Nghĩ Về Nô En

Thế là thêm một lần nữa, Nô-en lại trở về trên trần gian này. Tuy không theo đạo Chúa tôi vẫn cảm thấy có những cái gì thiêng liêng tột cùng trong ngày này và lòng tôi dâng lên một niềm kính trọng tuyệt đối chân thành, niềm kính trọng phục tùng của một con người trước mặt Chúa Toàn năng.

 

Cách đây bốn năm, nhờ học chứng chỉ Phật học Đại Cương ở Viện Cao Đẳng Phật học (bây giờ biến đổi thành Viện Đại Học Vạn Hạnh), tôi đã hiểu được một chút tinh túy của đạo Phật qua lời giảng của thầy Thích Nhất Hạnh trong những giờ "Đạo Phật và Sự sống". Nhờ thầy mà tôi biết được sau những buổi thuyết pháp trước các tín đồ, đức Phật bao giờ cũng nói đi nói lại mãi câu: "Tôi nói như thế nhưng không phải thế đâu". Và thầy còn đọc nguyên văn câu đó bằng chữ Phạn, tôi nhớ mài mại như thế này không biết có đúng không: "Na punãr yatha Ucyetha". Khi nói câu đó, đức Phật có ý muốn cho tín đồ thấy là những lời Ngài nói không có tính cách khẳng định và bắt buộc, ai muốn theo thì theo, cứ sống theo đó đã, nếu đúng thì theo, không thì thôi. Tôi đã thấy giá trị của tinh thần dân chủ trong đạo Phật qua câu này và tôi cũng đã hiểu sự quan trọng của hành trong việc xây dựng con người. Lý thuyết dù tốt đẹp đến đâu cũng chỉ có giá trị trừu tượng chữ nghĩa mà thôi nếu thiếu thực hành. Nói đạo đức, thương người, thương nước mà hành động thì phản lại thì ý thức đạo đức, thương người, thương nước đó cũng chỉ có giá trị - nếu có - mị tha nhân mà thôi. Nếu làm như thế, thì có khác gì phản lại lời dạy của Phật.

 

Trong tinh thần đó, tôi tìm thấy trong đạo Chúa, mặc dù không phải là con chiên - một hình ảnh tuyệt vời. Tôi xin nói với tất cả lòng chân thành mà một con người có thể có được. Không tuyệt vời sao được, chỉ một hình ảnh cũng đủ làm xúc động hàng triệu triệu con tim, cũng đủ làm những ai có chút lòng ác giết người cũng phải quỳ xuống sám hối.

 

Thật vậy, hình ảnh Chúa bị đóng đinh trên thánh giá là tượng trưng tất cả những cái gì đau thương nhất của loài người mà Chúa đã hy sinh nhận lãnh để Cứu rỗi loài người. Người ta thường nói đạo Phật chủ trương bất bạo động, tôi thấy dạo Chúa còn bất bạo động hơn nữa. Những cái đinh ghê rợn đâm vào da thịt Chúa đã chúng tỏ điều này. Chính hình ảnh Chúa bị đóng đinh trên thánh giá đã chứng tỏ giá trị tuyệt đối (tôi còn muốn dùng chữ cao hơn tuyệt đối nữa nhưng tìm không ra) của lời Chúa: "Ai đánh con má bên phải, con đưa thêm má bên trái". Tôi đã thấy đạo Chúa là đạo Hòa bình, đạo của tình người, đạo Chúa đã nổi bật giữa thế giới hận thù này...

 

Trong tương lai, khi hòa bình đã trở lại trên đất nước mến yêu, đạo Chúa nhất định phải có tính cách quyết định xây dựng tình người, xóa bỏ hận thù và quan trọng nhất là tiêu diệt những mầm mống hận thù mà ác quỷ Satan đã cố gieo vào đầu óc tuổi thơ với mục đích bảo vệ địa vị tiểu vương của mình.

 

Vì lẽ đó, ngày Nô-en, ngày Chúa Giáng Sinh là ngày trọng đại nhất của loài người, của tất cả loài người bất phân tôn giáo. Ngày Nô-en, ngày Chúa Giáng Sinh là ngày những giòng sữa tình thương vô tận tràn ra thấm vào tất cả địa cầu, ngày làm con người bừng tỉnh nhìn nhau hết hận thù.

 

Lạy Chúa! Xin Chúa về đây phán xét chúng con!

