Vụ Đắm Tàu Birkenhead

Những lúc gặp nguy hiểm trên biển cả, các nhà hàng hải Anh Cát Lợi thường nhủ thầm với nhau: "Hãy nhớ lấy vụ Birkenhead!" Họ biết được câu chuyện dũng cảm này khi con tàu chở lính danh tiếng Birkenhead gặp nạn vào năm 1852. Chuyện Birkenhead đã trấn an họ trong những lúc lo âu và thường giúp họ biết cách tự chủ để thoát hiểm. Cũng có lúc nó đã đưa họ đến cái chết thật anh dũng.

 

Người ta còn nhớ, vào ngày 28-3-1954, một cuộc cấp cứu vĩ đại trong lịch sử hàng hải đã giúp hàng trăm người thoát cảnh chết chóc. Trước 7 giờ sáng hôm đó, con tầu chở lính Impire Windrush của Anh Cát Lợi đang lướt sóng trong Địa Trung Hải cách bờ bể Phi Châu 50 dặm, hành khách trên tàu đã thình lình thấy con tàu rùng mạnh và chồm tới. Khói đen bắt đầu bốc lên, một âm thanh rùng rợn phát ra từ lòng tầu.

 

Cháy trên biển

 

Một thủy thủ ở phía dưới hấp tấp chạy lên boong tầu, tóc tai, lông mi, lông mày mất sạch, mặt mũi đen xì, một bên má loét ra dễ sợ, anh ta hét: "Cháy! Phòng chứa nồi súp de bị nổ!" Nói đoạn, anh ta lăn đùng ra chết. Ba thủy thủ khác cũng đã chết trong phòng nầy. Lửa tràn lan dữ dội ; chỉ trong ít phút, phần giữa con tầu đã biến thành một lò lửa vĩ đại.

 

Các sĩ quan và thủy thủ đoàn đã hành động mau lẹ. Họ cố dập tắt ngọn lửa, vài sĩ quan chạy vội lên boong để trấn an hành khách. Sau khi thấy không còn ngăn chặn nổi ngọn lửa nữa, Đại úy William Wilson ra lệnh bỏ tầu. Mọi người đều biết cái chết đã kề bên vì một số thuyền cấp cứu đã bị thiêu rụi mà trên tầu lại đông người. Nó chở những viên chức phục vụ tại Viễn Đông nay hoặc đã mãn nhiệm kỳ, hoặc được lệnh về quê nghỉ phép. Nhiều người mang theo cả gia đình. Có tất cả 1515 người trên tầu, trong số đó có 125 đàn bà, 87 trẻ em và 17 người đau ốm. Vậy mà chỉ có 12 chiếc thuyền cấp cứu, mỗi chiếc chỉ có thể chở được từ 49 đến 100 người. Rõ ràng là thiếu chỗ, nhưng không ai tỏ ra khiếp sợ và không một người nào tranh xuống thuyền.

 

Với giọng bình tĩnh qua loa phóng thanh, Đại tá chỉ huy đoàn quân ở trên tầu ra lệnh cho binh sĩ của ông áp dụng "kỷ luật Birkenhead". Theo kỷ luật này, tất cả đàn ông trên tầu phải lên boong xếp hàng ngay ngắn, không ai được nhúc nhích cho đến khi có lệnh mới. Cũng nên biết rằng chỉ khi nào phải bỏ tầu, người ta mới sử dụng từ ngữ này. Nó đòi hỏi tất cả các bậc mày râu đứng trước bất cứ nguy hiểm nào, cũng phải đứng nghiêm bất động trong khi đàn bà con trẻ được tập trung xuống thuyền cấp cứu.

 

Xuống thuyền

 

Các bậc tu mi nam tử trên con tầu Empire Windrush đã lấy chuyện Birkenhead làm phương châm hành động. Những nhân viên thuộc thủy thủ đoàn, mặc dầu khói than mù mịt, vẫn ở lại làm việc tại chỗ, trong khi các hành khách quân nhân lặng lẽ xếp hàng trên boong tầu cùng với các sĩ quan. Đàn bà trẻ con được đưa xuống thuyền cấp cứu. Chồng, cha của họ đứng trong hàng cởi hết áo ngoài ra ném xuống thuyền để họ mặc cho ấm nếu tầu cấp cứu đến trễ.

