Tìm Về Kỷ Niệm

 

 

 

 Lời mở đầu

Chiến tranh vẫn tiếp diễn ròng rã trên 20 năm trời. Bom lửa, hận thù cày nát quê hương mẹ Việt nam dấu yêu. Tiếng nổ của cơ khí văn minh khiến mớ kỷ niệm từ lâu phủ kín rong rêu trong đáy cùng tư tưởng chợt nổ tung. Bàng hoàng khi cảm thấy mình quá lạc lõng ; chơi vơi trong biển súng đạn, trong không khí sôi bỏng căm thù chúng ta đành bám víu vào mảnh phao kỷ niệm. Ôi kỷ niệm một thời hằn vết trong tháng năm, từ lâu đóng khung vất bỏ nay được rũ sạch bụi thời gian, trìu mến nâng niu để chúng ta lần về bên ngày tháng dấu yêu thoắt đã xa vời hiện tại.

Kỷ niệm cho bè bạn

Bữa tiệc liên hoan chấm dứt. Tao gục đầu trong vòng tay, men bia không làm tao lu mờ lý trí, chỉ đủ để nhạt nhòa những khuôn mặt quen thuộc chung quanh. Âm ba cuồng loạn, tiếng nhạc vút cao réo rắt gọi hồn. Ngác ngơ tao nhìn chúng mày, Minh, Tâm, Anh, Tuấn... ơi, còn gì cho nhau ngày cuối cùng này : những giọt nước mắt, những lời chia tay... thôi, hết rồi. Mai tao ra đi, bỏ lại sau lưng tất cả - chúng mày, ngôi trường xưa, phố thị... và kỷ niệm - để lao mình vào hố thẳm hận thù. Từ nay sẽ không còn một lần được cùng chúng mày chơi đá cầu bằng mấy sợi lông gà xanh, đỏ để được chạy đi nhặt cầu vì bị phạt. Vội vàng những lúc cùng nhau hái trộm ổi, để có lần thằng Hùng bị té phải băng bột một chân mà chúng mình gọi đùa "người hùng nay đã cụt chân". Đáng nhớ biết bao những lần giành nhau đem bài lên cho thầy Thanh để được 20 vì là đứa đầu tiên. Một lần có đứa nhân sai bị thầy phê: "Chưa thuộc cửu chương, cho xuống lớp năm học lại". Đứa nào thế nhỉ? Phải mày không hở Bình ơi? Vang cười dậy lớp mỗi lần thầy Mẫn kể chuyện khôi hài. Thơ ngây làm sao khi đặt biệt danh cho những thầy, cô khả kính : Nào thầy "Quyên cận", thầy Mẫn giám thị", thầy Bùi đốc Long" mà tụi mình đọc trại thành... thành gì nhỉ? Chúng mày còn nhớ không? Đầu năm đệ nhị, lên Sàigòn vào học Hưng  Đạo gặp thầy Thái văn Khôi vui tính thường tự đọc lái tên mình thành Thối văn Khai...

Còn gì nữa không? Những buồn nhớ mỗi độ biệt ly khi nắm tay nhau hát bản "Hè về". Những băn khoăn hối hận lần cả lũ rủ nhau "cúp cua" đi xem phim Độc thủ đại hiệp ở Rex bị thầy dọa gửi thư về cho ba má, nước mắt viền mi, miệng tía lia năn nỉ: "chúng con lỡ dại thầy ơi". Những ngọt ngào yêu thương khi chuyền tay nhau một gói me chua trong lớp học, lòng không ngớt run sợ nguyện cầu: "thầy ơi đừng quay lại". Những hồi hộp đợi chờ sự linh nghiệm của cuộc chơi bói tên: tao với mày thương nhau nhất sao lại mang số 4: một thương, hai giận, ba lãnh đam, bốn hận thù mày ơi!