 

 

HOÀNG ĐĂNG CẤP     

 

(Trích từ tạp chí Tuổi Hoa số 98, ra ngày 15-12-1968)

 

Mùa Sao Năm Ấy

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Chuông ngân êm ái chuông ngân

Mùa đông chợt đến âm thầm lối xưa

 

Hàng cây trút lá dưới mưa

Đàn chim se sẻ đứng ngơ ngác nhìn

 

Gió lành lạnh thổi qua tim

Cành ô rô sũng nước nghiêng ngả chờ

 

Giáng sinh rộn rã nên thơ

Trạng nguyên đỏ thắm ban thờ trên cao

 

Lời kinh vang vọng xôn xao

Bầy thiên thần nhỏ bay vào lễ đêm

 

Như con chiên rất ngoan hiền

Bé cầu xin Chúa linh thiêng xuống trần:

 

Noel đầm ấm quây quần

Bình an cho mọi người trong gia đình

 

Cầu cho thế giới thanh bình

Mùa sao sáng mãi lung linh sắc màu...

 

                                       Trần Thị Phương Lan

                                       (Bút nhóm Hoa Nắng)

 

 

Đôi Cánh Thiên Thần

 

  

 

(Trích từ bán nguyệt san Tuổi Hoa số 167, ra ngày 15-12-1971)

 

Mùa Sao Trần Thế

Tối tối như thường lệ, lũ trẻ bụi đời thường tụ tập dưới mái hiên nhà ông Ba để chơi đánh bài cào. Tụi nó cãi nhau ỏm tỏi vì mấy đồng bạc cắc, mấy tờ tiền rách, rồi lăn ra ôm nhau ngủ ngay trên nền đất lạnh.

Tối nay, khi ông Ba hé nhìn qua khe cửa, ông chỉ thấy có mỗi một thằng bé khoảng chừng 10 tuổi nằm co ro, lăn lóc một mình. Thương tình, ông Ba bước ra và lay nó dậy, hỏi: 

- Nè bé cưng,  nhà cửa đâu sao con không về mà lại nằm ngủ ngoài đường ngoài xá như vầy, không sợ lạnh không sợ bịnh sao? 

Thằng Việt, đúng, bởi vì nó tên là Việt, lồm cồm bò dậy, trả lời:

- Nhà con ở Khánh Hội. Con có lót lớp giấy nhựt trình vô áo nên cũng đỡ lạnh. Mấy đứa kia chỉ con làm như vậy đó.

Ông Ba chép miệng thương xót:

- Nhưng ba má anh chị em con đâu, sao con lại ra nằm một mình ở đây?

Thằng Việt ôm mặt khóc nức lên:

- Ba con đạp xích lô cực quá nên chết vì bệnh ho lao tháng trước rồi,  còn má con mới đây cũng phát hiện bị bệnh ho lao, chắc lây từ ba con. Dưới con còn một đứa em gái nữa.

 

Ông Ba đưa tay vuốt mái tóc rối nùi dài che cả mắt của nó, lòng dấy lên một nỗi thương cảm vô bờ:

-- Nhưng rồi sao con lại ra đây ngủ bờ ngủ bụi như vậy? 

Thằng Việt đưa tay quệt nước mắt mếu máo nói:

- Tại má con bắt con đi bán bánh cam, bánh vòng, má con không thương con, không muốn cho con đi học nữa, nên con phải bỏ nhà đi bụi đời, vì con giận má con lắm!

- Chậc chậc! Con làm vậy là bậy lắm con có biết không. Tại vì con còn nhỏ quá nên con chưa hiểu gì, nên mới trách má con như vậy. Chắc má con bệnh quá không đi bán được, nên mới nhờ con thay tạm cho má con vài bữa, khi nào má con khỏe lại thì chắc má con lại đi bán tiếp, rồi con lại được tiếp tục đến trường. Sao con lại giận mà bỏ nhà đi như vậy, làm má con thêm buồn thêm bệnh nữa đó. 

Nghe ông Ba nói chuyện phải quấy, thằng Việt ngồi im không trả lời, mắt nhìn mông lung ra ngoài đường phố.

