Sách "Học Làm Người"

 

Bữa nay, chị kể cho các em nghe câu chuyện về chị. "Cái tôi là cái đáng ghét", nhưng vì các em yêu mến chị, nên chị nghĩ có nói về cái tôi của chị chút đỉnh, các em cũng thấy hơi hơi đáng ghét thôi.

Thủa nhỏ, tính chị hay cáu kỉnh giận dỗi. Chị luôn luôn bất mãn. Lúc nào chị cũng đòi hỏi mọi sự phải hoàn hảo. (Trong khi bản thân mình thì chẳng có hoàn hảo tí nào, vì mình gắt như mắm) Đã thế chị lại rất ghét loại sách "Học Làm Người". Chị nghĩ rằng đó là loại sách giáo điều, khô khốc và giả dối. Nếu không có sự tình cờ (sự tình cờ thật may mắn cho chị) là nhân làm nghề sửa bản vỗ trước khi in (sửa morasse) chị bỗng thấy cái quan niệm của chị về sách Học Làm Người đã hoàn toàn sai lầm. Chị nhớ hồi đó in cuốn Sống Vui, tác giả J. Brun Ross, dịch giả Tế Xuyên. Cái đoạn mà chị thích, chị lẩm nhẩm hoài tới thuộc luôn. Chị chép ra cho các em coi nhé:

Nụ cười khả ái, lời vui tai, tâm hồn vui vẻ và can đảm, là những lợi khí chinh phục nhân tâm hiệu lực nhất. Chúng ta hãy nghĩ đến những người thân ái và vui sướng mà chúng ta đã gặp, gia đình ấm cúng và huy hoàng mà họ tạo lập nên, chúng ta hãy nhớ lại cảm tưởng khoan khoái mà họ đã để lại cho chúng ta sau cuộc gặp gỡ, chúng ta sẽ mong ước được giống tánh họ.

Trên đời, nên xa lánh những kẻ đa sầu vì họ tạo ra một khí hậu lo lắng chung quanh họ. Nên tới gần những người có tánh vui vẻ khích lệ, họ nhìn đời bằng cặp mắt lạc quan, với nụ cười thành thật, không bao giờ họ thấy việc gì bi thảm : lối sống của họ có ảnh hưởng ít nhiều đến người chung quanh.

Muốn giữ nụ cười, muốn có thái độ lanh lẹn, sốt sắng, nên có chút tinh thần hài hước, bằng cách nhìn quen khía cạnh vui vẻ của sự việc trong những tình thế gay go.

Có tinh thần hài hước, mình bất chấp những khó khăn, nhận xét ra được những gì đáng vui cười trong nghịch cảnh để mà cười chơi thay vì lo lắng. Nhờ tinh thần ấy, mình khêu gợi luôn được cái cười ở kẻ khác làm cho họ bớt đăm chiêu suy nghĩ, trở về với bình thản, trong những lúc gay cấn của đời họ.

Tránh những tư tưởng hoài nghi, tinh thần chủ bại và khuynh hướng nhìn đời ở khía cạnh tối tăm, buồn bã : hạnh phúc đời người sẽ ảnh hưởng vì thói xấu ấy.

Trong thế gian là một cái gương phản chiếu bản ngã của mỗi người. Người có tâm hồn rộng rãi, tươi đẹp thấy cái gì trong thế gian cũng đẹp ; với một người mà tâm hồn méo mó, tất cả cái gì trong thế gian đều xấu, và cũng làm bực tức cho y, không có gì được y lưu ý.

Các em ơi! Chắc sẽ có em phê bình chị rằng cái quan niệm của chị như thế, có vẻ bình thường lắm. Vì con người phải luôn luôn bất mãn với hiện tại thì mới tìm tòi để tiến lên. Chị đồng ý hoàn toàn. Nhưng các em để ý một chút khác biệt này. Là trong thâm tâm, ta phải luôn luôn học hỏi để cầu tiến. Nhưng làm được tới mức nào, ta cứ hoan hỷ tới mức đó. Vì đời sống của ta cũng là một tác phẩm nghệ thuật mà ta hoàn toàn chịu trách nhiệm, hoàn toàn chủ động trên con đường kiến tạo hạnh phúc. Từng ngày từng ngày, mình vẫn sống. Nên tìm cách sống sao cho thoải mái và gây cho người chung quanh sự yên ổn tinh thần. Chứ đừng luôn luôn tỏ thái độ bất mãn, làm cho mọi người buồn lây thì chính mình cũng khó còn tinh thần để mà tìm tòi sáng tạo được những tác phẩm thực sự cần thiết cho hạnh phúc của nhân loại nữa phải không các em.

Chị Đỗ Phương Khanh       

(Trích tuần báo Thiếu Nhi số 11, ra ngày 24-10-1971)