Những run sợ không dám vào lớp khi chẳng may tới trường trễ giờ vào học. Những rụt rè của buổi học đầu tiên, không dám vào lớp phải nhờ má dìu dắt. Những nức nở vụt bật khỏi đôi môi hồng khi thầy nhẹ nhàng han hỏi: "sao em không thuộc bài". Những hốt hoảng khi không làm bài bị thầy gọi tên Nguyễn Vũ Thy Anh.

Thôi hết rồi, còn gì đâu? Những sóng mắt, những môi cười, những rộn ràng tiếng vỡ pha lê, những gương mặt mấy thằng bạn thân xa xưa lùi dần vào xó kẹt ký ức. Hết, hết rồi. Đó đây tiếng ve sầu nức nở khóc thương cho lứa tuổi 19 ngây ngô. Những đóa phượng vĩ ươm máu nằm chết trong những trang giấy học trò cũng chỉ để trang điểm thêm cho khúc nhạc chia ly đượm màu buồn thảm.

Thôi, giã từ phố thị, giã từ chúng mày. Những đứa bạn một thời dấu yêu tay đan tay tung tăng cắp sách đến trường, giã từ những phương trình, những hàm số, những công thức, những định lý để trong đời chẳng còn một lần cắn nát mười đầu móng tay không tìm ra đáp số cho một bài lượng giác, giã từ tất cả.

Kỷ niệm cho má và em gái

Một lần đóng quân đồi 43 giá lạnh, vội vàng anh tìm mảnh giấy để viết mấy giòng cho mẹ và em được yên lòng nhưng cuối cùng đành xé tấm bìa, viết vào mặt trong của mấy quyển tiểu thuyết em cho anh với lời dặn dò: "nghiền ngẫm trong những ngày tháng dài, đong đầy thương nhớ nghe anh". Biết viết gì cho em. Em ơi! Làm sao anh quên được những rạng rỡ môi cười, những mừng vui rơi nước mắt của má, của em đón anh trong 24 giờ phép ngắn ngủi. Cả những nét âu lo, nụ hôn từ biệt, tiếng thở dài quay đầu, vội kéo tay áo lau đôi giòng nước mắt nóng hổi, khi anh xỏ chân vào đôi giày "bốt", mặc chiếc treillis, khoác lên vai chiếc ba lô nặng trĩu, nhìn má, nhìn em: "Má ở lại con đi, anh đi nha em gái của anh". Làm sao anh quên được tia mắt trầm buồn của má lúc đó (đành dùng chữ trầm buồn vì ngôn từ trở nên bất lực khi diễn đạt nội tâm). Em ơi! Còn đâu những lần thơ ấu rủ nhau nghịch ngợm những đồ chơi xinh xinh nhỏ bé bên gốc ổi, gốc bàng để rồi nửa chừng bị má gọi về đánh tội để tay dơ, ôm mười đầu ngón tay than đau ơi là đau mà nước mắt lặng lẽ viền mi.

Những bồi hồi e ấp khi lần đầu tiên gặp cô bạn láng giềng có cặp mắt nai đẹp ơi là đẹp, muốn làm quen nhưng chẳng dám, đành nhờ em trao vội mấy lời viết trên trang giấy học trò chứa đầy mơ mộng, ngát đầy hương trinh. Còn đâu những lần xúng xính trong bộ quần áo mới và tiền ba má lì xì mỗi độ xuân về. Những lần yên ngủ trong vòng tay cằn cỗi nhưng đầy âu yếm của mẹ già để nghe tiếng võng đưa kẽo kẹt và lời ru "ạ ời con ngủ cho ngoan".

Thơ ngây những lần hai đứa giành nhau gói kẹo má mới mua để rồi từng giọt nước mắt dỗi hờn lả tả tuôn rơi. với câu nói lẫy trong tiếng nấc "nghỉ chơi anh ra cho mà coi". Những tươi đôi má khi được thưởng 5 đồng vì "kỳ này con đứng nhất má ơi". Dễ thương những lúc "chó con" say ngủ trong gầm bàn với tiếng nấc thỉnh thoảng kéo dài vì vừa bị đòn bởi để vở loang mực tím trên chiếc áo má mới may cho. Êm đềm những lúc hai anh em chơi trò bán buôn chờ đợi má đi chợ về, nghe cồn cào trong bụng, rủ nhau vào bếp lục chảo cơm rang, có lần sơ ý đánh vỡ lọ mỡ, ôm nhau thút thít khóc sợ má đánh đòn. Những buổi sang Đông, nằm nán trên giường nghe cảm giác lành lạnh len vào cơ thể.