 

Sắp Noël rồi, đường xá vui quá. Đèn chớp xanh đỏ giăng mắc khắp nơi. Người ta bán cây thông xanh còn tươi tỏa mùi nhựa thơm nức. Còn có cả những bức tượng Chúa Hài Đồng, những hang đá, rồi những trái châu lấp lánh đủ màu, cả những chiếc nón làm bằng bìa các tông có đính kim tuyến xanh đỏ nữa. Việt chợt nhớ đến năm ngoái cũng Noël, ba Việt chạy xe xích lô về tới đầu hẻm đã bấm chuông kính coong inh ỏi, rồi cho Việt và em Vân của nó mỗi đứa một chiếc nón đính kim tuyến lóng lánh như vầy. Lại sắp Noël rồi. Giờ này ba nó đang nằm trong lòng đất lạnh. Nó chợt cảm thấy dâng lên trong lòng một niềm hối hận vô bờ, vì đã bỏ má nó bịnh hoạn ở nhà. Chắc giờ này má nó và em Vân của nó đang lang thang đi tìm nó dữ lắm.

- Chắc con phải đi về nhà đây ông ơi. Con nhớ má con, em con quá. 

Ông Ba lẳng lặng dắt chiếc xe Honda ra khỏi nhà. Thằng Việt leo lên ngồi phía sau, tay ôm một ổ bánh Bûche Noël to bự thơm phức. Gió thổi làm tóc nó bay về phía sau, nhưng mắt nó ánh lên niềm vui. Ông Ba chở nó đi về hướng Khánh Hội...

 

THƠ THƠ          

(Bút nhóm Hoa Nắng)  

 

Tiếng Khóc Giáng Sinh

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Đêm đen mờ ánh sao rơi,

Đam mê dục vọng buông rời xác thân.

Lặng nhìn cuộc thế xoay vần

Đàn chiên mong đợi muôn phần xót thương.

Bấy lâu đà lỡ buông cương

Lao vào u tối mờ sương hạ hèn.

Đêm nay chợt sáng Bê Lem,

Vì sao cứu thế bừng lên rộn ràng.

Thiên tiên tấu khúc nhạc vàng

Mục đồng rộn rã ca vang muôn lời.

Hân hoan tiếng khóc ra đời

Niềm tin sống lại nơi nơi vui mừng.

                                             NAM THIÊN

(Trích từ bán nguyệt san Tuổi Hoa số 83, ra ngày 15-12-1967)

 

Ngôi Trường Ngói Đỏ

Bằng con đường dốc dẫn lên ngôi trường lặng kín, em lặng lẽ đi qua. Ngôi trường Bùi - thị - Xuân ngói đỏ thân yêu hiện ra. Nghe như muôn vàn nhớ-nhung đè nén lâu nay bỗng bật ra, cho bước chân em tíu tít trên sỏi cứng lào xào reo vui. Màu tường đỏ nổi trên nền thông xanh đậm, với từng khuôn cửa nhấp nhô đằng kia. Sân trường trải sỏi xám và xa xa một vùng đất đỏ buồn im lặng. Tất cả như bừng sống dậy sau ba tháng mùa phượng vắng bóng học trò. Phải ba tháng rồi đó, em phải xa trường. Trong những ngày mùa hạ thích thú trên cát biển, một lần nào đó, em đã nhớ thật nhiều mái trường Bùi thị Xuân quen thuộc, em đã bồi hồi tưởng lại từng nơi, từng vật trong trường. Dãy hành lang rộng, bể nước cũ rêu phong và cái trống trường to hàng ngày vang vang gọi từng tà áo trắng. Những cây thông sau trường rì rầm reo. Đồi cỏ thoai thoải, gió thật mát, nhìn qua bên kia, đồi núi xanh xanh trùng điệp, Viện Đại học với ngọn tháp cao. Tất cả đó bây giờ dưới tầm nhìn của em chả có gì khác lạ cả...

 

Băng qua sân sỏi trường, em chậm chạp bước lên từng nấc thang lầu, nhìn lên hai bên bức tường  đỏ. Những vết phấn vẫn còn đó, nguệch ngoạc vội vả. Em bỗng nhìn thấy ở góc tường có một hàng chữ bằng viết chì nhỏ xíu: "21-6-69, kỷ niệm ngày cuối năm học đệ ngũ. Thu." Em muốn gọi thật to "Trời ơi!" để che bớt xúc động. Hàng chữ này chính em viết hôm ăn liên hoan đây mà! Bước lên gần một bước nữa, em nghe bao kỷ niệm trào lên theo và hàng chữ bút chì nhạt nhòa dưới kia...