 

Khoảng 7 giờ 20 phút, tất cả đàn bà trẻ con và các người đau yếu đã xuống thuyền hết. Ngọn lửa bây giờ đã lên đến cực độ. Kính tại các cửa sổ của tầu nổ lách tách. Thuyền cấp cứu chỉ còn dư một ít chỗ. Theo lệnh của Đại tá Scott, các sĩ quan lựa ngay những binh sĩ trẻ tuổi rồi ra lệnh cho họ xuống những thuyền cuối cùng này. Trong số những người còn lại, nếu chỉ một người xô tới thuyền cũng đủ khiến nhiều người khác làm theo, nhưng không ai đã làm như vậy. Vì không có sự hỗn loạn nên tất cả thuyền cấp cứu đã được hạ thủy bình yên, không có cái nào bị lật mặc dầu hành khách xuống thuyền đều rất kinh hoàng.

 

Khi con thuyền sau chót được hạ thủy vào lúc 7 giờ 32 phút, 300 viên chức và nhân viên thủy thủ còn lại trên tầu không hề nao núng. Bộ đồng phục của Đại úy Wilson đã rách tả tơi, giầy của ông ta đã bị cháy xém đến tận chân. Nhưng ông ta vẫn chạy khắp tầu, lục lọi mọi nơi mọi chốn để biết chắc rằng không còn sót một người nào ở dưới tầu nữa mới thôi. Rồi ông điều khiển các thủy thủ thâu lượm các thùng, các miếng ván và bất cứ thứ gì nổi được trên mặt nước thì ném xuống biển để lát nữa thủy thủ và binh sĩ có cái mà bám vào.

 

Bỏ tầu

 

Đại tá Scott ra lệnh chót cho binh sĩ của ông : "Hãy bỏ giày và áo ngoài ra, và hãy rời tầu, nhưng không được bơi tới thuyền cấp cứu!". Binh sĩ của ông liền nhảy xuống biển trong khi lửa đã bén chân họ. Không thấy một con tầu nào khác, không ai biết đến bao giờ họ mới được cứu lên. Một người đầu bếp đã bị phỏng nặng ở mặt và cháy gần hết tóc, vẫn tiếp tục lượm những ghế tựa trên boong tầu quẳng xuống biển để làm phao cho những người ở dưới nước. Làm xong, ông ta lao mình xuống nước. Đại tá Scott và Đại úy Wilson cũng nhảy theo. Đó là những người cuối cùng rời bỏ con tầu.

 

Thành tích cuối cùng

 

Những thuyền cấp cứu nặng nề còn cách họ một khoảng ngắn đầy cám dỗ. Phần lớn những người ở dưới nước đều có thể bơi tới những thuyền này một cách dễ dàng. Nhưng họ đã tuân theo mệnh lệnh, vẫn giữ khoảng cách và cố bám vào bất cứ vật nào nổi mà họ vớ được. Có người còn chống đỡ dùm cho những người không biết bơi nữa. Về sau Đại úy Wilson thuật lại: "Không hề có một dấu hiệu hoảng hốt, kỷ luật thật phi thường!"

 

Đến 8 giờ 15, những người trên thuyền đều thấy vui mừng : một tầu chở hàng đã hiện ra ở phía chân trời, đang tiến tới cứu họ. Trong vòng nửa giờ, có ba tầu nữa xuất hiện. Những người đang bơi được vớt lên thật cẩn thận. Cuộc cấp cứu đã hoàn tất vào lúc 10 giờ 15 phút. Sau đó, xác con tầu Empire Winrush đỏ rực cũng chìm lỉm.

 

Kỷ luật cổ truyền

 

Không mất một người nào ngoại trừ bốn người bị chết do tiếng nổ lúc ban đầu. Kỷ luật Birkenhead đã được triệt để đề cao. Trong nhiều tai nạn khác xẩy ra trên mặt biển, người ta cũng đã noi theo thứ kỷ luật hào hùng này. Khi con tầu Cộng Hòa của người Anh gặp nạn trong một đêm tối trời năm 1909, người ta đã làm sống dậy truyền thống Birkenhead. Đàn bà và trẻ con được đưa xuống các thuyền cấp cứu, sau đó đến những người bị thương tích và đau yếu, rồi những nam hành khách, sau cùng mới tới chính thủy thủ đoàn.

 

Năm 1913 con tàu chở hàng Zemplemore của người Anh đã phát hỏa ở phía đông bờ bể Virginia 800 dặm. Hàng ở trên tàu đều là dầu, gỗ và bông đã bắt lửa và cháy thật khủng khiếp. Vậy mà tất cả thuyền cấp cứu đã được hạ thủy an toàn. Bốn giờ sau, một tàu cấp cứu đến và thủy thủ đoàn được vớt lên hết không sót một ai.