Rồi khi khôn lớn không còn được má ba âu yếm dẫn đến trường - ngôi trường làng Trần Hưng Đạo rêu phong phủ kín mang vẻ điêu tàn thê lương nhưng chứa chất những quả tim non nóng hổi đầy nhiệt huyết. - Hai anh em dắt nhau đi bộ mỗi sáng 4, 5 cây số ra trường tỉnh ; xứ Banmê giá rét khiến hai hàm răng đánh lốp cốp và hơi lạnh bốc ra miệng làm hai anh em nhớ đến đoạn film được coi một thuở xa xưa rồi tự ví mình là người phù thủy đó (mỗi lần há miệng phun khói là hiện ra một dinh thự đền đài). Những âu lo tức tưởi kéo dài theo bước chân về nhà lần bị bọn anh em thằng Thùy bắt nạt.

Những cái vẫy tay lưu luyến, những tia mắt nghẹn ngào mờ lệ trao nhau tại phi trường Banmê. Thôi rồi, từ nay ta xa rời xứ Banmê buồn muôn thuở mãi mãi. Xứ Banmê kia ơi! Mi đã đến với ta, chứa chất vào tim ta biết bao kỷ niệm dấu yêu. Giã từ mi, giã từ má và giã từ người em gái nhỏ bé thân yêu nhé! Thơ ngây của khung trời thần tiên tuổi nhỏ xin nhờ mi gìn giữ để sau này có một ngày nào trở về nhận diện dấu xưa: nơi đây hai anh em ta chơi nhảy lò cò một thủa, có lần gót chân rướm máu hồng vì đạp phải mảnh thủy tinh đau ơi là đau mà cố gắng tươi vui khi đi ngang mặt má ; bụi cỏ này tuy có cao hơn xưa nhưng vẫn còn bóng dáng một lần lẩn trốn lúc chơi "năm mười". Kìa ngôi nhà xưa! Má ơi! Con xin quỳ dưới chân má với lời xin sám hối đầu môi, với những ăn năn một lần ra đi là mất mát tất cả của đáy lòng. Em gái của anh! Hãy tìm lại cho anh tất cả những thần tiên của một thời bướm hoa dĩ vãng.

Với đôi tay chắp lên ngực, với lời gào thét: "Thượng đế! Hãy trả lại tôi những gì tôi đã mất. Khung trời bừng sáng của thời thần tiên giờ đã rời xa vĩnh viễn, với bầu không khí ảm đạm thê lương của súng đạn, hận thù hiện tại.

 

Kỷ niệm cho ba

Buổi tối má chợt thức giấc gọi "Anh ơi" tiếng kêu tắt nghẹn trong cổ họng, má vội vàng chạy lại không kịp xỏ chân vào đôi dép cũ kỹ thế mà chì còn nhìn ba nức nở: "Mình ơi". Ba ơi! Cái chết của ba thật nhẹ nhàng như một giấc ngủ của nàng công chúa lạ trong rừng thuở nào ba kể cho con. Dáng ba nằm thật thoải mái với hai cánh tay buông thõng, với đôi môi tái nhợt. Ba ơi! Cơn lốc cuộc đời kéo ba vút bay lên cả hư vô và xoay vần những kẻ ở lại vào nỗi muộn phiền giá buốt, cùng những tiếc nhớ hằn vết trũng buồn lên đôi mắt của má.

Không gian dừng lại mặc niệm quan tài ba đi lần ra nghĩa địa với tám ngọn nến lập lòe soi rõ tia mắt long lanh ngập buồn của má và ửng hồng đôi má bụ sữa thơ ngây của con.