 

Khuôn cửa thẫm có tấm bảng "Đệ Ngũ I" đập vào mắt em. Đây là căn phòng em đã học năm ngoái. Tỳ trán trên khung kính nhìn vào, dãy bàn ghế lặng lẽ, bảng đen còn in những nét phấn cũ, bàn giáo sư trên bục cao. Tất cả như đang cúi mặt đợi chờ.

 

Em khẽ thì thầm qua khuôn cửa:

 

- "Bàn ghế ơi! Ba tháng hè các bạn có buồn không?"

 

Và tiếng nói nào đáp lại:

 

- Ôi! Buồn lắm, cô bé ạ! Chả có ai chơi với chúng tôi hết!"

 

Sao em thương chúng lạ. Rồi năm nay em sẽ không còn được gần chúng nữa. Bởi vì em sẽ lên lớp đệ tứ chứ không còn là cô học sinh đệ ngũ nữa.

 

Một mình, em đi dọc suốt hành lang vắng. Tiếng guốc gõ đều trên nền xi măng. Có cái gì quen thuộc quá. À! Phải rồi, em nhớ một hôm nào đó, em đi học thật sớm - trường còn vắng vẻ - và em đã đi dạo trên hành lang này. Lúc đó, tiếng guốc cũng đều cũng vang như bây giờ. Kỷ niệm thật đơn sơ nhưng cũng thật đẹp đẽ.

Xuống lầu bên kia, em ra sân đất đỏ. Mùa mưa đất ướt và màu đỏ bỗng tươi lên. Sân rộng quá, gió tha hồ đùa giỡn. Sân đất đỏ này, em đã đi dạo hàng giờ với Ngọc năm kia, và với Nương năm ngoái. Bây giờ Ngọc đã đi xa, chỉ còn Nương thôi. Đi dạo để thấy áo dài bay phất phới, tóc rối bời tung tăng nhảy trên vai. Đấy, tóc em rối hết rồi, và áo dài thì như hai cánh bướm trắng.

 

Ra xa tít tắp mãi tận hàng rào, em đi thăm từng cây thông non bây giờ đã cao gần bằng em. "Thông vẫn xanh phải không bồ?" em thầm nói với thông và vuốt ve từng lá dài nhỏ. Gió thổi lá thông phập phồng bay. Bên kia rào, Giáo hoàng học viện đồ sộ nguy nga. Em đưa tay vẫy tất cả. Nụ cười trên môi, em quay vào. Tóc ngược chiều gió giạt ra sau vai...

 

Sân sỏi bây giờ đã loáng thoáng vài màu áo trắng rải rác. Những cô bé mới đậu đệ thất lúng túng trong nếp áo dài trắng, ngơ ngác nhìn lên ngôi trường. "Ba năm trước mình cũng thế" Thầm nghĩ em đi chậm rãi về dãy lớp đệ tứ. Em phải băng qua hai sân trải sỏi lớn để lên lầu. Trên đó, em lại làm quen với bàn ghế mới, rồi lại xa chúng, cứ thế mãi.

 

Nãy giờ đi bộ cũng khá nhiều nên khi lên hết hai mươi bậc thang lầu, em phải dừng lại để thở. Bên dưới đã dần dần đông học sinh. Bỗng em nghe tiếng ai gọi tên em:

 

- Thu ơi, Thu, Thu...

 

Nhìn quanh quất, em bỗng thấy Nương đứng dưới kia, tay vẫy, môi cười. Em chạy tíu tít xuống thang lầu băng qua sân rộng.

 

Như một con điên, em chạy quên cả mệt để rồi ngả vào vòng tay Nương hân hoan trìu mến. Tiếng Nương thật gần:

 

- Làm chi mà chạy dữ rứa Thu?

 

Em mỉm cười tìm tay Nương. Bàn tay Nương vẫn ấm áp như những tháng năm ngày cũ...

 

 

Thu-Tím      

 

(Trích từ bán nguyệt san Tuổi Hoa số 120, ra ngày 15-12-1969)

 

Mùa Yêu Thương

Tâm vác lên vai cây sào treo toòng teng những trái bong bóng đủ màu, có buộc thêm những cành lá xanh bóng để giả làm trái cây cho thêm phần sinh động, bắt mắt con nít, "xanh xanh đỏ đỏ cho em nhỏ nó mừng". 