 

Trường hợp lừng danh là chiếc Titanic bị vỡ đôi khi đâm phải băng đảo tại Bắc Đại Tây Dương. Hàng ngàn người trên con tàu lộng lẫy của người Anh này đều biết là chết tới nơi rồi. Vậy mà họ vẫn tuân theo luật "Ưu tiên cho đàn bà con trẻ".

 

Những nhân vật quan trọng trên thế giới đã lùi lại nhường bước cho các nữ du khách xuống thuyền cấp cứu. 37 kỹ sư trông nom nồi súp de và phòng máy đã chết một cách hiên ngang. Tám nhạc sĩ đã vẫn ở lại trên boong cử lên những bài thánh ca. Tất cả đều chết hết. 

 

Đàn ông trên những con tàu này cũng như những tàu khác đã hành động theo truyền thống kỷ luật và lòng can đảm mà con tàu Birkenhead đã tạo dựng nên. Dân Anh sẽ không bao giờ quên được con tàu danh tiếng ấy.

 

Chuyện con tàu Birkenhead

 

Vào lúc 2 giờ sáng, con tàu Birkenhead đang trên đường chuyển vận binh sĩ và gia đình họ tới Nam Phi thì đâm phải một tảng đá cách Capetown 40 dặm. Mười phút sau, trong khi người trên tàu sợ hãi kéo lên boong thì con tàu lại bị đụng vào đá một lần nữa rồi bị xẻ làm hai. Phần trước chìm xuống nhưng mọi người đều kịp di chuyển sang phần sau của con tàu. Trong số 630 người ở trên tàu, có 170 người là đàn bà và con nít. Lính trên tàu đều là tân binh, một số sĩ quan còn trẻ. Ba thuyền cấp cứu được hạ xuống, mỗi thuyền chỉ chứa được 60 người.

 

Con tàu đang vỡ ra từng mảnh và chỉ còn dăm ba phút nữa là chìm. Đứng trước cái chết đang cầm chắc trong tay - vì nước đang ập vào tàu và biển đầy cá kình - nhưng không một ai đã lo giành thuyền cấp cứu cho mình. Viên Tư lệnh quân đội, Đại tá Sidney ra lệnh cho đàn ông tập họp trên boong tàu. Hàng trăm binh sĩ lặng lẽ chấp nhận số phận. Họ sắp hàng dưới ánh đuốc trong khi vợ con họ được đưa xuống thuyền cấp cứu.

 

Khi con thuyền cuối cùng đã đi xa, người trên thuyền còn nhìn thấy những hàng áo đỏ của các binh sĩ vẫn còn đứng hiên ngang trên boong tàu. Thủy thủ đoàn cùng đứng chung với những binh sĩ này. Tàu chìm xuống tất cả vẫn đứng nghiêm mặc cho nước dâng lên quá đầu. Khi con tàu đã chìm sâu dưới nước, vài người cố vùng vẫy trên mặt bể và bám vào những mảnh vụn của con tàu. Đến trưa, một tàu cấp cứu đã đến vớt họ lên, nhưng trước đó, 436 người đã chết. Trong số này có Đại tá Sidney, ông đã bám được vào một miếng ván, nhưng khi trông thấy hai anh thợ máy đang ngắc ngoải chìm xuống, ông liền choải miếng ván lại phía họ. Khi nhận thấy miếng ván không thể đỡ hết cả ba người, ông liền buông tay ra và chìm xuống. Theo lời kể lại của Đại úy John Wright, một sĩ quan sống sót, thì kỷ luật thật tuyệt vời, lệnh ban ra mọi người răm rắp theo, không một tiếng xì xào.

 

Hồi chưa xẩy ra vụ Birkenhead, mỗi khi có tàu nào gặp nạn, người ta thường "phận ai nấy lo". Kẻ mạnh tìm cách giành lấy thuyền cấp cứu, còn đàn bà con trẻ bị mặc kệ cho chết. Cái truyền thống "ưu tiên cho đàn bà con trẻ" đã được con tàu chở lính danh tiếng năm 1852 làm cho bất diệt. Truyền thống này đã cứu sống không biết bao nhiêu nhân mạng. Trong vụ cháy tàu Empire Windrush khủng khiếp vào tháng 3 năm 1954, nó đã cứu 1.511 người nữa.

 

 

VĂN TRUNG             

(Phỏng theo Keith Monroe)   

 

(Trích tuần báo Thiếu Nhi số 64, ra ngày 12-11-1972)