Bị má la sao không một tiếng khóc tiễn đưa ba đi vào miên viễn, con bấu mạnh vào đùi... nhưng chỉ cảm thấy xuýt xoa than đau ơi là đau. Khi cầm cây gậy tang trong tay lại vung lên: "Đấu kiếm không Phượng?" (Phượng là tên đứa em gái).

Cho đến bây giờ khi hiểu ra thì ba ơi! Sao ba vội vã rời xa chúng con tìm về miên viễn không cho con một lần chạy đi mua rượu cho ba. Còn đâu nữa những lần được ba bồng bế trên tay, lang bang trên bờ ruộng đón những làn gió bồng tung mớ tóc rối tơ. Còn đâu nữa những vết hằn trên da thịt khi lỡ lầm phạm tội. Những đau thương đi vào cơn mê ngủ tạo ra những tiếng nấc tức tưởi trong vòng tay của ba...

Ba ơi! Ba còn gì cho con nữa. Ba ra đi sớm quá. Tiềm thức của con chưa nhận được một kỷ niệm nào khác.

Thôi, kỷ niệm cho ba xin đành để trống trải cô đơn trong tháng năm dài quằn quại.

 

Kỷ niệm cho người tình

Ngày mai Thy Anh ra đi. Những dấu yêu trìu mến của Mai cho Thy Anh bấy lâu xin đành để vào khung trời kỷ niệm ngọc ngà.

Ngày mai ấy, từ ngày mai ấy sẽ chẳng còn một lần nhìn thấy Mai trong chiếc áo dài trắng thơ ngây hương học trò, tung tăng cắp sách đến trường nên nhờ Phượng trao lại cho Mai quyển nhật ký của Thy Anh (quyển nhật ký bắt đầu viết vào lứa tuổi 16 tròn mơ mộng)

Mai biết rằng Thy Anh nghĩ về Mai thế nào không? Anh nghĩ rằng hàng đêm với quyển sách nhật ký nhỏ bé gối đầu giường, Mai hãy tưởng tượng đến Thy Anh, một cánh chim non run rẩy ra đi mang theo vô vàn thương nhớ. Nếu chẳng được vậy, Thy Anh cũng mong Mai nên im lặng cho Thy Anh ảo tưởng rằng Mai vẫn đang nghĩ về Thy Anh. Đừng làm tan vỡ bọt ảo ảnh ấy. Mai ơi! Mùa thu nào không có lá rụng, chuyện tình nào không chứa đầy nước mắt và thương nhớ hở Mai?

Ngày mai Anh đi, mang theo một ít thương nhớ trên bờ môi, còn gì nữa không? Có chăng ngoài những dòng lệ lăn dài trên gò má.

Ngày... tháng... năm... (12 giờ khuya).

Buồn quá! Tại sao Mai không chịu y hẹn. Không ngờ lòng người giả dối như vậy. Có ai biết bên ngoài là gương mặt đẹp đẽ thế kia mà trong bụng đầy nguy hiểm. Đâu những lần long lanh đôi mắt nói tiếng yêu thương. Đâu những lần cặp môi kia dịu dàng gọi "người ta" tiếng "Anh thương", "Anh mến".

Hồi chiều, nhờ Phượng hẹn Mai lại nhà mình để mình rủ Mai đi coi ciné "khao" mình mới thi đậu tú kép, nhưng chờ đợi mãi chả thấy Mai đâu. Thế thì còn gì là:

"Yêu nhau năm, sau núi cũng trèo

Thất, bát sông cũng lội, cửu thập đèo em cũng qua"

Ghi vào tất cả những bức thư của Mai đã gởi cho mình, gọi là để một lần giã biệt. Nhất quyết từ nay không thèm nhìn mặt con người kia nữa.