Tâm rẽ xuống phố. Chiều vừa nhạt nắng. Phố xá chưa lên đèn. Đây đó những cửa tiệm đã bắt đầu trang hoàng cho dịp Noël sắp tới :

Tiệm sách vào dịp Giáng Sinh biến hình thành cửa hàng bán thiệp chúc Noël và năm mới, san sát bên những món quà Giáng Sinh đủ kiểu đủ màu được bày biện đẹp mắt.

Tiệm bánh Tây mỗi khi cửa kiếng đẩy vô hay kéo ra do khách mua hàng tướp nượp lui tới lại bay ra những mùi hương thơm phức của bơ sữa hột gà thoảng theo cơn gió chiều bắt đầu se lạnh khiến Tâm chạnh lòng. Mọi khi Tâm thường hay dừng chân  để ngắm những chiếc bánh bông lan nhỏ xinh phủ kem xanh đỏ, hay những khúc bánh Bûche màu nâu vỏ cây, điểm thêm những cây nấm đỏ, những bông hoa hồng sặc sỡ, cây thông xanh nhỏ xíu lắc rắc những bông hoa tuyết...

Nhưng chiều nay Tâm không thể nán lại ngắm nghía gì, cho dù những khúc nhạc Giáng Sinh vẫn rộn rã vang lên tứ phía như mời gọi... Jingle bells, jingle bels,  jingle all the way...

Tâm rảo bước gần như vắt giò lên cổ chạy tới cổng trường tiểu học, rồi tới những căn biệt thự cách đó không xa, là những mối "ruột", thường hay mua rất nhiều bong bóng của Tâm, giúp Tâm đắt khách, hết hàng sớm.

Cổng trường tiểu học khép lại, khi những "cậu ấm cô chiêu" đã yên vị đằng trước, trên yên xe gắn máy, hay đằng sau trên yên xe đạp, hoặc chễm chệ trên xe xích lô, bên cạnh là chị giúp việc đi đón cô cậu tiểu chủ theo lệnh của ông, bà chủ. Mỗi em đều được "thưởng" cho một trái bong bóng có hình dáng, màu sắc tùy thích, sau một buổi đến trường đầy mệt nhọc.

Tâm vui ra mặt. Cây sào tre treo bong bóng giờ đã vợi đi hơn một nửa. Đi gần tới căn biệt thự, mối quen của Tâm, nó đưa cây còi tre lên miệng thổi những khúc ngắn nhưng nghe cũng líu lo như chim thay cho tiếng rao. Một cậu bé trạc tuổi Tâm đang chơi trong sân bèn chạy ra, ngoắc Tâm lại.

Qua hàng rào chấn song sắt, Tâm thấy bà quản gia đang xếp dọn.đủ thứ đồ chơi sặc sỡ của cậu bé con nhà giàu đang ngổn ngang trên lối đi, trên bãi cỏ. Cậu bé Huy nhoẻn một nụ cười tươi chào Tâm rồi nhìn cây sào phất phới  những chùm bong bóng :

- Hôm nay bong bóng cũng còn khá bộn há. Để mình xin ba mình mua mão hết cho bồ nha. 

Ba cậu bé Huy làm tham vụ ngoại giao, thường hay đi công cán nước ngoài, nên Huy thường được tháp tùng theo. Nhưng chính điều này cũng khiến bé Huy không có bạn bè, chớ đừng nói gì đến bạn thân, nên Huy rất quí mến và vồn vã Tâm dữ lắm, cho dù giữa hai đứa bé có khoảng cách rõ rệt về địa vị xã hội, tình trạng giàu nghèo...

Còn... ba Tâm chỉ là một người thợ hồ quèn. Cả tháng nay, như thể gia cảnh bé Tâm chưa đủ khổ, ba Tâm khi đang xây một căn nhà lầu năm tầng, sơ ý bị té từ giàn giáo trên cao xuống đất khiến ông lọi ba sườn và gãy thêm xương bả vai. Ông phải nằm nhà dưỡng bịnh, nên bao nhiêu gánh nặng cơm áo bất đắc dĩ đè nặng lên đôi vai gầy guộc của Tâm, một thằng bé mới tám tuổi đầu, cái tuổi ăn chưa no lo chưa tới. Nhiều lúc bán ế, Tâm hay đưa mắt ngắm nhìn những trái bong bóng màu lộng lẫy của nó, và ước sao nó biến thành những trái bong bóng ấy, bay vút lên khoảng trời xanh cao rộng, bỏ lại tất cả muộn phiền phía sau.

