé “hoang đàng” ngày nào đây mà…!
Đứa bé ấy đến xóm tôi vào
khoảng thời gian cách đây hai tháng. Không ai biết đích xác nó từ đâu đến và
cũng không ai biết nó tên là gì. Cái “mỹ danh” hoang đàng là do các bà hàng xóm
và lũ trẻ con đặt ra khi dùng nó để làm đề tài cho mỗi mẩu chuyện. Một buổi
sáng, mở cửa nhà tôi đã thấy nó nằm co quắp trên chiếc sập nơi mái hiên. Cái
dáng nằm của nó thật là khổ sở! Một tay luồn dưới đầu, một tay thu vào, hai
chân co lên gần tận ngực. Nghe động nó giật mình ngồi vụt dậy dụi mắt nhìn tôi,
và tôi vẫn im lặng ngắm nó. Cái khuôn mặt đen đủi, gầy ốm của nó hầu như bị che
đi một phần ba dưới mái tóc bù xù, dài thậm thượt. Ẩn hiện dưới cái “rèm” đen
đó là đôi mắt lờ đờ, mất hết vẻ tinh anh mà đáng lý ra phải tràn đầy so với lứa
tuổi của nó. Thấy tôi nhìn chằm chằm, nó mấp máy cặp môi khô nứt như muốn nói
gì, rồi lại thôi. Trên khuôn mặt hốc hác nhưng vẫn còn giữ được nét trẻ thơ,
tôi đọc thấy sự câm nín, buồn phiền, chịu đựng.
Nó lặng lẽ bỏ chân xuống
đất, đôi tay khẳng khiu đưa lên vò bộ tóc rối (hình như là một thói quen). Rồi
cũng vẫn thái độ im lìm, nó rời bỏ mái hiên nhà tôi, thẳng ra lộ. Manh áo
chemise trắng đã sờn rách nhiều chỗ và ngả thành một màu bẩn mắt không tên,
cùng chiếc quần cộc màu đen đong đưa theo bước đi của cặp chân ốm yếu như hai
ống sậy, ngần ấy thứ càng tô đậm thêm nét tiều tụy của thân hình nó.
Dần dần, hình ảnh thằng bé
vô danh trở nên quen thuộc với khu xóm nhỏ. Người ta gặp nó ở khắp mọi nơi. Ở
lề đường, trong quán ăn, ngoài máy nước… đâu đâu cũng có bóng nó thoắt biến
thoắt hiện. Chỗ ngủ của nó là mái hiên của mọi nhà và thức ăn hằng ngày là
những của thừa thãi mà người ta bố thí cho. Tuy thế, nó chưa hẳn là một đứa bé
ăn mày! Vì bù với sự bố thí đó nó cũng đã phải đổi lại bằng những công việc vụn
vặt, như khênh vài đôi nước, nhổ một đám cỏ, đổ ít thùng rác v.v… Có một điều
lạ là không ai biết rõ ràng về lai lịch của nó. Bản tính trẻ thơ thường là dễ
bộc lộ, nhất là trong hoàn cảnh nó thì lại càng dễ cho người khác cảm thương.
Nhưng không! Hình như cái thân phận khốn khổ đeo đẳng vào người quá sớm làm
tính tình nó trở nên khô khan, cằn cỗi. Nó lầm lì làm mọi việc người ta nhờ,
xong rồi thì ăn, ăn xong tìm chỗ ngủ hay lảng đi đâu đó. Có nhiều người tò mò,
cố ý gạn hỏi về xuất xứ, nó chỉ đáp bằng một giọng cộc lốc, dấm dẳng “Ở nhà mồ
côi ra!”. Thế rồi thôi. Và người ta suy đoán rằng nó là một đứa bé không được
may mắn còn bố mẹ, sống nhờ hột cơm của Viện Cô Nhi và khi không chịu được cảnh
sống bó buộc thì trốn ra. Cho đến cái tên, nó cũng chỉ đáp lại bằng cái lắc đầu
và thản nhiên chấp nhận “mỹ danh” hoang đàng do mọi người đặt cho.
Thời gian trôi qua khoảng
hơn tháng, đột nhiên nó lại biến mất dạng. Cũng như lúc đến, nó đi một cách
lặng lẽ và chẳng ai biết rõ nguyên do. Người trong xóm lại bàn tán, suy đoán và
cuối cùng họ kết luận rằng : nó đã tìm được một khu xóm mới và đến đó tiếp tục
cuộc sống trôi dạt. Lời kết luận của mọi người, tôi không hề phản đối. Song
thâm tâm tôi vẫn nghĩ rằng có thể nó ra đi để tìm một lối sống sáng sủa trong
chiều hướng đi lên.
Chiều nay gặp lại nó trong
cảnh huống gần giống như ý mình nghĩ dù không rõ nó làm thế nào để tạo được,
lòng tôi bỗng rộn lên sự thương cảm lẫn vui mừng. “Tâm con người vốn xuất phát
từ bản ngã Thiện”. Tôi cho rằng thằng bé đã thật “hào hùng” khi giữ và phát
triển được cái “Thiện” đó trong hoàn cảnh mà thân phận con người chỉ sánh được
với đất đen.
Đáp lại nét nhìn và nụ cười
dịu dàng, thân mật của tôi, nó chỉ hơi nhếch môi biểu lộ sự quen biết rồi ngó
thẳng ra đường. Cái mặc cảm hèn kém, thua thiệt của nó đối với mọi người chung
quanh vẫn đậm nét. Nhưng tôi hy vọng ngày mai, ngày kia, từ ở lòng bác ái của
xã hội, từ ở mảnh đất đứng tương đối sáng sủa, nó và tất cả những đứa trẻ như
nó sẽ tìm lại được nụ cười tươi thắm, trẻ thơ.
HUỲNH CHÚC
(Trích tuần
báo Thiếu Nhi số 46, ra ngày 9-7-1972)
 |
| Bìa của Vi Vi : Cầu ao |