(1) "Gia định, 24-6

Anh thân,

Vừa được anh cho biết là sắp xa nơi này, tôi rất buồn là không được nói chuyên vui buồn với người tôi mến. Tôi rất lo không biết anh ở đâu và sẽ ra sao? Đi thì anh nhớ biên thư gởi về nhé. Tối quá xin tha lỗi"

 

(2) "Gia định, 28-6

 

Anh mến,

 

Mai cám ơn anh lắm nhé. Mai trả lại anh cuốn sách toán Đại Số đó. Mai không lấy luôn đâu vì còn em của anh nữa chi. Một lần nữa cám ơn anh.

 

Bữa trước gặp anh đi vô trường đó, hỏi, bảo là đi kiếm cô Mai vậy là Ngọc Mai, Phương Mai, hay là Tuyết Mai, để tôi chỉ cho, mà kiếm cô Mai học cùng lớp hả?"

 

(3) "Gia định, 4-8.

 

Anh mến,

Hôm nay có thì giờ và có dịp để viết thư cho anh, trong kỳ thi vừa rồi anh có đậu không? Chắc là Anh sẽ đậu cao nữa chứ, nếu đậu anh có ý định đi chơi đâu không? Vài dòng gởi đến anh xin đừng phiền Mai nhé".

Hừm! Tức quá! Không thèm sao ra đây nữa. Anh, em, thân, mến... viết hay lắm. Sao người ta hẹn không chịu lại? Không viết gì hết nữa, ngủ cho khỏe.

Ngày... tháng... năm... (9 giờ)

Đang nằm học bài trên gác chợt nghe tiếng ai quen quen: "Có anh Anh ở nhà không?" Thì ra là Mai.

Con người phụ bạc đó còn đến đây làm gì? Nhất định không thèm tiếp chuyện với cô ta nữa. Đồ... sở khanh chưa kịp đóng cửa phòng lại thì con bé Phượng đã dẫn người ta lên tới nơi. Mình ngồi yên lặng không thèm chào nhưng cơn giận của mình đã xuống. Mình chỉ muốn quay lại xin lỗi nhưng cảm thấy kỳ quá... lỡ đóng mặt giận rồi. Không nhìn nhưng mình biết Mai đã đến sát sau lưng và đặt bàn tay lên vai mình ; một mã lực nào thúc đẩy mình lắc mạnh đôi vai khiến tay cô ta tụt khỏi.

Thốt nhiên Mai òa khóc, mình hốt hoảng quay lại xin lỗi "Tại bữa trước chờ Mai không thấy nên Anh mới như vậy chứ". Trong tiếng nấc Mai đáp: "Muốn sang Anh lắm nhưng bận quá làm sao đi được. "Thế là "huề" Mai ơi thôi rồi còn đâu những e ấp tình yêu, những dỗi hờn, những xao xuyến. Ôi! Kỷ niệm dấu yêu!!

 

Để thay đoạn kết

Cho đến một ngày nào ta đi vào giấc ngủ nghìn thu, mớ kỷ niệm kia sẽ lại lần vào quên lãng để nhạt nhòa trong chiếc quan tài đánh verni đỏ sẫm. Nên ta muốn một lần được với tất cả những kỷ niệm đó, dù vui hay buồn, dù ngọt ngào hay cay đắng, dù hững hờ hay tha thiết. Ta đã sống trong tình thương của ba má, tình của Đỗ thị Bạch Mai, tình yêu thân của bè bạn với tất cả dịu dàng, trìu mến của em gái - Nguyễn Vũ Linh Phượng. Đôi cánh tay ta dù bé nhỏ nhưng đủ sức để ôm thật nhiều mộng đẹp. Ta muốn kỷ niệm hãy nở ngát hương hoa vào những chiều vàng hanh nắng, có những làn gió bồng bềnh mớ tóc rối, có những tia nắng mong manh như sợi lụa óng mềm để ta tìm lại những gì đã mất: những nuông chìu của mẹ, những đòn vọt của cha, những dỗi hờn của Nguyễn Vũ Linh Phượng, những tha thiết của Đỗ thị Bạch Mai và những thân mật của bè bạn.

NGUYỄN VŨ THY ANH       

(Trích từ bán nguyệt san Ngàn Thông số 29, ra ngày 8-7-1972)