Tâm giựt mình quay về thực tại. Ba bé Huy, một người đàn ông trung niên nét mặt phúc hậu, ăn vận chỉnh tề, đã đứng phía sau nó tự bao giờ. Sau hàng rào song sắt, ba bé Huy chìa ra mấy tờ giấy bạc mệnh giá lớn cùng một gói quà bọc giấy bông in hình ông già Noël thật đẹp, nhỏ nhẹ ân cần nói:

- Nè cưng, con cầm tiền đi. Bác mua mão hết mớ bong bóng này cho Huy nó chơi. Con cầm lấy tiền này rồi về sớm lo cho ba con đi. Bác với Huy phải đi xa, ra nước ngoài lận, nên Noël này Huy nó không có nhà để chơi với con được. Nó tặng con món quà này như quà Noël để chia tay. Con ở lại vui nhé...

THƠ THƠ            

(Bút nhóm Hoa Nắng)  

 

Đèn Của Bé

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Chị ơi mai lễ Giáng-sinh

Đêm nay chị đốt đèn xinh đi nào

 

Chị ơi treo rất là cao

Đèn em bé nhất nhưng nào kém ai

 

Chị treo ở dưới là sai

Tụi con trai ấy chê bai em kìa

 

Cây bông ở ngõ ngoài kia

Chị leo lên đấy buộc vào cho em

 

Để cho tụi nó đứng xem

Để cho tụi nó "chết thèm" đèn em

 

Chị ơi treo mãi ngọn mềm

Để đèn em được soi lên trên trời

 

Để cho Thiên Chúa Ba Ngôi

Ngó xem dương thế mở lời khen ngay

 

"Đèn ai treo ở ngọn cây

Trông sao xinh đẹp hay hay quá kìa"

 

Thiên thần cúi lạy thưa ngay:

"Đèn của bé Xuyến đó là đèn em"

 

                                      HÀN GIANG TỬ

                    (Thương mến trao em Nguyễn-thị-Xuyến)

 

(Trích từ bán nguyệt san Tuổi Hoa số 83, ra ngày 15-12-1967) 

 

Tiễn Người

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Rồi thu mất dấu qua hồn

Em về cho nắng chợt buồn thở than

Tình xưa cũng chút ủi an

Rồi tôi cũng mộng thênh thang mà buồn

Về đâu hỡi áo vàng thương

Cho mây trăm lối biết tương tư sầu

Chiều nay sương khói về đâu

Phố tôi than thở tiếc màu áo em

Rồi thu đuổi gió qua thềm

Bơ vơ cánh lá muộn phiền bay cao

Sợi buồn một nhánh lao đao

Thôi em về nớ ngọt ngào tuổi xanh

Cúi đầu xin chút mong manh

Tiễn đưa áo lụa hoàng anh theo người

                                                     VỊ THA

(Trích từ tạp chí Tuổi Hoa số 228, ra ngày 1-11-1974)

Khổng Tượng

Khi nghiên cứu về nguồn gốc địa cầu cùng sự tiến hóa của các sinh vật, nhiều khoa học gia đã tìm thấy - lúc vét các đống bùn hay đào sâu dưới lòng đất - dấu vết bao loại thú lẫn lộn với những dụng cụ do người xưa để lại có vẽ xương một loài voi vĩ đại gọi là khổng tượng (Mammoth). Dựa vào chứng tích ấy, họ hình dung được vóc dáng thật sự của chúng so với những bức họa hoặc khắc rất mỹ thuật mà người tiền sử ghi trên trần đá, bức vách nơi các hang động ở một địa điểm bên Pháp, Đức, Nga, Hoa Kỳ và Phi Châu.

 

Trước đây, ít ai ngờ trái đất này lại có những con vật lạ lùng, khác thường như vậy đã xuất hiện từ lâu nhưng bị diệt chủng. Vì thế, khi gặp khúc xương khổng tượng họ đều cho đó là xương chiến sĩ Ajax (Hy lạp thời cổ), hay nếu không thì cũng là xương loài tê giác nào đó. Mãi tới năm 1705, tình cờ người ta khai quật được một bộ xương khổng tượng tại Albany thuộc thành phố Nữu Ước (Hoa Kỳ) lúc đó mới biết vùng mình đang ở xưa kia là nơi sinh sống của loài thú to lớn. Chín mươi bốn năm sau (1799), một xác khổng tượng khác còn tươi, nguyên vẹn được tìm thấy chôn vùi dưới lớp băng tuyết tự mười ngàn năm dọc theo dãy núi gần bờ biển miền bắc cực tại Tây-Bá-Lợi-Á (Nga). Và rồi, kể từ 1801, người ta liên tiếp khám pha ra nhiều di tích loài khổng tượng ở khắp nơi trên thế giới. Viện bảo tàng Leningrad (Nga) có trưng bày một bộ xương khổng tượng, chiều dài từ đầu tới đuôi (không kể ngà) được bốn thước, cao ngót ba thước và cặp ngà cong cong cũng gần ba thước. Một bộ ngà khổng tượng khác dài hơn bốn thước được tìm thấy ở Chicago nhưng vẫn chẳng thấm vào đâu nếu so với cặp ngà của một khổng tượng khác nữa dài trên năm thước tại Alaska (Hoa Kỳ) v.v...

 

Nhờ công cuộc khảo cứu của các nhà địa chất và cổ sinh vật học, chúng ta biết rằng khổng tượng là một loại voi - con cháu Nguyên tượng hay Mơ thú (Phiomia) thủy tổ loài voi ngày nay - sống rất đông đảo tại phía bắc bán cầu trong suốt thời kỳ băng giá, và càng ngày càng tiến dần lên cao khi lớp băng giá này tan vỡ dần dần cho tới thời kỳ Tân Thạch khí (Neolithic) nghĩa là cách đây vào khoảng năm, sáu chục triệu năm trước khi biến mất.

 

Để có thể thích hợp với khí hậu khắc nghiệt, toàn thân khổng tượng bao phủ lớp lông nhỏ như sợi tóc nhưng thật đậm lại dài tới nửa thước, ấy là chưa kể tới bộ da rất dầy - bằng lớp mỡ bên trong - để giữ nhiệt độ luôn luôn ấm áp khỏi bị lạnh.

 

Thưởng cao từ ba tới bốn thước, dài khoảng bẩy tám thước, hàm trên nặng khoảng bốn kilo với cặp ngà cong vút vểnh lên đo được bốn thước, khổng tượng đầu nhỏ, mắt và tai bé, đuôi ngắn, sống từng bầy do một con to nhất, khỏe nhất cai quản. Con này có bổn phận báo hiệu cho các con khác biết, mỗi khi nó nhận thấy dấu hiệu hiểm nguy để đề phòng hay chống trả, mặc dù khổng tượng là con vật hiền lành. Nó chỉ tỏ ra hung dữ khi cần tự vệ mà thôi. Kẻ thù đáng sợ nhất của khổng tượng là giống sư tử thời tiền sử.

 

Khổng tượng chuyên ăn mầm, lá, cành cây non tươi mát và dùng vòi đào lấy rễ cây chứ không ăn thịt. Chúng thường sống ở phía bắc Á. Âu và Mỹ Châu, nhất là sau thời đại băng hà, các cây tùng, cây bách mọc thành từng cánh rừng rộng lớn dọc theo bờ biển bắc cực ở Á Châu đã lôi cuốn khổng tượng tụ tập về đây thật đông đảo. Chúng thích thú đứng yên lặng suốt ngày trên đỉnh đồi giữa cảnh mưa tuyết rồi cày tung đám tuyết dưới chân thành từng hố. Khi chiều tối, khí hậu lạnh hơn, khổng tượng kéo về các giòng sông, đồng trống hay hang hốc trú ngụ. Đôi khi chúng lội xuống nước, dùng vòi hút bùn trát vào chân để ngăn côn trùng khỏi bám vào mình. Chính vì thế, khổng tượng bị sa lầy vì sức nặng thân xác dìm sâu chúng xuống vũng bùn (do đó ngày nay người ta tìm thấy địa khai của loài này từ hàng triệu năm trước). Thế rồi, đột nhiên vì một lý do nào đó - có thể là bởi khí hậu thay đổi dần dần - các cánh rừng nói trên tàn lụi bất thường đưa đến tình trạng khan hiếm thức ăn khiến loài khổng tượng hao mòn rồi tuyệt chủng. Đó là sự thực không sao cắt nghĩa được một cách thỏa đáng, mặc dù có giả thuyết cho rằng khổng tượng bị người tiền sử săn bắn bừa bãi để lấy thịt.

 

 

ĐẶNG HOÀNG (sưu tầm)     

 

(Trích tuần báo Thiếu Nhi số 69, ra ngày 17-12-1972)